„Mały ZUS" a tarcza 2.0.
W lutym 2020 roku weszła w życie ustawa dotycząca rozszerzenia zakresu Małego ZUS-u oraz zmian w systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawa wprowadziła istotne zmiany w wysokości progu przychodu umożliwiającego skorzystanie z ulgi oraz dopuszczalne ustalenie podstawy wymiaru składek. W kontekście epidemii koronawirusa obowiązują inne uprawnienia dla osób prowadzących działalność gospodarczą.
Tematyka: Mały ZUS, tarcza antykryzysowa, COVID-19, ulgi dla przedsiębiorców, zwolnienie ze składek, wsparcie finansowe, mikroprzedsiębiorcy
W lutym 2020 roku weszła w życie ustawa dotycząca rozszerzenia zakresu Małego ZUS-u oraz zmian w systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawa wprowadziła istotne zmiany w wysokości progu przychodu umożliwiającego skorzystanie z ulgi oraz dopuszczalne ustalenie podstawy wymiaru składek. W kontekście epidemii koronawirusa obowiązują inne uprawnienia dla osób prowadzących działalność gospodarczą.
W lutym 2020 r. weszła w życie ustawa z 12.12.2019 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 2550, dalej jako: ustawa). • Celem ustawy było rozszerzenie zakresu przedmiotowego stosowania rozwiązań określanych mianem „Małego ZUS-u”. Ustawa modyfikuje wysokość progu przychodu umożliwiającego skorzystanie z ulgi (przychód z ubiegłego roku określany kwotowo, a nie parametrycznie), a także dopuszczalne ustalenie podstawy wymiaru składek na podstawie uzyskanego dochodu. • Ustawa wprowadziła istotne zmiany i „przywileje" w systemie ubezpieczeń społecznych oraz Krajowej Administracji Skarbowej, jednak w czasach epidemii ogłoszonej na terytorium RP inaczej kształtują się uprawnienia dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. • Stosowanie ustawy o tyle się zmieniło, że w 17.4.2020 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 16.4.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695, dalej jako: InstrWsparSARSCoV2U), co dało przedsiębiorcom inne uprawnienia, niż te na gruncie tzw. „Małego ZUS-u”, m.in. w zakresie mikropożyczek, zwolnienia z ZUS-u i wielokrotną wypłatę tzw. postojowego dla samozatrudnionych. Rozszerzenie „Małego ZUS-u” W 2019 r. minimalna wysokość składek na ubezpieczenia społeczne przy prowadzeniu działalności gospodarczej w przypadku braku korzystania z ulg opiewała na kwotę 904,60 zł miesięcznie. W konsekwencji osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą odprowadzająca składki w minimalnej wysokości w 2019 r. ponosiła roczne wydatki z tego tytułu w wysokości ponad 10 850 zł. Powyższe nie zawierało odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 342,32 zł miesięcznie. Aby odciążyć przedsiębiorców wysokimi kosztami prowadzenia działalności gospodarczej ustawodawca zdecydował o rozszerzeniu rozwiązań tzw. „Małego ZUS-u”, które były wprowadzone regulacjami prawnymi z 2018 r. Grupą docelową tzw. „Małego ZUS-u” byli przedsiębiorcy, których roczne przychody nie przekraczały poziomu 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Tak więc, jeżeli średniomiesięczny przychód nie przekraczał 2,5-krotności minimalnego wynagrodzenia, składki na ubezpieczenia społeczne były naliczane proporcjonalnie. Ustawa niejako „odpowiadała” więc na postulaty przedsiębiorców o powiązanie wysokości składek z dochodem, który w sposób bardziej realny niż przychód, odzwierciedla sytuację finansową przedsiębiorcy. W aktualnych realiach epidemii koronawirusa, bardzo trafne stało się uzasadnienie do projektu ustawy w zakresie zmian dotyczących ulg dla przedsiębiorców: „Od wielu lat mikroprzedsiębiorcy zwracają uwagę, że wysokość składek na ubezpieczenia społeczne jest nieadekwatna do ich możliwości finansowych. Obowiązująca obecnie reguła ogólna, czyli stała podstawa wymiaru składek, niepowiązana z wysokością przychodów, niezależnie od swojej funkcji dla systemu ubezpieczeń społecznych, może mieć również negatywny wpływ na przeżywalność prowadzonego biznesu. To właśnie w momencie pojawienia się obowiązku opłacania pełnej wysokości składek (tj. po wyczerpaniu możliwości płacenia składek preferencyjnych), wielu przedsiębiorców decyduje się na zakończenie działalności gospodarczej”. Wprowadzone zmiany stwarzają podstawy prawne do odprowadzania obniżonych składek na ubezpieczenie społeczne przez przedsiębiorców, którzy osiągnęli w roku kalendarzowym przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nie wyższy niż 120 tys. zł., jeżeli działalność była