Prawa zatrudnionych i przedsiębiorców w ustawie antykryzysowej z 31.3.2020 r.
Od 31.3.2020 r. obowiązuje ustawa antykryzysowa wprowadzająca szereg rozwiązań mających na celu ochronę zatrudnionych i przedsiębiorców w obliczu pandemii COVID-19. Wprowadza ona m.in. świadczenie postojowe dla zatrudnionych na cywilnoprawnych podstawach oraz samozatrudnionych, dofinansowanie wynagrodzeń pracowników oraz uelastycznienie czasu pracy.
Tematyka: ustawa antykryzysowa, COVID-19, świadczenie postojowe, dofinansowanie wynagrodzeń, uelastycznienie czasu pracy, ochrona miejsc pracy, wsparcie finansowe, bezpieczeństwo pracowników, tarcza antykryzysowa
Od 31.3.2020 r. obowiązuje ustawa antykryzysowa wprowadzająca szereg rozwiązań mających na celu ochronę zatrudnionych i przedsiębiorców w obliczu pandemii COVID-19. Wprowadza ona m.in. świadczenie postojowe dla zatrudnionych na cywilnoprawnych podstawach oraz samozatrudnionych, dofinansowanie wynagrodzeń pracowników oraz uelastycznienie czasu pracy.
Od 31.3.2020 r. obowiązuje ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych
nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568, dalej jako:
ZmKoronawirusU20), z wyjątkiem poszczególnych przepisów, które obowiązują z mocą wsteczną, nawet od
9.12.2019 r., czy też, które zaczną obowiązywać od 1.1.2021 r.
• Tarcza przewiduje ochronę zatrudnienia, zmniejszenie obciążeń finansowych i podatkowych celem
zachowania płynności ekonomicznej przez przedsiębiorców. Istnieją zwolnienia dla mikrofirm, które na
29.2.2020 r. zatrudniały do 9 osób, ze składek do ZUS na 3 miesiące (marzec–maj 2020 r.). To zwolnienie
dotyczy składek zarówno za przedsiębiorcę i jego pracowników.
• Do zwolnienia z opłacania składek ZUS uprawnieni są również samozatrudnieni z przychodem do 3-
krotności przeciętnego wynagrodzenia. Dla samozatrudnionych na karcie podatkowej świadczenie
postojowe wyniesie 1300 zł, zaś dla zleceniobiorców, których suma przychodów z umów cywilnoprawnych
jest niższa od 1300 zł, wyniesie kwotę utraconych przychodów. Tarcza przewiduje świadczenie postojowe
w kwocie do ok. 2 tys. zł – dla zleceniobiorców (umowa zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych
o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
• Przedsiębiorczy mogą liczyć na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników – do wysokości 40%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia i uelastycznienie czasu pracy.
Ustawa - tarcza antykryzysowa
Weszła w życie długo oczekiwana ustawa. Zgodnie z uzasadnieniem do jej projektu: „Podejmowane przez władze
publiczne działania prewencyjne, minimalizujące rozprzestrzenianie się COVID-19, obejmują m.in. kwarantannę osób
mających kontakt z zakażonymi, zamykanie placówek, czy też odwoływanie wydarzeń i imprez masowych. To z kolei
może prowadzić do wstrzymania produkcji i świadczenia usług, a w efekcie do trudności finansowych
poszczególnych firm. Ekonomiczne skutki rozprzestrzeniania się COVID-19 występują nie tylko u przedsiębiorców,
których zakład pracy został zamknięty w związku z przypadkami zakażenia pracowników COVID-19 czy objęcia ich
kwarantanną. Dotyczą one również firm eksportujących albo importujących towary do/z regionów świata, gdzie
występują utrudnienia w handlu spowodowane rozprzestrzenianiem się COVID-19. Utrudnienia w międzynarodowych
relacjach biznesowych mają wieloraki charakter, występują również w sektorze usług. Ponadto środki zapobiegawcze
podejmowane w celu zahamowania rozprzestrzeniania się COVID-19 wpływają na zachowania konsumentów,
w szczególności w branżach takich jak: hotelarstwo, turystyka, transport, usługi rozrywkowe i kulturalne. Wobec
powyższego zaistniała potrzeba wprowadzenia szczególnych rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie
negatywnym skutkom gospodarczym tej sytuacji. Konieczne stało się opracowanie pakietu osłonowego dla firm,
zapobiegającego zwłaszcza utracie płynności w ramach prowadzonych przez nie działalności".
1. Ustanowiono wypłatę przez ZUS świadczenia postojowego, w związku z przestojem spowodowanym epidemią
koronawirusa. w kwocie około 2080 zł – dla osób zatrudnionych na cywilnoprawnych podstawach (umowa
zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych o przychodzie poniżej 3-krotności przeciętnego
wynagrodzenia. Świadczenie stanowi 80% minimalnego wynagrodzenia i jest nieoskładkowane oraz
nieopodatkowane. W przypadku zleceniobiorców, których przychód z umów cywilnoprawnych nie przekracza
1300 zł miesięcznie (50% minimalnego wynagrodzenia), świadczenie postojowe wynosi sumę wynagrodzeń
z tytułu umów cywilnoprawnych.
