Praca cudzoziemców w Polsce podczas epidemii

Ustawa z 14.5.2020 r. wprowadziła szereg zmian w zakresie pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce w czasie epidemii COVID-19. Przepisy umożliwiają legalne pozostanie w kraju osobom, które nie mogą opuścić Polski z powodu pandemii. Dodatkowo, cudzoziemcy mogą teraz pracować sezonowo i zmieniać warunki pracy bez konieczności spełniania dodatkowych formalności.

Tematyka: praca cudzoziemców, epidemia COVID-19, tarcza 3.0, legalny pobyt, legalna praca, zmiany w prawie, obywatele UE, obywatele Wielkiej Brytanii, obywatele Irlandii

Ustawa z 14.5.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku
z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 875), która weszła w życie z dniem 16.5.2020 r., tzw.
tarcza 3.0. ustanawia szereg zmian w KoronawirusU, m.in. szczególne regulacje w zakresie pobytu i pracy
cudzoziemców na ternie RP podczas epidemii COVID-19.
1. Obowiązujące obecnie przepisy umożliwiają legalne pozostanie w kraju osobom, które chcą realizować
dotychczasowy cel pobytu lub nie mogą opuścić Polski w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa
SARS-CoV-2.
2. Umożliwiono dostęp do pracy sezonowej i zmianę warunków wykonywania przez cudzoziemców pracy
określonych w dotychczas wydanych dokumentach.
3. Przedłużono z mocy prawa, upływających w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii
okresów ważności zezwoleń na pobyt czasowy – do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze
stanów, który obowiązywał jako ostatni, tj. począwszy od 14.3.2020 r.
Przedłużenie z mocy prawa ważności zezwolenia na pobyt czasowy
Status prawny przebywających jak i zatrudnionych w Polsce uległ znacznej poprawie w momencie uchwalenia
przepisów przeciwepidemicznych, szczególnie tzw. tarczy 3.0. Jeśli ostatni dzień ważności zezwolenia na pobyt
czasowy i pracę przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (tj. począwszy od
14.3.2020 r.) to ważność tego zezwolenia ulega z mocy prawa przedłużeniu do 30. dnia następującego po
dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni. Do takiego odwołania jeszcze nie doszło.
W konsekwencji przedłużenie okresu ważności zezwolenia następuje automatycznie – oznacza to, że nie
cudzoziemiec musi dopełniać jakichkolwiek formalności związanych z dalszą legalizacją pobytu czy pracy.
Cudzoziemiec może wykonywać pracę na tych samych warunkach, co dotychczas. Nie jest w tym celu wydawana
żadna decyzja administracyjna. Nie jest też w jakikolwiek sposób potwierdzane, że okres ważności zezwolenia
uległ przedłużeniu (np. poprzez przystawienie stempla czy sporządzenie adnotacji w paszporcie lub wydanie
stosownego zaświadczenia), powyższe reguluje m.in. art. 15zd ust. 3 KoronawirusU.
Doszło również do przedłużenia z mocy prawa okresów pobytu i okresów ważności wiz krajowych
w przypadkach, gdy ostatni dzień okresu pobytu na podstawie takich wiz wypadałby w okresie stanu zagrożenia
epidemicznego lub stanu epidemii – również do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który
obowiązywał jako ostatni.
Legalny z mocy prawa pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadkach, gdy
w dniu, od którego po raz pierwszy ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem
SARS-CoV-2, przebywali oni na tym terytorium na podstawie krótkoterminowych tytułów pobytowych, tj.:
a) w ramach ruchu bezwizowego,
b) na podstawie wiz Schengen wydanych przez organy polskie,
c) wiz Schengen lub wiz długoterminowych wydanych przez inne państwa obszaru Schengen,
d) dokumentów pobytowych wydanych przez inne państwa obszaru Schengen,
e) wiz długoterminowych lub dokumentów pobytowych wydanych przez państwa członkowskie Unii Europejskiej,
które nie są państwami obszaru Schengen (gdy zgodnie z prawem Unii Europejskiej takie wizy lub dokumenty
uprawniają do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - od dnia następującego po ostatnim dniu legalnego
pobytu wynikającego z tych tytułów do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia
epidemicznego lub stanu epidemii, w zależności od tego, który obowiązywał jako ostatni. Powyższe reguluje art. 15z 1
ust. 1 KoronawirusU.

Praca sezonowa
Ponadto Urząd ds. Cudzoziemców podaje, że uregulowano dostęp do pracy sezonowej dla cudzoziemców, którzy
w okresie następującym po 13.3.2020 r. posiadali dostęp do polskiego rynku pracy w oparciu o zezwolenie na pracę,
zezwolenia na pracę sezonową, przedłużenia zezwolenia na pracę, przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową lub
oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, wpisanego do ewidencji oświadczeń – w okresie
stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz w okresie/w ciągu 30 dni następujących bezpośrednio po
odwołaniu ostatniego ze stanów.

Ma również miejsce przedłużenie z mocy prawa okresów ważności zezwoleń na pracę i zezwoleń na pracę
sezonową oraz okresów dopuszczalnej pracy na podstawie oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy
cudzoziemcowi, wpisanych do ewidencji oświadczeń – do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów,
który obowiązywał jako ostatni (art. 15zzq KoronawirusU). Doszło do umożliwienia zmiany warunków wykonywania
przez cudzoziemców pracy określonych w zezwoleniach na pracę, zezwoleniach na pracę sezonową,
oświadczeniach o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, wpisanych do ewidencji oświadczeń,
zezwoleniach na pobyt czasowy i pracę, zezwoleniach na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie
wymagającym wysokich kwalifikacji, zezwoleniach na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach
przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa lub zezwoleniach na pobyt czasowy w celu mobilności
długoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach
przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, jak również w dokumentach załączonych do zawiadomienia o zamiarze
korzystania z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego
staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa – jeżeli ta zmiana stanowi wynik skorzystania przez
podmiot powierzający wykonywanie pracy (względnie przez jednostkę przyjmującą mającą siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej) z poszczególnych uprawnień mających na celu ochronę miejsc pracy w warunkach
kryzysowych oraz przeciwdziałanie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, uregulowanych w art. 3, art. 15g ust.
8, art. 15x ust. 1 oraz art. 15zf ust. 1 ustawy specjalnej (art. 15z5 KoronawirusU).
Status obywateli Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Irlandii
Co ważne, obywatelowi UE/EOG/Szwajcarii przysługuje prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące,
w przypadku gdy spełnia jeden z następujących warunków: jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny
rachunek na terytorium Polski; posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na
terytorium Polski, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej oraz odpowiednie ubezpieczenie
zdrowotne; studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe w Polsce oraz posiada wystarczające środki finansowe do
utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Polski, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej
oraz posiada odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne; jest małżonkiem obywatela polskiego.
Z kolei, obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej do końca 2020 r. w tzw.
okresie przejściowym, są traktowani jak obywatele UE, a członkowie ich rodzin jak członkowie rodzin
obywateli UE.

Przedłużenie z mocy prawa ważności zezwoleń na pobyt czasowy i pracę oraz innych dokumentów ułatwiło sytuację prawowitym mieszkańcom i pracownikom w Polsce. Dodatkowo, obywatele UE/EOG/Szwajcarii mają prawo do dłuższego pobytu w Polsce, pod określonymi warunkami, a obywatele Wielkiej Brytanii i Irlandii są traktowani jak obywatele UE do końca 2020 r.