Dodatkowy zasiłek opiekuńczy a „tarcza antykryzysowa 3.0. i 4.0.”

Ustawa z 14.5.2020 r. wprowadziła zmiany w prawie do dodatkowego zasiłku opiekuńczego, wydłużając okres pobierania świadczenia oraz zmieniając kryteria dotyczące uprawnionych dzieci. Tarcza antykryzysowa 3.0. i 4.0. regulują również okres przysługiwania zasiłku i proponują wydłużenie świadczenia do 28.6.2020 r. dla niektórych grup osób.

Tematyka: Dodatkowy zasiłek opiekuńczy, tarcza antykryzysowa, COVID-19, rozporządzenie Rady Ministrów, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, wydłużenie świadczenia

Ustawa z 14.5.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku
z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 875, tzw. „tarcza antykryzysowa 3.0.”),
wprowadziła zmiany w KoronawirusU m.in. w zakresie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego:
• przedłużono okres pobierania dodatkowego zasiłku;
• wyłączono z zakresu podmiotowego dzieci do ukończenie 8 roku życia;
• zmieniono zasady w pobieraniu zasiłku przez rolników.
Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego
Przed wprowadzeniem zmian tarczą antykryzysową 3.0., które weszły w życie 25.5.2020 r., art. 4 ust. 1
KoronawirusU odnosił się do dziecka, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1590 ze zm.), tj.
dziecka w wieku do ukończenia 8 lat, jak i dziecka legitymującego się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym
stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem
o potrzebie kształcenia specjalnego. Ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi
zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem,
przysługiwał dodatkowy zasiłek opiekuńczy, na ogólnych zasadach, zatem w przypadku zamknięcia żłobka, klubu
dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania
opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19.
Zmiany wprowadzone tarczą antykryzysową 3.0.
Aktualnie art. 4 ust. 1 KoronawirusU, nadal dotyczy sytuacji, w której dodatkowy zasiłek przysługuje, jeżeli doszło
do zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo
niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19. Zasiłek również nadal
przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi zwolnionemu od pełnienia
służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, jednak nad: dzieckiem legitymującym się
orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo
dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.
Pominięte zatem zostały dzieci do ukończenia 8 roku życia.
Pomimo brzmienia przepisów na stronie rządowej można znaleźć informację, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy
będzie przyznawany: „(...) na dotychczasowych zasadach (tj. ubezpieczonym rodzicom dzieci do 8 roku życia)
z zachowaniem zasady, że w związku z otwarciem żłobków, przedszkoli i innych placówek, dodatkowy zasiłek
opiekuńczy będzie przysługiwać również w przypadku: niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy,
przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów lub
decyzji ubezpieczonego z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19,
przez okres niemożności zapewnienia opieki przez te placówki, oraz gdy ubezpieczony podejmie decyzję
o osobistym sprawowaniu opieki” (źródło: https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-dodatkowego-zasilku-
opiekunczego, dostęp: 4.6.2020 r.). Powoduje to pewną sprzeczność.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy do 14.6.2020 r., a nawet być może do 28.6.2020 r.
Obecnie, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 14.5.2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu
pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U. poz. 855), świadczenie przysługuje do
14.6.2020 r., jednak Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Marlena Maląg zapowiedziała wydłużenie
dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 28.6.2020 r. Potwierdza to projekt tzw. „tarczy antykryzysowej 4.0.”, tj.
rządowy projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie
płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (druk nr 382). Projekt zawiera również postanowienie, że to rada Ministrów będzie mogła, w celu
przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, określić dłuższy okres pobierania dodatkowego zasiłku
opiekuńczego dla poszczególnych grup osób uprawnionych oraz w zależności od funkcjonowania poszczególnych
placówek, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz
skutki nimi wywołane. Projektodawca wskazał, że: „Konstrukcja delegacji do wydania rozporządzenia Rady Ministrów
umożliwia elastyczne dostosowanie się do sytuacji związanej z epidemią COVID-19 wraz z możliwością przedłużenia
prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego poszczególnym uprawnionym grupom w zależności od możliwości
funkcjonowania poszczególnych placówek, a więc żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli lub szkół. Proponowane

rozwiązanie dotyczy zarówno osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu w ramach systemu ubezpieczeń
społecznych, jak i funkcjonariuszy tzw. służb mundurowych oraz rolników”.
Projekt ponadto naprawia, wydaje się że omyłkę popełnioną w ostatniej nowelizacji, bowiem odnosi się już
dzieci do ukończenia 8 roku życia w zakresie sfery podmiotowej prawa do dodatkowego zasiłku
opiekuńczego.
Od 25.5.2020 r. obowiązuje również przepis art. 4 ust. 1b KoronawirusU, który został dodany tarczą antykryzysową
3.0., a który wskazuje, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania
pracy oraz funkcjonariuszowi zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania
opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do
ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia
specjalnego, albo dorosłą osobą niepełnosprawną również w przypadku otwarcia placówek, o których mowa w tych
przepisach, w czasie trwania COVID-19 przez okres nie dłuższy niż 14 dni.
Ponadto, od 25.5.2020 r. zmieniono też zasady w zakresie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla
rolników. Zmieniono art. 4a ust. 1 KoronawirusU. Podobnie jak w powyższych sytuacjach, w przypadku zamknięcia
żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności
sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 osobom, o których mowa w ustawie
o ubezpieczeniu społecznym rolników (chodzi m.in o rolnika, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych
powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny jak i domownika tego rolnika), przysługuje zasiłek opiekuńczy
z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym
lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem
o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Projekt tarczy antykryzysowej 4.0. przewiduje możliwość wydłużenia dodatkowego zasiłku opiekuńczego oraz precyzuje kryteria uprawniające do jego pobierania. Działania te mają na celu wsparcie osób konieczujących opieki w okresie pandemii COVID-19.