Wytyczne Państwowej Inspekcji Pracy w związku z COVID-19
Z uwagi na stopniowe „odmrażanie” poszczególnych sektorów gospodarki, niezbędne jest podejmowanie działań, które zapobiegać mają ryzyku rozprzestrzeniania się koronawirusa. Państwowa Inspekcja Pracy przyjęła zalecenia porządkujące kwestie bezpiecznego powrotu do pracy, wskazując na konieczność ponownej oceny ryzyka zawodowego, wprowadzenia środków bezpieczeństwa i kontroli oraz podnoszenia świadomości pracowników. Zaleca się również podnoszenie świadomości pracowników odnośnie konieczności pozostania w domu w przypadku choroby, zasad higieny rąk i korzystania z maseczek i rękawiczek.
Tematyka: wytyczne, Państwowa Inspekcja Pracy, COVID-19, powrót do pracy, ryzyko zawodowe, środki bezpieczeństwa, środki kontroli, świadomość pracowników, indywidualne potrzeby, bezpieczeństwo w pracy
Z uwagi na stopniowe „odmrażanie” poszczególnych sektorów gospodarki, niezbędne jest podejmowanie działań, które zapobiegać mają ryzyku rozprzestrzeniania się koronawirusa. Państwowa Inspekcja Pracy przyjęła zalecenia porządkujące kwestie bezpiecznego powrotu do pracy, wskazując na konieczność ponownej oceny ryzyka zawodowego, wprowadzenia środków bezpieczeństwa i kontroli oraz podnoszenia świadomości pracowników. Zaleca się również podnoszenie świadomości pracowników odnośnie konieczności pozostania w domu w przypadku choroby, zasad higieny rąk i korzystania z maseczek i rękawiczek.
Z uwagi na stopniowe „odmrażanie” poszczególnych sektorów gospodarki, niezbędne jest podejmowanie
działań, które zapobiegać mają ryzyku rozprzestrzeniania się koronawirusa. Coraz większa ilość
pracodawców decyduje się na powrót do organizacji pracy sprzed pandemii, zwłaszcza zmianę pracy zdalnej
na pracę w siedzibie pracodawcy. Z tego względu konieczne było przyjęcie pewnego schematu, który
pozwoliłby przedsiębiorcom zmierzyć się z nowymi wyzwaniami związanymi z organizacją pracy. Państwowa
Inspekcja Pracy postanowiła dokonać tego w formie zaleceń porządkujących kwestie bezpiecznego powrotu
do pracy, choć nie ma wątpliwości, iż poczucie odpowiedzialności sprawia, że część pracodawców z własnej
inicjatywy podejmuje odpowiednie działania zabezpieczające.
Co istotne, zalecenia skierowane są nie tylko do samych pracodawców, ale również do wszystkich przedsiębiorców
i osób organizujących pracę innym osobom. Adresat zaleceń nie ogranicza się zatem do pracodawcy w rozumieniu
art. 3 KP. Jak słusznie w przyjętych zaleceniach wskazano, obecna sytuacja epidemiologiczna może mieć charakter
długotrwały, dlatego też konieczność wprowadzenia nowych procedur i praktyk bezpieczeństwa może wpłynąć na
stałe na zmianę organizacji i sposobu pracy na wielu stanowiskach.
Ocena ryzyka zawodowego
W przypadku pracodawców aktualna sytuacja wiąże się z koniecznością ponownej oceny i udokumentowania
ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz poinformowania pracowników o ryzyku zawodowym,
które wiąże się z wykonywaną pracą, a także o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 KP). Dodatkowo,
Państwowa Inspekcja Pracy zwraca uwagę na skutki psychofizyczne epidemii – należy więc pamiętać, że udział
pracowników w procesie weryfikacji oceny ryzyka jest istotny, zwłaszcza że obecna sytuacja wywołała u większości
grup zawodowych lęk, stres i frustrację. To wszystko niewątpliwie wpływa na reakcje i zachowania podczas pracy.
Dlatego tak ważne jest uwzględnienie w aktualizowanej ocenie ryzyka zawodowego wszystkich zagrożeń
psychospołecznych ujawnionych w związku z pandemią.
