Zaświadczenie od pracodawcy dot. czasu pracy kierowców

Przed TSUE zapadł wyrok dotyczący zaświadczeń od pracodawcy dot. czasu pracy kierowców i kontroli tachografów w transporcie drogowym, interpretujący art. 34 i art. 36 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014. Sprawa dotyczyła obowiązku przedstawienia zaświadczenia przez kierowców w przypadku braku zapisów w tachografie cyfrowym.

Tematyka: TSUE, zaświadczenie od pracodawcy, czas pracy kierowców, tachograf cyfrowy, kontrola czasu pracy, transport drogowy, rozporządzenie UE 165/2014

Przed TSUE zapadł wyrok z 7.5.2020 r., C-96/19 dotyczący transportu drogowego w aspekcie niezbędnych
zaświadczeń oraz braku zapisu dni pracy na karcie kierowcy i braku wykresówek w homologowanych
tachografach umożliwiających kontrolę czasu kierowania pojazdem jaki i okresów odpoczynku kierowców,
w oparciu o interpretację art. 34 ust. 3 i art. 36 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr
165/2014 z 4.2.2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego
rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie
drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz.Urz.UE.L 2014
Nr 60, str. 1, dalej jako: rozporządzenie).
Stan faktyczny sprawy
Sprawa toczyła się w postępowaniu pomiędzy: V.O. kierowcą pojazdu ciężarowego wyposażonego w tachograf
cyfrowy a Bezirkshauptmannschaft Tulln (organem administracyjnym okręgu Tulln, Austria, dalej jako: organ), co do
grzywny nałożonej na V.O. w trakcie kontroli drogowej, w wysokości 50 EUR na podstawie przepisów KFG 1967
ze względu na to, że w odniesieniu do kilku dni poprzedzających tę kontrolę V.O. nie był w stanie przedstawić
zaświadczenia od swojego pracodawcy, sporządzonego na podstawie formularza znajdującego się
w załączniku do decyzji 2009/959, potwierdzającego, że nie prowadził on pojazdu w odnośnych dniach (dni
bez prowadzenia pojazdu). Okazanie takiego zaświadczenia przez kieorwcę pozwoliłoby mu konwalidować brak
zapisu danych, które powinny być odnotowane w tachografie cyfrowym, w który wyposażony był pojazd.
Kierowca V.O. nie zgadzając się z powyższym, odwołał się do sądu wnosząc skargę, której przedmiotem był
obowiązek posiadania w pojeździe wystawianego przez pracodawcę odpowiedniego zaświadczenia o dniach
bez prowadzenia pojazdu.
Podstawa prawa
Istotą sporu była wykładnia art. 34 i 36 rozporządzenia w zakresie prawa krajowego Austrii. Zgodnie
z rozporządzeniem kierowcy stosują wykresówki lub karty kierowcy w każdym dniu, w którym prowadzą
pojazd, począwszy od przejęcia pojazdu. Nie wyjmuje się wykresówki ani karty kierowcy z urządzenia
rejestrującego przed zakończeniem dziennego okresu pracy, chyba że jej wyjęcie jest dopuszczalne z innych
powodów. Wykresówka lub karta kierowcy nie może być używana przez okres dłuższy niż ten, na który jest
przeznaczona. Jeżeli w wyniku oddalenia się od pojazdu kierowca nie jest w stanie używać tachografu
zainstalowanego w pojeździe, to okresy, o których mowa w rozporządzeniu jeśli pojazd wyposażony jest
w tachograf cyfrowy – wprowadza się na kartę kierowcy przy użyciu urządzenia do manualnego
wprowadzania danych, w jakie wyposażony jest tachograf. Niemniej jednak państwa członkowskie nie
nakładają na kierowców obowiązku przedkładania formularzy potwierdzających ich czynności w trakcie
oddalenia się od pojazdu.
Co istotne, zgodnie z prawem austriackim, jeśli kierowca prowadzi pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy,
musi być w stanie okazać, na każde żądanie upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych: swoją kartę
kierowcy; wszelkie zapisy odręczne oraz wydruki sporządzone w ciągu bieżącego dnia oraz poprzednich 28
dni zgodnie z wymaganiami niniejszego rozporządzenia oraz rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Oczywiście,
upoważniony funkcjonariusz służb kontrolnych może sprawdzić przestrzeganie przepisów poprzez analizę
wykresówek, wyświetlonych, wydrukowanych lub pobranych danych zapisanych przez tachograf (lub) na karcie
kierowcy, lub w przypadku ich braku, wszelkich innych dokumentów pomocniczych, usprawiedliwiających
nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia. Kierowcy należy wystawić potwierdzenie tego wydania. Jeżeli na
karcie kierowcy brakuje poszczególnych dni roboczych, a w odniesieniu do tych dni nie ma wykresówki,
pracodawca dostarcza odpowiednie zaświadczenie na te dni, zgodne z minimalnymi wymogami formularza
sporządzonego przez Komisję zgodnie z art. 11 ust. 3 dyrektywy [2006/22], które należy mieć ze sobą
i okazać podczas kontroli.
Pytanie prejudycjalne
Powziąwszy wątpliwości w sprawie regionalny sąd administracyjny zawiesił postępowanie i zwrócił się do TSUE
z takimi pytaniami prejudycjalnymi:
„1) Czy rozporządzenie [nr 165/2014], a w szczególności jego art. 34 ust. 3 akapit drugi i art. 36 ust. 2, należy
interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się ono uregulowaniu krajowemu, które na kierowców pojazdów
samochodowych wyposażonych w tachograf cyfrowy w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. h) [tego rozporządzenia],