2. Samozatrudnieni rozliczający się w formie karty podatkowej otrzymają świadczenie postojowe
w wysokości 1300 zł. Warunkiem uzyskania świadczenia jest to, aby przychód w miesiącu poprzedzającym
miesiąc złożenia wniosku nie przekraczał 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Warunkiem do powyższego
jest rozpoczęcie działalności lub zawarcie umowy - przed 1.2.2020 r. W przypadku osób samozatrudnionych
przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku musi spaść o co najmniej 15%
w stosunku do miesiąca poprzedniego. Nie istnieje konieczność zawieszana działalności gospodarczej,
jednak świadczenie i tak przysługuje samozatrudnionym, którzy się na to zdecydowali po 31.01.2020 r.
3. Pracodawcy mają możliwość skorzystania z dofinansowań wynagrodzeń pracowników – jednak do wysokości
40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeżeli u pracodawcy wystąpi przestój ekonomiczny lub
będzie istniała konieczność wprowadzenia obniżonego wymiaru czasu pracy, przysługuje mu pomoc finansowa
z środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Może to mieć miejsce, jeżeli
u pracodawcy dojdzie do spadku obrotów gospodarczych: nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych
obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 1.1.2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy
z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia koronawirusa, lub nie mniej niż o 25 %, obliczony jako stosunek
łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 1.1.2020 r., w porównaniu do obrotów
z miesiąca poprzedniego.
4. W związku ze spadkiem obrotów i trudnościami finansowymi pracodawcy, pracownikowi objętemu przestojem
ekonomicznym przysługuje wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Pracodawca z FGŚP otrzyma dofinansowanie do wynagrodzenia w okresie przestoju w wysokości 50%
minimalnego wynagrodzenia wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od
przyznanych świadczeń, czyli 1 533,09 zł.
5. Pracodawcy mają możliwość obniżenia wymiar czasu pracy w związku ze spadkiem obrotów
gospodarczych o 20%, nie więcej niż do 1/2 etatu, jednak wynagrodzenie nie może być niższe niż
minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. W takie sytuacji pracodawcy
będzie przysługiwało z FGŚP maksymalnie do wysokości 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego plus składki na
ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń, tj. 2 452,27 zł. Na chwilę obecną,
świadczenia przysługiwać będą przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od dnia złożenia wniosku
o wypłatę świadczeń. W sytuacji przedłużającego się stanu spowodowanego koronawirusem Rada Ministrów
może przedłużyć ten okres.
6. Uelastycznienie czasu pracy - istnie możliwość skrócenia dobowego czasu nieprzerwanego odpoczynku dla
pracownika z 11 do 8 godzin i tygodniowego z 35 do 32 godzin (wiąże się to jednak z koniecznością oddania
pracownikowi równoważnego odpoczynku w okresie 8 tygodni). Ponadto pracodawca ma możliwość wydłużenia
dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin w ramach równoważnego systemu czasu pracy oraz wydłużenia
okresu r ozliczeniowego do 12 miesięcy - maksymalnie. Takie rozwiązania nie wygenerują u pracodawców
dodatkowych kosztów, np. w postaci płatnych nadgodzin. Powyższe musi nastąpić w uzgodnieniu ze związkami
zawodowymi albo przedstawicielami pracowników - gdy związków nie ma.
7. Ustanowiono dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez kolejne 14 dni, ze względu na zamknięcia żłobka,
przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego. Zasiłek można pobierać jeśli ktoś opiekuje się: osobą legitymującą się
orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo orzeczeniem
o niepełnosprawności, w przypadku zamknięcia placówki; chorym dorosłym niepełnosprawnym członkiem
rodziny, w przypadku zawieszenia działalności placówek dziennego pobytu; dzieckiem do ukończenia 8 roku
życia.
8. Pracownik może uzyskać wyższą kwotę zwolnioną od podatku dochodowego od osób fizycznych jeśli otrzyma
w 2020 i 2021 r. świadczenia rzeczowe (poza bonami, talonami lub innymi znakami, które można wymienić na
towary lub usługi) lub pieniężne, związane z finansowaniem działalności socjalnej, sfinansowane w całości
ze środków ZFŚS, do wysokości 2000 zł w roku podatkowym.
Podsumowując, tak zwana tarcza antykryzysowa to szereg rozwiązań prawnych, który ma ochronić przed kryzysem
wywołanym pandemią koronawirusa - COVID-19, opierający się na pięciu filarach: ochronie miejsc pracy
i bezpieczeństwo pracowników, finansowanie przedsiębiorców, ochrona zdrowia, wzmocnienie systemu finansowego
i inwestycjach publicznych.
Tarcza antykryzysowa to kompleksowe rozwiązania mające na celu ochronę przed kryzysem wywołanym pandemią COVID-19. Skupia się na ochronie miejsc pracy, wsparciu finansowym przedsiębiorców, zapewnieniu bezpieczeństwa pracownikom oraz wzmocnieniu systemu finansowego i inwestycjach publicznych.