Zalecenia Europejskiej Federacji Związków Zawodowych w zw. z COVID-19

Pod koniec marca 2020 r. Europejska Federacja Związków Zawodowych dla europejskich rad zakładowych wydała wspólne stanowisko i rekomendację dot. przewidywania i zarządzania skutkami Covid-19 w przedsiębiorstwach międzynarodowych. Dokument ma na celu wspomóc w właściwym zarządzaniu zakładem pracy oraz przestrzeganiu praw pracowniczych w dobie pandemii koronawirusa. Związki zalecają m.in. odłożenie spotkań negocjacyjnych, prowadzenie nadzwyczajnych spotkań online, regularne aktualizacje sytuacji w firmie oraz dialog społeczny w celu radzenia sobie z kryzysem.

Tematyka: COVID-19, związki zawodowe, zalecenia, zarządzanie, pandemia, dialog społeczny, Europejska Federacja Związków Zawodowych, prawa pracownicze, skutki kryzysu, wspólne stanowisko

Pod koniec marca 2020 r. Europejska Federacja Związków Zawodowych dla europejskich rad zakładowych
(tj. Uni Europa, IndustriAll Europe, EPSU, EFFAT, ETF i EFBWW) wydała wspólne stanowisko i rekomendację
dot. „przewidywania i zarządzania skutkami Covid-19 w przedsiębiorstwach międzynarodowych” (ang.
COVID-19 Anticipating and managing the impact in multinational companies). Dokument jest adresowany do
przedstawicieli pracowników w Europejskich Radach Zakładowych oraz do przedsiębiorstw o statusie
Societas Europaea (SE), aby wspomóc ich we właściwym zarządzaniu zakładem pracy jak i przestrzeganiu
zbiorowych i indywidualnych praw pracowniczych, w dobie pandemii koronawirusa.
Cel wydania dokumentu
Ideą dla wydana wspólnego stanowiska stało się to, że związki zawodowe z całej Europy powinny się
zjednoczyć, szczególnie w zakresie obrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. Przedstawiciele Uni
Europa, IndustriAll Europe, EPSU, EFFAT, ETF i EFBWW podkreślili, że kryzys COVID-19 nie może narażać
miejsc pracy i dochodów osób zatrudnionych. Na wstępie podkreślono, że biorąc pod uwagę wysoki poziom
powiązań między łańcuchami wartości dostaw w różnych sektorach – które reprezentują różne europejskie
federacje związkowe postanowiły one wydać bardzo praktyczne wspólne zalecenia dla przedstawicieli
pracowników w europejskich radach zakładowych oraz w spółkach na podstawie statutu spółki europejskiej
(Societas Europaea – SE). W dokumencie wskazano, że zaangażowanie pracowników poprzez informacje,
konsultacje i udział w podejmowaniu decyzji w przedsiębiorstwie jest ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej, po to
aby przewidywać i radzić sobie ze społecznymi i ekonomicznymi konsekwencjami, które mogą wyniknąć z kryzysu.
Związki miały więc w założeniu:
- doradzanie członkom EWC/SE-WC, w jaki sposób mogą i powinni odgrywać rolę w radzeniu sobie z kryzysem
COVID-19 w ich firmie;
- a także wsparcie krajowych i europejskich związków zawodowych w celu wywarcia nacisku na kierownictwo, aby
upewnić się, że w każdym zakładzie pracy podejmowane są najbardziej skuteczne środki w celu ochrony zdrowia
pracowników, ochrony miejsc pracy i wspierania dochodów pracowników.
Zalecenie nr 1 - odłóż coroczne/zwyczajne i negocjacyjne spotkania
Jeśli pracodawca chce odwołać spotkanie Specjalnego Organu Negocjacyjnego (SNB), Europejskiej Rady
Zakładowej (ERZ) lub Rady Zakładowej Europejskiej Spółki (SE-WC); lub pracodawca chce zaproponować zdalne
zorganizowanie spotkania za pośrednictwem wideokonferencji, należy ustalić, że spotkanie ma zostać przełożone
i odbyć się fizycznie jak najszybciej po zakończeniu kryzysu. Dotyczy to zarówno zwykłych posiedzeń
plenarnych, spotkań grup roboczych, komitetów EWC/SE-WC czy seminariów szkoleniowych EWC/SE-WC, jak
i każdego spotkania mającego na celu (ponowne) negocjowanie warunków pracy i płacy. To zalecenie ma na celu
zagwarantowanie, że wideokonferencje nie zastąpią prawdziwego osobistego spotkania, a pracodawca nie
wykorzysta kryzysu COVID-19 jako pretekstu do odwołania zwykłych spotkań w 2020 r.
Zalecenie nr 2 - prośba o nadzwyczajne spotkanie w Internecie na temat praw pracowników, prawa do
informacji i konsultacji w zw. z COVID-19
Prawa pracowników z powodu kryzysu dot. COVID-19 nie ulegają zawieszeniu. Nie zawiesza się też
postanowień umów ERZ / SE-WC. Ze względu na fakt, że przedsiębiorstwa wielonarodowe mogą podejmować
takie działania, aby dostosować swoją działalność do kryzysu COVID-19, należy przestrzegać procedur
informacyjnych i konsultacyjnych w tych nadzwyczajnych okolicznościach, za pomocą nadzwyczajnych środków. Nie
można podjąć żadnej decyzji w sprawie restrukturyzacji czy redukcji zatrudnienia bez uprzedniej informacji,
konsultacji i udziału przedstawicieli pracowników i związków zawodowych zarówno na szczeblu
europejskim, jak i krajowym. Byłoby to naruszenie podstawowych praw i wolności indywidualnych
i zbiorowych. Pomimo tego, że Europejskie Federacje Związków Zawodowych zawsze opowiadały się za tym, aby
spotkania EWC/SE-WC odbywały się „na żywo” - przy fizycznej obecności, to ze względu na aktualną sytuację
spotkania te muszą być ograniczone, aby chronić siebie nawzajem i zatrzymać rozprzestrzenianie się wirusa. Stąd
też wyjątkowo zaleca się korzystanie ze spotkań online, pod określonymi warunkami (wspólnie uzgodnionym
stanowiskiem przez obie strony), np. za pośrednictwem wideokonferencji.
Zalecenie nr 3 - prośba o regularne aktualizacje w formie pisemnej




