Przedłużenie okresu stosowania pracy zdalnej

Przedłużenie okresu stosowania pracy zdalnej zostało wprowadzone w kontekście stanu zagrożenia epidemicznego oraz epidemii COVID-19, umożliwiając pracodawcom polecanie pracy zdalnej przez okres 3 miesięcy po odwołaniu tych stanów. Decyzja ta stanowi odpowiedź na potrzebę organizacji pracy w sytuacjach kryzysowych, przy zachowaniu bezpieczeństwa pracowników i ograniczaniu ryzyka zakażeń. Praca zdalna staje się coraz bardziej popularna i akceptowana zarówno przez pracowników, jak i pracodawców.

Tematyka: praca zdalna, przedłużenie okresu, COVID-19, delegowanie pracowników, stan zagrożenia epidemicznego, epidemia, ustawa, regulacje, bezpieczeństwo pracowników, organizacja pracy

Przy okazji nowelizacji ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych
innych ustaw zdecydowano się na przedłużenie okresu stosowania pracy zdalnej. Zgodnie z nowymi
regulacjami praca zdalna może być świadczona w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego
albo stanu epidemii (ogłoszonego z powodu COVID-19) oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. Nie
zdecydowano się na wprowadzenie stosownych rozwiązań w prawie pracy.
18.8.2020 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 24.7.2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach
świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1423), która zmienia nie tylko zasady
delegowania pracowników w ramach świadczenia usług uregulowane dotychczas w ustawie z 10.6.2016 r.
o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2206), ale także wydłuża
możliwość polecenia pracownikowi wykonywania pracy zdalnej, przewidzianą w ustawie z 2.3.2020 r.
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych
chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, dalej: KoronawirusU).
Praca zdalna - regulacje dotychczasowe
Zgodnie z art. 3 ust. 1 KoronawirusU w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi
wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania
(praca zdalna).
W związku z zaistniałą sytuacją epidemiologiczną ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie nowej formy
wykonywania pracy zawodowej, jaką jest praca zdalna. Co ważne, regulacja przewidująca tę formę świadczenia
pracy została wprowadzona na z góry oznaczony czas. Powyższy przepis ma bowiem charakter epizodyczny
i obowiązuje do 4.9.2020 r. włącznie. Zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 KoronawirusU art. 3 KoronawirusU,
przewidujący możliwość polecenia pracownikowi pracy zdalnej, utraci moc po upływie 180 dni od dnia wejścia
w życie niniejszej ustawy, a więc z dniem 5.9.2020 r. Jak słusznie wskazuje się w doktrynie, jeśli pracodawca
zaniechał wyraźnego wskazania oznaczonego czasu obowiązywania pracy zdalnej, do czasu jej odwołania należy
uznawać, iż praca zdalna została wprowadzona od dnia udzielenia pracownikowi polecenia pracy zdalnej do końca
okresu obowiązywania komentowanego przepisu (tj. do 4.9.2020 r. włącznie) (A. Sobczyk, Regulacje Covid-19
w prawie pracy. Komentarz, Warszawa 2020,
/el.).
Praca zdalna przedłużona
Wskutek wejścia w życie ustawy z 24.7.2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia
usług oraz niektórych innych ustaw zmianie uległ art. 3 ust. 1 KoronawirusU i otrzymał brzmienie: „W okresie
obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz
w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić
pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego
wykonywania (praca zdalna)”.
Tym samym ustawodawca zdecydował się na przedłużenie możliwości polecenia pracownikowi pracy zdalnej, a czas
obowiązywania pracy zdalnej został uzależniony od czasu trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu
epidemii oraz od chwili ich odwołania. Ustawodawca uznał bowiem - co znalazło odzwierciedlenie bezpośrednio
w treści przywołanego powyżej przepisu - iż zasadnym jest zagwarantowanie możliwości organizacji pracy w formie
pracy zdalnej także po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Zdaniem ustawodawcy
jeszcze w ciągu 3 miesięcy od odwołania ww. stanów pracownik może pracować zdalnie.
Decyzja ustawodawcy jest zgodna z postulatami organizacji pracodawców, które stanowczo wnioskowały
o przedłużenie obowiązywania tymczasowych przepisów, a ponadto apelowały o prace nad wprowadzeniem
odpowiednich regulacji do ustawy z 26.6.1974 r. kodeks pracy (t.j.: Dz.U z 2020 r. poz. 1320, dalej: KP). Jak dotąd
nie podjęto stosownych prac legislacyjnych w zakresie zmian w KP, a praca zdalna - w przeciwieństwie do telepracy
(art. 675 KP i następne) - nie jest uregulowana w prawie pracy.
Przesłanką zastosowania ww. regulacji, w tym samym pracy zdalnej, pozostaje „przeciwdziałanie COVID-19”.
Przeciwdziałanie należy rozumieć jako zarówno ograniczanie liczby zakażeń wirusem SARS-CoV-2, jak i ochronę,
profilaktykę pracownika przed zarażeniem. Decyzja o poleceniu pracownikowi pracy zdalnej, odwołaniu jej lub
modyfikacji zasad jej wykonywania pozostaje w gestii pracodawcy, któremu przysługuje stosunkowo szeroka
swoboda w podjęciu jednego z powyższych rozstrzygnięć. Podejmując jedną z takich decyzji powinien się on

każdorazowo kierować aktualną sytuacją epidemiologiczną i związanym z nią poziomem ryzyka, uwzględniając dobro
tak zakładu pracy jako całości, jak i bezpieczeństwo poszczególnych pracowników.
Ten tryb pracy (praca zdalna) jest z jednej strony podstawową i konieczną metodą przeciwdziałania
rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2 związaną z zachowaniem dystansu społecznego i minimalizowaniem
kontaktów międzyludzkich, z drugiej zaś strony staje się coraz bardziej popularny, a nawet pożądany zarówno przez
pracowników, jak i pracodawców.
Ustawa z 24.7.2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych
innych ustaw wchodzi w życie co do zasady wraz z upływem 14 dni od dnia jej ogłoszenia (z zastrzeżeniem pewnych
wyjątków, o których mowa w art. 13 tej ustawy).

Przedłużenie okresu stosowania pracy zdalnej to krok w stronę elastyczności w organizacji pracy, pozwalający na kontynuację tego trybu działania po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego. Ustawa wprowadzająca zmiany w delegowaniu pracowników oraz inne ustawy umożliwiają pracodawcom dalsze polecenie pracy zdalnej, biorąc pod uwagę dobro pracowników i potrzebę przeciwdziałania COVID-19.