Zasady kształtowania wynagrodzenia autorskiego

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 20.7.2020 r. podzielił stanowisko dotyczące swobody kształtowania wynagrodzenia autorskiego przez strony stosunku pracy. Spór dotyczył możliwości zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu do wynagrodzenia pracowników - twórców za przeniesienie praw autorskich. Sąd uznał, że istnieje swoboda w ustalaniu wysokości wynagrodzenia autorskiego, uwzględniając przedmiot prac twórczych, ich wynik oraz organizację wewnętrzną pracodawcy.

Tematyka: wynagrodzenie autorskie, przeniesienie praw autorskich, koszty uzyskania przychodów, praca twórcza, stanowisko Sądu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 20.7.2020 r. podzielił stanowisko, zgodnie z którym
ustawodawca pozostawił stronom stosunku pracy swobodę kształtowania wynagrodzenia z tytułu
przeniesienia praw autorskich do utworu na pracodawcę. Zdaniem Sądu jest to ze wszech miar uzasadnione
z uwagi na przedmiot prac twórczych, ich wynik, czas wykonania utworu, a także organizację wewnętrzną
pracodawcy. Ponadto Sąd przyznał, że - po wyodrębnieniu tej części wynagrodzenia - możliwe jest
zastosowanie do niej podwyższonych 50-proc. kosztów uzyskania przychodu.
Istota sporu
Spór pomiędzy Spółką (dalej: Skarżąca), której przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej jest
działalność związana z oprogramowaniem, w ramach której Spółka opracowuje i wytwarza oprogramowanie
skierowane na rynki zagraniczne (w szczególności do Stanów Zjednoczonych) pozwalające na zapewnienie
automatyzacji obsługi hipotek i zatrudnia w swojej działalności na umowę o pracę pracowników: programistów,
dokumentalistów oraz informatyków zajmujących się realizacją zadań związanych z opracowywaniem
i wytwarzaniem oprogramowania, a organem interpretacyjnym dotyczy kwestii możliwości skorzystania przez
Skarżącą z unormowania wynikającego z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., dalej: PDOFizU), a zatem zastosowania podwyższonych kosztów
uzyskania przychodów do części wynagrodzenia pracowników – twórców za nabywanie przez pracodawcę
majątkowych praw autorskich do wytworzonych przez pracownika utworów w wyniku wykonywania pracowniczych
obowiązków (tzw. WPA).
Stanowiska stron sporu
Skarżąca stoi bowiem na stanowisku, że zaproponowana przez nią metoda wyodrębnienia wynagrodzenia za
przeniesienie praw autorskich w wynagrodzeniu pracowników - twórców i ustalania jego wysokości, umożliwia
zastosowanie do WPA zryczałtowanych 50% kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3
PDOFizU.
Natomiast organ interpretacyjny stanął na stanowisku, że Spółka jako płatnik nie będzie mogła zastosować 50%
kosztów uzyskania przychodów. W konsekwencji do całości uzyskiwanych przychodów przez pracowników
zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 2 PDOFizU, gdyż Spółka jako pracodawca nie wyodrębniła części wynagrodzenia
należnego z tytułu rozporządzania lub korzystania przez pracowników z praw majątkowych do utworów przez nich
stworzonych (honorarium autorskie) od pozostałego wynagrodzenia za wykonywane obowiązki niemające charakteru
twórczego. Natomiast czas poświęcony na wykonanie zadania nie jest odpowiednikiem udziału w prawie autorskim
do utworu i na jego podstawie nie można określić wysokości wynagrodzenia należnego pracownikowi za korzystanie
przez pracodawcę z praw autorskich. Honorarium autorskie uzależnione byłoby od ilości przepracowanych godzin,
natomiast art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU wymaga związania przychodu z uzyskaniem praw autorskich
i rozporządzeniem nimi, a nie z czasem pracy przeznaczonym na powstanie utworu.
Z uzasadnienia WSA w Gliwicach
WSA w Gliwicach wskazał, że z przepisów prawa wynika wyraźnie, że podwyższone koszty uzyskania przychodu
wynikające z art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU mają zastosowanie do „działalności twórczej w zakresie programów
komputerowych”, a zatem do działalności pracowników Spółki, o jakiej mowa we wniosku, przy czym nie mogą one
przekroczyć progu wynikającego z art. 22 ust. 9a PDOFizU.
Następnie WSA w Gliwicach zauważył, że w ugruntowanym już orzecznictwie NSA ukształtował się pogląd, zgodnie
z którym dla zastosowania normy kosztów uzyskania przychodów określonej w ww. przepisie konieczne jest
rozróżnienie wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i część określającą
honorarium związaną z korzystaniem z praw autorskich za eksploatację dzieła w określony sposób i na określonym
polu (wyrok NSA z 7.2.2019 r., II FSK 422/17,
).
WSA w Gliwicach podziela pogląd wyrażony przez WSA we Wrocławiu w wyroku z 30.8.2018 r. (I SA/Wr 573/18,
), że w art. 22 ust. 9 pkt 3 PDOFizU ustawodawca pozostawił swobodę stronom stosunku pracy co do
ukształtowania wynagrodzenia autorskiego, co jest ze wszech miar uzasadnione z uwagi na przedmiot prac
twórczych, ich wynik, czas wykonania utworu, a także organizację wewnętrzną pracodawcy.
Warunki zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodu

W orzecznictwie wskazuje się nadto - jak przypomniał WSA w Gliwicach - że do zastosowania podwyższonej stawki
uzyskania przychodów koniecznym jest w pierwszej kolejności powstanie utworu w ramach wykonywania przez
pracownika swoich obowiązków. Następnie pracownik powinien przenieść prawa do takiego utworu na rzecz
pracodawcy. Ponadto pracownikowi powinno zostać wypłacone określone honorarium z tytułu przeniesienia na
pracodawcę praw do utworu, zaś jego wysokość musi wynikać z umowy o pracę. Innymi słowy pracodawca
powinien uzgodnić z pracownikiem, jaka część wypłacanego mu honorarium stanowić będzie dla pracownika
wynagrodzenie z tytułu przeniesienia praw autorskich (wyrok WSA w Poznaniu z 20.2.2020 r., I SA/Po 643/19,
). W orzecznictwie sądów administracyjnych podnosi się przy tym, że dokumentacja pracodawcy powinna
umożliwiać wyodrębnienie tej części czasu pracy, która przeznaczona jest na pracę twórczą i powiązanie tego czasu
z rzeczywiście powstałym lub mającym powstać utworem i w końcu, czy w związku z jego eksploatacją wypłacono
honorarium (wyrok NSA z 7.3.2019 r., II FSK 769/17,
). W konsekwencji należy uznać, że art. 22 ust. 9 pkt 3
PDOFizU wprowadza następujące warunki:
1. praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego, a więc spełnia przesłanki utworu
określone w ustawie z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1231),
2. pracownik jest twórcą w rozumieniu tej ustawy i uzyskiwanie przychodu przez pracownika wynika z korzystania
przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami,
3. stosunek prawny łączący pracownika i pracodawcę przewiduje zróżnicowanie wynagrodzenia należnego
pracownikowi za część związaną z korzystaniem z praw autorskich i część związaną z wykonywaniem typowych
obowiązków pracowniczych oraz pracodawca prowadzi stosowną dokumentację w tym zakresie, np. prowadzi
szczegółową ewidencję przekazanych utworów, oraz
4. przychody muszą być uzyskiwane z tych rodzajów działalności, o których mowa w art. 22 ust. 9b PDOFizU,
w tym z działalności twórczej w zakresie programów komputerowych.
W ocenie Sądu, wbrew stanowisku organu interpretacyjnego, opis zdarzenia przyszłego wskazuje, że
w okolicznościach wskazanych przez Spółkę, spełnione będą wszystkie powyższe przesłanki. Zatem wbrew
twierdzeniom organu interpretacyjnego Skarżąca:
1. wyodrębniła u właściwych pracowników - twórców dwa niezależne składniki wynagrodzenia: wynagrodzenie
podstawowe oraz WPA, co zostało uwzględnione w umowie o pracę;
2. ustaliła wysokość tego wynagrodzenia w umowie o pracę, poprzez wyraźne odesłanie do zasad wskazanych
w Regulaminie, który jako element regulaminu wynagradzania Skarżącej, stanowi źródło prawa pracy
w rozumieniu art. 9 ust. 1 ustawy z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320, dalej: KP), który na
podstawie 772 KP określa zasady ustalania wynagrodzenia pracowników;
3. posiada odpowiednią dokumentację prowadzoną przez pracowników - twórców w wykorzystywanym przez
Skarżącą systemie teleinformatycznym służącym do rozliczania projektów, która pozwala na wyodrębnienie
i skontrolowanie czasu pracy poświęconego na pracę twórczą;
4. wiąże w Regulaminie czas pracy pracowników - twórców z wynagrodzeniem należnym za przenoszenie
majątkowych praw autorskich i z powstającymi utworami.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że organ interpretacyjny dokonał błędnej wykładni art. 22 ust. 9 pkt 3
PDOFizU i niewłaściwie niewłaściwie zastosował art. 22 ust. 2 PDOFizU uznając, że do wyodrębnionej na podstawie
Regulaminu części wynagrodzenia należnego pracownikom - twórcom za przeniesienie na Skarżącą majątkowych
praw autorskich do utworów wytworzonych przez pracownika w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych
zastosowanie powinny znaleźć ogólne zasady ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodów pracowników,
w sytuacji, gdy wskazana część wynagrodzenia będzie ściśle związana z rozporządzaniem przez pracowników -
twórców majątkowymi prawami autorskimi na rzecz Skarżącej i zostanie wyodrębniona w wynagrodzeniu
zasadniczym pracowników – twórców. Zatem - na podstawie art. 146 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) - Sąd uchylił zaskarżoną
interpretację.