w wypadku braku zaznaczenia poszczególnych dni roboczych na karcie kierowcy […], w odniesieniu do których brak
jest również w pojeździe wykresówek, nakłada obowiązek posiadania w pojeździe wystawianych przez pracodawcę
odpowiednich zaświadczeń dotyczących tych dni, spełniających minimalne wymogi formularza sporządzonego przez
Komisję zgodnie z art. 11 ust. 3 dyrektywy [2006/22], oraz okazania ich podczas kontroli?
2) W wypadku udzielenia odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze: czy formularz sporządzony przez Komisję
w decyzji [2009/959] jest nieważny w całości lub w części?”.
Wyrok TSUE
TSUE stwierdził, że a rt. 34 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że zakres
stosowania przewidzianego w tym przepisie zakazu nie obejmuje uregulowania krajowego nakładającego na
kierowcę pojazdu wyposażonego w tachograf cyfrowy obowiązek okazania jako pomocniczego dowodu
wykonywanych przezeń czynności, jeżeli brak jest automatycznych i odręcznych zapisów w tachografie,
zaświadczenia wystawionego przez jego pracodawcę zgodnie z formularzem znajdującym się w załączniku
do decyzji Komisji 2009/959/UE z 14. 12. 2009 r. zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza
dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym. Ponadto, a
naliza pytania drugiego nie wykazała niczego, co mogłoby mieć wpływ na ważność formularza znajdującego
się w załączniku do decyzji 2009/959.
Art. 34 ust. 1 rozporządzenia wymaga, aby kierowca używał karty pamięci przeznaczonej do użycia
w tachografie, umożliwiającej w szczególności identyfikację kierowcy i gromadzenie danych dotyczących
wykonywanych przezeń czynności, każdego dnia, w którym prowadzi pojazd, począwszy od momentu, w którym
pojazd zostaje przez niego przejęty, przy czym nie może ona zostać wyjęta przed zakończeniem dziennego okresu
pracy. Jeżeli jednak na mocy art. 34 ust. 3 akapit pierwszy lit. b) rozporządzenia, w wyniku oddalenia się od
pojazdu kierowca nie jest w stanie skorzystać z funkcji automatycznego wprowadzania danych do
tachografu cyfrowego zainstalowanego w pojeździe, to okresy inne niż czas prowadzenia pojazdu, tzn.
okresy dotyczące wszelkiej „innej pracy”, „gotowości” i „przerw lub odpoczynku”, należy wpisać na kartę
kierowcy przy użyciu funkcji manualnego wprowadzania danych, w jakie wyposażony jest ów tachograf.
Rozporządzenie jasno jednak wskazuje, że państwa członkowskie nie nakładają na kierowców obowiązku
przedkładania formularzy potwierdzających ich czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu.
Z kolei art. 36 ust. 2 rozporządzenia dotyczy tego, że kierowca pojazdu wyposażonego w taki tachograf musi być
w stanie okazać na każde żądanie upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych w szczególności wszelkie
zapisy odręczne i wydruki sporządzone w ciągu bieżącego dnia oraz poprzednich 28 dni zgodnie z tym
rozporządzeniem i rozporządzeniem nr 561/2006. TSUE wskazał, że „wynika z tego, że w sytuacji gdy – tak jak
w sprawie w postępowaniu głównym – kierowca nie jest w stanie przedstawić podczas kontroli drogowej żądanych
informacji odnoszących się do większej liczby dni poprzedzających tę kontrolę, powstaje pytanie o dowody
pomocnicze, do których okazania kierowca ten może być zobowiązany, aby konwalidować brak zapisu istotnych
danych w tachografie cyfrowym, w który wyposażony jest jego pojazd. W tym właśnie kontekście sąd odsyłający
zastanawia się nad zakresem zakazu określonego w art. 34 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 165/2014, zgodnie
z którym państwa członkowskie nie nakładają na kierowców obowiązku przedkładania formularzy potwierdzających
ich czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu. Dokładniej rzecz ujmując, sąd odsyłający zastanawia się, czy dni
bez prowadzenia pojazdu objęte są pojęciem „czynności” w rozumieniu tego przepisu, tak że wbrew temu, co
przewiduje § 102 bis ust. 4 KFG 1967, nie można wymagać od kierowcy przedstawienia zaświadczenia
wystawionego przez jego pracodawcę dotyczącego takich dni bez prowadzenia pojazdu, nawet jeżeli
podstawą takiego zaświadczenia byłby formularz znajdujący się w załączniku do decyzji 2009/959”. Znaczenie
pojęcia „czynności”, o którym mowa w art. 34 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nie jest określone w tym
rozporządzeniu.

