Niezgodnie z prawem zwolnienie pracownika
Pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy. Orzecznictwo TS wyjaśnia, że pracownik nie świadczący rzeczywistej pracy w tym okresie nie traci prawa do urlopu, a pracodawca nie może uniknąć wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w takich sytuacjach.
Tematyka: pracownik, zwolnienie, prawo, urlop, TS, orzecznictwo, ekwiwalent, niewykorzystany, przywrócenie
Pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy. Orzecznictwo TS wyjaśnia, że pracownik nie świadczący rzeczywistej pracy w tym okresie nie traci prawa do urlopu, a pracodawca nie może uniknąć wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w takich sytuacjach.
Pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy. Stan faktyczny Zgodnie z orzecznictwem rumuńskim i włoskim w okresie od dnia ustania stosunku pracy do dnia unieważnienia zwolnienia na mocy prawomocnego wyroku sądu i przywrócenia zwolnionego niezgodnie z prawem pracownika na poprzednio zajmowane stanowisko pracy, pracownik ten nie świadczył rzeczywiście pracy. W konsekwencji taki pracownik nie nabywa za ten okres prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, zaś w przypadku ponownego zwolnienia pracodawca nie musi wypłacać pracownikowi za ten okres ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny płatny urlop wypoczynkowy Rozpatrywane przez TS sprawy dotyczyły dwóch postępowań związanych ze zwolnieniem pracowników, następnie przywróceniem do pracy na mocy orzeczenia sądu, a później ponownie ich zwolnieniem. Zastosowanie powyższego orzecznictwa spowodowało pozbawienie tych pracowników prawa do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny płatny urlop wypoczynkowy za okres od dnia niezgodnego z prawem ich zwolnienia z pracy do dnia przywrócenia owych pracowników do pracy. Pytania prejudycjalne - Czy art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4.11.2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz.Urz. z 2003 r., L Nr 299, s. 9) należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy zgodnie z prawem krajowym, wskutek unieważnienia jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, nie przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy z uwagi na to, że podczas tego okresu ten pracownik nie świadczył rzeczywiście pracy na rzecz pracodawcy? - Czy art. 7 ust. 2 dyrektywy 2003/88 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym w przypadku rozwiązania stosunku pracy po tym, jak zainteresowany pracownik został zwolniony z pracy niezgodnie z prawem, a następnie przywrócony do pracy zgodnie z prawem krajowym w następstwie unieważnienia jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, pracownik ten nie ma prawa do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny płatny urlop wypoczynkowy za okres od dnia niezgodnego z prawem zwolnienia do dnia przywrócenia go do pracy. Stanowisko TS Prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego Z orzecznictwa TS wynika, że prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, przewidziane w art. 7 dyrektywy 2003/88, ma podwójny cel, mianowicie z jednej strony umożliwienie pracownikowi odpoczynku od zadań wyznaczonych mu w umowie o pracę, a z drugiej strony zapewnienie mu okresu wytchnienia i wolnego czasu (wyrok TS z 20.7.2016 r., Maschek, C-341/15, EU:C:2016:576, pkt 34). Wskazany powyżej cel, który odróżnia prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego od innych rodzajów urlopów, realizujących inne cele, opiera się na założeniu, że w trakcie okresu rozliczeniowego pracownik rzeczywiście świadczył pracę. Zatem wymiar corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego powinien być obliczany w odniesieniu do okresów rzeczywistego świadczenia pracy zgodnie z umową o pracę (wyrok TS z 4.10.2018 r., Dicu, C-12/17, EU:C:2018:799, pkt 28). Niemniej w niektórych szczególnych sytuacjach, w których pracownik nie jest w stanie wypełniać swoich obowiązków, państwo członkowskie nie może uzależniać prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego od spełnienia warunku rzeczywistego świadczenia pracy (wyrok TS z 24.1.2012 r., Dominguez, C-282/10, EU:C:2012:33, pkt 20). Jest tak zwłaszcza w sytuacji nieobecności pracownika w okresie rozliczeniowym ze względu na zwolnienie chorobowe. Jak bowiem wynika z orzecznictwa TS dotyczącego prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego tego rodzaju pracowników należy traktować jak pracowników, którzy rzeczywiście świadczyli pracę w tym okresie (wyrok Dicu, pkt 29). Zgodnie z art. 7 dyrektywy 2003/88 pracownicy przebywający na zwolnieniu chorobowym w okresie rozliczeniowym nie tracą prawa do płatnego corocznego urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej czterech tygodni (wyrok Dominguez, pkt 30). Zdaniem TS podobnie jak niezdolność do pracy z powodu choroby pozbawienie pracownika możliwości świadczenia pracy z powodu zwolnienia uznanego następnie za niezgodne z prawem, jest co do zasady nieprzewidywalne i niezależne od woli tego pracownika. Rzecznik generalny stwierdził w pkt 48 opinii, że okoliczność, iż w okresie od dnia niezgodnego z prawem zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy zgodnie z prawem krajowym w następstwie unieważnienia tego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, zainteresowany pracownik nie świadczył rzeczywiście pracy na rzecz pracodawcy, jest spowodowana działaniami samego pracodawcy, które doprowadziły do niezgodnego z prawem zwolnienia, bez czego ten pracownik mógłby świadczyć pracę w tym okresie i skorzystać z prawa do corocznego urlopu wypoczynkowego. Wobec tego, w sytuacji takiej jak rozpatrywana w niniejszych sprawach okres między niezgodnym z prawem zwolnieniem, a dniem przywrócenia pracownika do pracy zgodnie z prawem krajowym w następstwie unieważnienia jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, zdaniem TS, powinien – do celów ustalenia wymiaru corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego – być zrównoważony z okresem rzeczywistego świadczenia pracy. W ocenie TS w okolicznościach takich jak rozpatrywane w niniejszych sprawach ochrona interesów pracodawcy nie wydaje się być niezbędna, a w związku z tym nie uzasadnia odstępstwa od prawa pracownika do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Ponadto, w powyższych okolicznościach pracownik nie był w stanie pracować, a w rezultacie skorzystać z prawa do corocznego urlopu wypoczynkowego w okresie między dniem tego zwolnienia a dniem przywrócenia do pracy ze względu na działania samego pracodawcy, który niezgodnie z prawem zwolnił tego pracownika. Tymczasem TS podkreślił, że pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom możliwości skorzystania z prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego (wyrok TS z 6.11.2018 r., Kreuziger, C- 619/16, EU:C:2018:872, pkt 51). W tym względzie odmiennie niż w sytuacji, w której dochodzi do kumulacji wymiaru corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przez pracownika, który nie mógł z niego skorzystać z powodu choroby, pracodawca, który nie pozwala pracownikowi skorzystać z przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, powinien ponieść wszystkie tego konsekwencje (wyrok TS z 29.11.2017 r., King, C-214/16, EU:C:2017:914, pkt 63). Trybunał orzekł, że 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy zgodnie z prawem krajowym, wskutek unieważnienia jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, nie przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy z tego względu, że podczas tego okresu ten pracownik nie świadczył rzeczywiście pracy na rzecz pracodawcy. Prawo do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny płatny urlop wypoczynkowy Trybunał podkreślił, że art. 7 ust. 2 dyrektywy 2003/88 nie ustanawia żadnego warunku przyznania prawa do ekwiwalentu pieniężnego za coroczny urlop niewykorzystany do dnia ustania stosunku pracy poza, po pierwsze, ustaniem stosunku pracy, a po drugie, niewykorzystaniem przez pracownika całego corocznego urlopu wypoczynkowego, do którego miał on prawo w chwili ustania stosunku pracy (wyrok Kreuziger, pkt 31). W tym względzie z orzecznictwa Trybunału wynika, że ten przepis należy interpretować w ten sposób, iż stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu lub praktykom krajowym, które przewidują, że w razie ustania stosunku pracy pracownikowi, który nie był w stanie wykorzystać całego płatnego urlopu, do którego miał prawo przed ustaniem tego stosunku pracy, nie jest wypłacany żaden ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany coroczny płatny urlop wypoczynkowy, w szczególności z uwagi na to, że przez całość lub część okresu rozliczeniowego lub okresu dozwolonego przeniesienia przebywał na zwolnieniu chorobowym (wyrok Kreuziger, pkt 32). Trybunał orzekł, że art. 7 ust. 2 dyrektywy 2003/88 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym w przypadku rozwiązania stosunku pracy po tym, jak zainteresowany pracownik został zwolniony z pracy niezgodnie z prawem, a następnie przywrócony do pracy zgodnie z prawem krajowym w następstwie unieważnienia jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, ten pracownik nie ma prawa do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany coroczny płatny urlop wypoczynkowy za okres od dnia niezgodnego z prawem zwolnienia do dnia przywrócenia go do pracy. Komentarz Rozstrzygając w niniejszych sprawach Trybunał uznał, że orzecznictwo dotyczące prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi, który z powodu choroby nie był w stanie skorzystać z tego prawa w okresie rozliczeniowym lub w okresie dozwolonego przeniesienia ustalonym w prawie krajowym należy stosować odpowiednio do rozpatrywanych spraw, W konsekwencji Trybunał orzekł, że pracownik zwolniony niezgodnie z prawem, a następnie przywrócony do pracy w następstwie unieważnienia jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu, ma prawo domagać się skorzystania z pełnego wymiaru corocznego płatnego urlopu nabytego w okresie pomiędzy dniem niezgodnego z prawem zwolnienia a dniem przywrócenia go do pracy w następstwie tego unieważnienia. Natomiast jeżeli w okresie pomiędzy dniem niezgodnego z prawem zwolnienia a dniem przywrócenia do pierwotnej pracy zainteresowany pracownik podjął inną pracę, nie może dochodzić prawa do skorzystania z corocznego urlopu wypoczynkowego za okres, w którym świadczył tę nową pracę, od poprzedniego pracodawcy. Wyrok TS z 25.6.2020 r., Varhoven kasatsionen sad na Republika Bulgaria, C-762/18 i C-37/19
Trybunał uznał, że pracownik zwolniony niezgodnie z prawem, a następnie przywrócony do pracy, ma prawo do pełnego wymiaru corocznego płatnego urlopu nabytego w okresie między zwolnieniem a przywróceniem do pracy. Natomiast podjęcie innej pracy w tym okresie wyklucza prawo do urlopu wypoczynkowego od poprzedniego pracodawcy.