prowadzona przez cały rok. W odniesieniu do przedsiębiorców spełniających wskazane kryterium przychodowe podstawa wymiaru składek jest uzależniona od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60% prognozowanego wynagrodzenia ogłoszonego przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku. Ustawa statuuje również szereg obowiązków o charakterze informacyjnym, a także wprowadza zmiany w zakresie sposobu opłacania składek. Jeżeli chodzi o zmiany dot, KAS odnoszą się one do zakresu danych, jakie Szef KAS jest zobowiązany przekazywać ZUS-owi, w zw. z koniecznością weryfikacji uprawnień do korzystania przez ubezpieczonego z „Małego ZUS-u”. ZUS w dobie epidemii Na podstawie ustawy dot. COVID-19 i tzw. tarcz antykryzysowych, przedsiębiorczy uposażeni są w dodatkowe uprawnienia, celem zmniejszenia neagtywnych skutków ekonomiczno-gospdoarczych wywołanych pandemią koronawirua. Przedsiebiorcy mogą złożyć do ZUS wniosek o zwolnienie z opłacania składek za trzy miesiące - od marca do maja 2020 r. Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych. Zwolnienie dotyczy jednak kładek nieopłaconych. W sytuacji negatywnego rozpatrzenia wniosku, będzie istniała konieczność opłacenia zaległych składek wraz z odsetkami. Regulacje dotyczą: osób wykonujących działalność pozarolniczą przed 1 lutego 2020 r. i opłacających składki na własne ubezpieczenia; płatników składek, którzy prowadzili firmę przed 1 lutego 2020 r. i zgłosili do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób na 29 lutego 2020 r.; duchownych. Ze zwolnienia ze składek nie skorzystają firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Ponadto regulacją nie są objęci płatnicy, którzy korzystają z ulgi na start (tzn. zwolnione przez 6 miesięcy z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne). Tarcza antykryzysowa Tarcza przyznaje przedsiębiorcom prawo do pomocy, nawet jeżeli działalność gospodarcza została założona między 1.2.2020 r. a 1.4.2020 r. W zakresie składek ubezpieczeniowych, tzw. „wakacji składkowych", zgodnie z informacją ze strony ZUS-u, aby przedsiębiorcy mogli skorzystać z ulg należy: wykonywać działalność pozarolniczą i opłacać składki na własne ubezpieczenia lub jeśli jest się płatnikiem składek przed wskazaną datą i doszło do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób na 29.2.2020 r. albo jest się duchownym - można skorzystać z uprawnień. ZUS podaje, że ulg można skorzystać również: „Gdy opłacasz składki wyłącznie na własne ubezpieczenia Twój przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek nie może przekroczyć kwoty 15 681 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto. Musisz złożyć wniosek do ZUS do 30.6.2020 r. Musisz złożyć dokumenty rozliczeniowe za okres marzec-maj 2020 r. do 30.6.2020 r. chyba, że zgodnie z przepisami jesteś zwolniony z ich składania." Aby skorzystać z powyższych należy złożyć do ZUS-u wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacania należności z tytułu składek (RDZ). Wniosek o zwolnienie można przekazać: drogą elektroniczną przez PUE ZUS, za pośrednictwem poczty, osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty (bez kontaktu z pracownikiem ZUS). Ulgi dla przedsiębiorców dotyczą nie tylko zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne ale i ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych i dot. płatników zgłaszających do ubezpieczenia do 49 osób, jednak z tym wyjątkiem, że płatnicy zatrudniający od 10 do 49 osób podlegających ubezpieczeniom społecznym zostaliby zwolnieni z opłacania składek w wysokości 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc. Ponadto tarcza zakłada rozszerzenie kręgu mikroprzedsiębiorców, którzy będą uprawnieni do skorzystania z pożyczki, o podmioty, które nie zatrudniają pracowników. Aby skorzystać z umorzenia pożyczki, mikroprzedsiębiorca będzie musiał prowadzić działalność przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. Warunek ten będzie miał zastosowanie do wszystkich pożyczek. Ponadto wprowadzone zostały wielokrotne wypłaty tzw. postojowego dla samozatrudnionych.
Tarcza antykryzysowa przynosi przedsiębiorcom dodatkowe ulgi, zwolnienia z opłacania składek oraz możliwość skorzystania z pożyczek. Wprowadzone zmiany mają na celu zmniejszenie negatywnych skutków ekonomiczno-gospodarczych pandemii koronawirusa. Warto złożyć wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacania składek do ZUS-u, aby skorzystać z ulg i ułatwień.