Komentarz
Analizowane rozstrzygnięcie WSA w Gliwicach dotyczy wynagrodzenia autorskiego, czyli wynagrodzenia z tytułu
przeniesienia praw autorskich do utworu na pracodawcę i zasad jego kształtowania. Sąd I instancji podzielił pogląd
prezentowany dotychczas w orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym - stosownie do woli
ustawodawcy - ukształtowanie reguł ww. wynagrodzenia należy do stron stosunku pracy, tj. pracodawcy i pracownika
(swoboda w kształtowaniu zasad ustalania przedmiotowego wynagrodzenia). WSA w Gliwicach opowiedział się więc
za pewną elastycznością w ustalaniu wynagrodzenia coraz szerszej - z uwagi na rosnące znaczenie tzw. pracy
zdalnej - grupy pracowników-twórców. W ocenie WSA w Gliwicach uzasadnione jest stosowanie do przedmiotowego
wynagrodzenia podwyższonych zryczałtowanych 50% kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko jest

korzystne dla pracowników-twórców (w rozpatrywanej sprawie: programistów, dokumentalistów oraz informatyków;
branża IT).

Wyrok WSA w Gliwicach z 20.7.2020 r., I SA/Gl 716/20

Wyrok WSA w Gliwicach z 20.7.2020 r. dotyczył kwestii swobody kształtowania wynagrodzenia autorskiego z tytułu przeniesienia praw autorskich do utworu na pracodawcę. Sąd podkreślił znaczenie elastyczności w ustalaniu wynagrodzenia, szczególnie w kontekście pracy zdalnej. Decyzja ta wprowadza korzystne dla pracowników-twórców rozwiązania, takie jak zastosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów.