Szkolenia BHP, badania profilaktyczne, dane osobowe - stanowisko GIP i PUODO

Tematyka: Szkolenia BHP, badania profilaktyczne, Główny Inspektor Pracy, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, wirus SARS-CoV-2, prawa pracownika, przetwarzanie danych osobowych, stan epidemii, RODO, ochrona danych osobowych

Na dzień 30.3.2020 r. zakażonych koronawirusem jest w Polsce niemalże 2 tys. osób. Organy podejmują
szereg komunikatów i zaleceń celem usprawnienia procedur zw. z prawem pracy. Dnia 23.3.2020 r. Główn y
Inspektor Pracy (GIP) przedstawił swoje stanowisko w zakresie badań profilaktycznych pracowników oraz
szkoleń BHP co do rozprzestrzeniającego się wirusa SARS-CoV-2. Z kolei w komunikacie z 27.3.2020 r.
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO) wskazał, że z alecenia Głównego Inspektora
Sanitarnego (GIS) wydane na podstawie u stawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych
nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, dalej jako: KoronawirusU) mogą stanowić podstawę
prawną do przetwarzania danych osobowych. PUODO zaleca, by GIS, jak i organy PIP korzystali ze wsparcia
swoich inspektorów ochrony danych osobowych (IOD) i deklaruje pełną gotowość współpracy w tym
zakresie.
Badania profilaktyczne i szkolenia BHP
23.3.2020 r. GIP przedstawił swoje stanowisko w zakresie badań profilaktycznych pracowników oraz szkoleń
BHP co do rozprzestrzeniającego się wirusa SARS-CoV-2, w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia
z 20.3.2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491)
oraz pismo z Ministerstwa Zdrowia z 12.3.2020 r. znak ZPM.6131.5.2020.MS w sprawie propozycji zawieszenia
wykonywania badań profilaktycznych pracowników, przewidzianych w art. 229 ustawy z 26.6.1974 r. Kodeks
pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm., dalej jako: KP), do 30.4.2020 r.
Zgodnie z prawem pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. Ponadto w przypadku niezdolności do
pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom
lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Okresowe i kontrolne
badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czas niewykonywania pracy
w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te
badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad
obowiązujących przy podróżach służbowych. Dotychczasowe zasady ulegają jednak zmianie.
Zawieszenie obowiązku przeprowadzania okresowych i kontrolnych badań lekarskich
Mają na uwadze szczególne okoliczności, GIP zaproponował odstępstwa od art. 229 KP polegające na
zawieszeniu obowiązku przeprowadzania okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników do czasu
odwołania stanu epidemii, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku wystawienia skierowania na okresowe
badania lekarskie w terminach wynikających z orzeczeń lekarskich określających brak przeciwwskazań do
pracy, otrzymanych przez pracowników podczas poprzednich badań profilaktycznych. Potwierdzeniem gotowości
pracodawcy do wypełnienia obowiązku wynikającego z KP będzie właśnie terminowe wystawienie skierowania na
badania lekarskie, zaś ze strony pracownika niezwłoczne udanie się do jednostki medycyny pracy celem poddania
się podaniom, jednak dopiero po odwołaniu stanu epidemii i przywróceniu możliwości przyjmowania pracowników do
tych placówek.
GIP zaleca również utrzymanie obowiązku niedopuszczania do pracy pracowników bez orzeczenia
lekarskiego, określającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy, otrzymywanego
przez pracownika podczas wstępnych profilaktycznych badań lekarskich.
Szkolenie BHP
W zakresie szkoleń BHP, generalna zasada jest taka, że nie wolno dopuścić pracownika do pracy jeżeli nie
posiada on dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad BHP. Pracodawca jest obowiązany zapewnić
przeszkolenie pracownika w zakresie BHP przed dopuszczeniem go do pracy oraz do prowadzenia
okresowych szkoleń w tym zakresie.
GIS dopuszcza jednak możliwość przeprowadzania instruktażu ogólnego w formie samokształcenia
kierowanego lub seminariu m (o czasie trwania min. 3 h lekcyjne), w szczególności z użyciem środków
komunikacji elektronicznej, wykorzystujących możliwość przesyłania obrazu i dźwięku (on-line). Wówczas
pracodawca zobowiązany jest dostarczyć pracownikom (np. w formie e-mailowej) komplet niezbędnych materiałów
dających możliwość zaznajomienia się podstawowymi zasadami i przepisami dot. BHP przewidzianymi we wszelkich
obowiązujących u pracodawcy źródłach prawa pracy (KP, układy zbiorowe, regulaminy).

GIS dopuszcza ponadto możliwość przeprowadzania szkoleń okresowych pracowników zatrudnionych na
stanowiskach robotniczych w formie samokształcenia kierowanego lub seminarium (jednak już o czasie
trwania min. 8 h lekcyjnych), również on-line. Pracownicy podobnie powinni otrzymać niezbędny zakres
materiałów co do BHP, w szczególności co do zagrożeń i metod ochrony przed tymi zagrożeniami w zw.
z wykonywaną pracą jak i zasad postępowania w razie wypadku przy pracy. W zakresie przeprowadzenia
egzaminu sprawdzającego ze znajomości zasad BHP, GIS przewidział jego realizację niezwłocznie po
odwołaniu stanu epidemii.
Instruktarz stanowiskowy
Pomimo powyższych, GIS utrzymał w mocy obowiązek przeprowadzania instruktażu stanowiskowego przed
dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:
1) pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie
czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
2) pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa wyżej;
3) ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
Czas trwania instruktażu stanowiskowego powinien być uzależniony od przygotowania zawodowego pracownika,
dotychczasowego stażu pracy oraz rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy, na którym
pracownik ma być zatrudniony. Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzianem wiedzy i umiejętności z zakresu
wykonywania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiącym podstawę
dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Powyższe obowiązuje na podstawie
§ 11 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 7.7.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny (Dz.U. z 2004 r. Nr 180 poz. 1860).
Komunikat PUODO
Niejako w nawiązaniu do powyższego, w komunikacie z 27.3.2020 r. PUODO zaapelował: „do osób
odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy o zwrócenie szczególnej uwagi na te
miejsca i stanowiska pracy, na których występuje szczególnie duże ryzyko wystąpienia wypadku przy pracy, by
pracownicy wykonujący swoje zadania, pomimo zaistniałej sytuacji epidemiologicznej, mogli bezpiecznie i w zdrowiu
wrócić do swoich rodzin i domów. Za lecenia GIS wydane na podstawie specustawy dotyczącej
przeciwdziałania COVID-19 mogą stanowić podstawę prawną do przetwarzania danych osobowych. Prezes
UODO zaleca, by GIS, jak i organy Państwowej Inspekcji korzystali ze wsparcia swoich inspektorów ochrony
danych osobowych (IOD) i deklaruje pełną gotowość współpracy w tym zakresie”. PUODO wskazał na
powyższe, w ustosunkowaniu się do pisma GIS dot. pytania o podstawy prawne przetwarzania danych osobowych
w związku z walką z koronawirusem. W konsekwencji wszelkie decyzje, wytyczne oraz zalecenia GIS (o których
mowa w art. 17 KoronawirusU) wydawane różnym podmiotom na podstawie KoronawirusU, będą stanowić
podstawę prawną do przetwarzania przez nie danych osobowych.
Zalecenia GIP co do badań profilaktycznych i szkoleń z zakresu BHP i instruktarzu stanowiskowego są wiążące.
PUODO podkreśla, że wszelkie przetwarzane dane muszą być odpowiednio chronione, a zakres udostępnianych
danych czy informacji np. podczas wywiadów czy konferencji prasowych, dotyczących osób dotkniętych
koronawirusem musi być odpowiednio chroniony, m.in. poprzez minimalizację zakresu ujawnianych danych (np. przy
występowaniu u osób zakażonych chorób współistniejących, nie należy podawać szczegółowych jednostek
chorobowych). Istotne jest bowiem to, że zgodnie z art. 4 pkt 15) RODO „dane dotyczące zdrowia” oznaczają dane
osobowe o zdrowiu fizycznym lub psychicznym osoby fizycznej – w tym o korzystaniu z usług opieki zdrowotnej –
ujawniające informacje o stanie jej zdrowia. W konsekwencji, dane osobowe, które z racji swego charakteru są
szczególnie wrażliwe w świetle podstawowych praw i wolności, wymagają szczególnej ochrony, gdyż kontekst ich
przetwarzania może powodować poważne ryzyko dla podstawowych praw i wolności danej osoby.
Stanowisko PUODO z 27.3.2020 r. Komunikat GIP z 23.3.2020 r.

PUODO podkreśla, że wszelkie przetwarzane dane muszą być odpowiednio chronione i zgodne z RODO. Zalecenia GIP co do badań profilaktycznych i szkoleń z zakresu BHP są wiążące. Istotne jest minimalizowanie ujawniania danych osobowych, szczególnie dotyczących zdrowia. Komunikat PUODO i stanowisko GIP mają kluczowe znaczenie dla przetwarzania danych osobowych w kontekście walki z koronawirusem.