Środki bezpieczeństwa i kontroli
Przede wszystkim Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje, że w początkowym okresie przywracania funkcjonowania
firmy dobrze jest wykonywać tylko kluczowe prace. Część prac można zaś odłożyć na czas, kiedy ryzyko
zachorowania będzie niższe. Jak najdłużej to możliwe należy również utrzymać pracę zdalną. Przed
wznowieniem pracy należy poinformować pracowników o wprowadzanych zmianach oraz przekazać im nowe
procedury, a w razie potrzeby zapewnić odpowiednie szkolenie. Zasadniczo środki przyjęte w miejscu pracy mogą
wyeliminować lub zminimalizować zagrożenie rozprzestrzeniania się koronawirusa. Do tych pierwszych można
zaliczyć utrzymanie pracy zdalnej, która po prostu wyklucza możliwość zarażenia w miejscu pracy. Odnośnie
pozostałych środków wymieniono w zaleceniach następujące:
1. Środki techniczne – ich celem jest zachowanie odpowiedniego dystansu między pracownikami
i bezpieczeństwa przez przystosowanie miejsc pracy pod względem przestrzennym, w tym stosowna adaptacja
pomieszczeń, np. obudowy pleksiglasowe, oddzielanie stanowisk pracy przegrodami oraz zapewnienie sprawnej
wentylacji. Jeśli nie można zastosować przegrody, należy zapewnić dodatkową przestrzeń między
pracownikami: odstęp min. 1,5 m.
2. Środki organizacyjne – dotyczą samego procesu pracy, m.in. ilości, czasu przerw oraz zmianowości na
stanowiskach pracy, tak aby ograniczyć ilość osób korzystających z jednego pomieszczenia w tym samym
czasie. Należy odizolować pracowników, którzy mogą bezpiecznie wykonywać swoje zadania sami lub bez
specjalistycznego sprzętu, np. przez zlecenie im pracy w wolnym biurze, pokoju socjalnym, stołówce lub sali
spotkań.
3. Środki ochrony osobistej jak np. maski.
4. Środki behawioralne – wyrażają się w nadzorze nad przestrzeganiem zasad i kontroli przez odpowiednie osoby
z zakładu pracy.
5. Środki przeciwepidemiologiczne – obejmują całość działań podejmowanych w celu zapobiegania zarażeniu
np. ogólnodostępne informowanie o zasadach higieny, częstsze sprzątanie pomieszczeń., zapewnienie środków
do dezynfekcji rąk i elementów przestrzeni pracowniczej takich jak klamki, blaty czy sprzęt biurowy.
Środki informacyjne
Zaleca się również podnoszenie świadomości pracowników odnośnie konieczności pozostania w domu
w przypadku choroby, zasad, które należy stosować podczas kasłania i kichania oraz zasad higieny rąk i korzystania
z maseczek i rękawiczek, jeśli pracownicy muszą je nosić. Służyć mogą temu plakaty informacyjne. Dobrą praktyką,
ograniczającą możliwość zainfekowania wirusem zakładu pracy jest zastosowanie mat dezynfekcyjnych przy
wejściach do biur i hal produkcyjnych. Dotyczy to również ułatwienia pracownikom korzystania z transportu
indywidualnego, zamiast zbiorowego, np. poprzez udostępnienie miejsc parkingowych lub miejsca, w którym można
bezpiecznie przechowywać np. rowery. Obecna sytuacja zmusza zatem do odejścia od propagowania transportu
publicznego.
Potrzeby pracowników
Należy ze szczególną uwagą podejść do indywidualnych potrzeb pracowników. Oprócz zatem ścisłego
przestrzegania przepisów w zakresie czasu pracy i okresów odpoczynku, należy rozważyć, czy personel potrzebuje
dodatkowego przeszkolenia i wsparcia oraz upewnić się, że wszyscy pracownicy posiadają kwalifikacje niezbędne
do zrealizowania stawianych im zadań. Jeśli to możliwe, należy poprosić najbardziej narażonych pracowników, aby
pracowali z domu (osoby starsze i cierpiące na choroby przewlekłe, w tym nadciśnienie, problemy z płucami lub
sercem, cukrzycę, osoby w trakcie leczenia onkologicznego lub przyjmujące inne leki immunosupresyjne, oraz
kobiety w ciąży). W tej ostatniej kwestii – wobec faktu, iż pracownik zasadniczo nie ma obowiązku ujawniać swojego
stanu zdrowia – warto zaznaczyć, że dużą rolę odgrywa świadomość samych pracowników i ich odpowiedzialność za
zdrowie swoje i pozostałych członków załogi.
Państwowa Inspekcja Pracy wydała wytyczne dotyczące powrotu do pracy w okresie pandemii COVID-19, wskazując na konieczność oceny ryzyka zawodowego, wprowadzenia środków bezpieczeństwa i kontroli oraz podnoszenia świadomości pracowników. Zalecenia obejmują środki techniczne, organizacyjne, ochrony osobistej, behawioralne i przeciwepidemiologiczne. Istotne jest także uwzględnienie indywidualnych potrzeb pracowników i odpowiedzialność za zdrowie.