Aby móc jak najwcześniej przewidzieć prawdopodobnym prawnym, ekonomicznym i gospodarczym skutkom kryzysu
COVID-19 dla miejsc pracy, warto poprosić kierownictwo o regularną (np. codzienną) aktualizację sytuacji
w zakładzie pracy. Należy uzyskać informacje co do:
a) środków podjętych przez kierownictwo lub środków negocjowanych ze związkami zawodowymi w firmie oraz
w całym łańcuchu dostaw i podwykonawstwa w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, jak i ich
słusznych interesów;
b) środków podejmowanych w firmie na wypadek choroby pracowników lub członków ich rodzin związanych
z COVID-19 (np. w zakresie płatnego zwolnienia chorobowego, dodatkowych świadczeń);
c) środków podjętych w firmie i całym łańcuchu dostaw i podwykonawstwa w celu złagodzenia potencjalnych
konsekwencji dla miejsc pracy (np. plany awaryjne, programy pracy w krótkim czasie, przedłużone godziny
nadliczbowe i środki wyrównawcze w celu zabezpieczenia dochodów pracowników);
d) środków podjętych przez kierownictwo w celu łagodzenia konsekwencji dla operacji biznesowych (np. zmiany
wzorców zmian produkcji, logistyki lub administracji; tymczasowe zamknięcie zakładu i alternatywa dla zakłóceń
łańcucha dostaw);
e) tendencji dotyczących poziomów zatrudnienia oraz ewolucji sytuacji ekonomicznej i finansowej (np. w zakresie
kredytów i pożyczek).
Zalecenie nr 4 - dzielenie się między sobą informacjami o sytuacji w każdym kraju
Oprócz informacji dostarczanych przez kierownictwo, komunikacja w ramach ERZ / SE-WC i wymiana
informacji między członkami ERZ / SE jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Związki zalecają: upewnij się, że każda
ERZ / Delegat SE regularnie informuje o sytuacji w swoim kraju, w tym o: środkach rządowych (zwłaszcza
o całkowitym lub częściowym zablokowaniu, przyjęciu przepisów nadzwyczajnych, wzmocnieniu systemów
tymczasowego bezrobocia oraz rekompensacie płacowej przez państwo w przypadku zwolnień); środkach podjętych
przez partnerów społecznych i / lub rząd w drodze porozumień dwu- lub trójstronnych na poziomie krajowym lub
sektorowym (w szczególności porozumienie w sprawie uzgodnień dotyczących czasu pracy; protokoły mające na
celu ochronę zdrowia pracowników); środkach podejmowanych na poziomie przedsiębiorstwa w drodze umów
zakładowych lub jednostronnych decyzji zarządczych (np. środki ochronne dla pracowników, środki zdystansowania
społecznego, środki czyszczenia i dezynfekcji, tymczasowe zamknięcie, uzupełnienie zasiłku prawnego w celu
zabezpieczenia 100% wynagrodzenia netto, wyjątkowy płatny urlop, przedłużenie telepracy, zastosowanie środków
wobec pracowników, w tym w przypadku niestandardowych umów o pracę; oraz w jaki sposób związki zawodowe
i przedstawiciele pracowników są zaangażowani w zarządzanie kryzysem COVID-19.
Zalecenie nr 5 - zachęcaj kierownictwo do radzenia sobie z kryzysem na podstawie dialogu społecznego
Dialog społeczny i rokowania zbiorowe odgrywają zasadniczą rolę w związku z kryzysem. Należy więc zachęcać
kierownictwo do współpracy ze związkami zawodowymi na poziomie krajowym i lokalnym w celu przyjęcia
skutecznych środków w celu ochrony zdrowia pracowników i do negocjowania porozumień
wprowadzających skuteczne środki w celu zabezpieczenia zatrudnienia i dochodów wszystkich
pracowników. W szczególności partnerzy społeczni muszą współpracować w celu osiągnięcia porozumień na
wszystkich szczeblach w sprawie ustaleń dotyczących pracy krótkoterminowej, które zapewniają wysoki poziom
wynagrodzenia dla pracowników.
Zalecenie nr 6 - prośba o nadzwyczajne spotkanie fizyczne, które nastąpi zaraz po zakończeniu kryzysu
COVID-19
Aby zapewnić społecznie odpowiedzialne zarządzanie konsekwencjami kryzysu COVID-19 związki zalecają poprosić
o nadzwyczajne spotkanie przy najbliższej okazji, aby dowiedzieć się o wpływie kryzysu na funkcjonowanie firmy.
Zalecenie nr 7 - kontakt z Europejską Federacją Związków Zawodowych
Jeśli dialog z zarządem zakładu pracy zakończy się niepowodzeniem, albo jeśli: środki przyjęte przez firmę
w każdym kraju w celu ochrony zdrowia pracowników, ochrony miejsc pracy i dochodów nie są wystarczające,
pracownicy nie są traktowani jednakowo albo ze względu na ich status (np. środki nie mają zastosowania do
pracowników tymczasowych lub pracowników fizycznych) lub ich lokalizację (np. przepisy różnią się
w poszczególnych lokalizacjach lub w poszczególnych krajach), kierownictwo wykorzystuje kryzys do
przeprowadzenia zwolnień grupowych, przedstawiciele pracowników i związki zawodowe nie są objęci decyzjami,
które mogą mieć wpływ na interesy pracowników - zaleca się kontakt z Europejską Federacją Związków
Zawodowych.
COVID-19 Anticipating and managing the impact in multinational companies

Zalecenia Europejskiej Federacji Związków Zawodowych w zw. z COVID-19 mają na celu zapewnienie właściwego zarządzania skutkami pandemii w przedsiębiorstwach międzynarodowych. Związki zalecają m.in. odroczenie spotkań negocjacyjnych, prowadzenie nadzwyczajnych spotkań online, regularne aktualizacje sytuacji w firmie oraz dialog społeczny w celu ochrony zdrowia pracowników i zabezpieczenia miejsc pracy i dochodów.