Komentarz
TSUE ustalił, że z art. 6 ust. 2 lit. c) rozporządzenia wynika, że „czynności kierowcy”, które powinny być
wskazane w informacjach wyświetlanych w tachografie, odpowiadają albo bieżącemu czasowi prowadzenia
pojazdu i skumulowanemu czasowi przerwy, „jeżeli jego bieżącą czynnością jest prowadzenie”, albo
bieżącemu czasowi trwania danej czynności i bieżącemu skumulowanemu czasowi przerwy, „jeżeli jego
bieżącą czynnością jest gotowość/inna praca/odpoczynek lub przerwa”. Kierowca jest zobowiązany dokonać
zapisu albo automatycznie, albo ręcznie dziennych lub tygodniowych okresów odpoczynku, każdego okresu
„gotowości” oraz czasu przeznaczonego na inną pracę. Jeżeli takie wpisy są niedostępne, można wymagać
od kierowcy, aby przedstawił dowód przestrzegania przepisów rozporządzeń, celem umożliwienia służbom
kontrolnym państw członkowskich upewnienia się, że zachowane zostały cele poprawy warunków pracy
kierowców i ochrony bezpieczeństwa drogowego, realizowane przez rozporządzenia.

Orzeczenie TSUE z 7.5.2020 r., C-96/19

TSUE stwierdził, że kierowcy pojazdów wyposażonych w tachograf cyfrowy nie muszą przedstawiać formularzy potwierdzających czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu. Wyrok ten ma znaczenie dla interpretacji przepisów dotyczących kontroli czasu pracy kierowców i wymogów dokumentacyjnych w transporcie drogowym.