COVID-19: „Program Maluch+”

Tematyka: COVID-19, Program Maluch+, dotacje celowe, Fundusz Pracy, Ustawa, zmiany ustaw, przeciwdziałanie COVID-19, żłobki, kluby dziecięce, wniosek beneficjenta, zgoda wojewody, terminy wydatkowania środków, decyzja ministerstwa, wykorzystanie zasobów finansowych, minister pracy, konsekwencje decyzji, umowa z podmiotem, termin realizacji zadań

Zmiana terminu wykorzystania dotacji celowych ze środków budżetu oraz Funduszu Pracy na realizację
programu „Maluch+” to m.in. przedmiot regulacji Ustawy z 7.10.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu
przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1747). Modyfikacje
przepisów dokonane w ustawie z 4.2.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz.
326 ze zm.; dalej jako: OpDzieciU) weszły w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia tj. 9.10.2020 r.
• Przedłużenie terminu wykorzystania zasobów finansowych w celu organizacji żłobków, czy klubów
dziecięcych może nastąpić tylko w drodze decyzji organu wydanej do 20.12.2020 r. i tylko na podstawie
uprzedniego wniosku beneficjenta oraz zgody wojewody.
• Ostateczny zaś termin podjęcia środków w ramach programu „Maluch+” nie może przekroczyć daty
30.11.2021 r.
Ratio legis
Wskutek pandemii, znacznych ograniczeń doznały mechanizmy przewidziane ustawą OpDzieciU w zakresie
organizacji dla najmłodszych dzieci opieki w formie żłobka, klubu dziecięcego, czy opieki sprawowanej przez
dziennego opiekuna lub nianię. Nowelizacją łagodzącą skutki COVID-19 zwrócono szczególną uwagę na program
„Maluch+”, który ukonstytuowany na podstawie art. 62 ust. 1 OpDzieciU i ogłoszony przez Ministra Rodziny, Pracy
oraz Polityki Społecznej we współpracy z wojewodą w ramach Resortowego programu rozwoju instytucji opieki nad
dziećmi w wieku do lat 3, nie może być skutecznie prowadzony z uwagi na przestoje, jakie wymogły względy
bezpieczeństwa w ochronie przed zakażeniem. Oznacza to tym samym, że dofinansowania przeznaczone na
tworzenie oraz utrzymanie miejsc w wymienionych ustawą placówkach pochodzące z dotacji budżetu państwa oraz
Funduszu Pracy nie mogą być wykorzystane przez beneficjentów programu tj. jednostki samorządu terytorialnego
każdego szczebla oraz podmioty niepubliczne. W brzmieniu art. 64 ust. 5 OpDzieciU, podmioty inne niż gmina
prowadzące żłobki lub kluby dziecięce, zobligowane są przekazać właściwej gminie sprawozdania za okres od 1.1.do
31.12. - w terminie do dnia 31.1. roku następnego. Na gminie zaś ciąży powinność przekazania wojewodzie
sprawozdania z zakresu sprawowanej przez siebie opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 za okres od 1.1. do 31.12
oraz zbiorcze sprawozdania z zakresu tożsamej opieki organizowanej przez podmioty inne niż gmina - w terminie do
14.2. każdego roku. Takie związanie termiami czyni niewykonalnym w obecnych warunkach sprostanie założeniom
dofinansowywanego programu.
Przedłużone terminy wydatkowania środków
W związku z tym, że w świetle obecnej rzeczywistości, wykorzystanie dotacji w ramach zaplanowanego działania nie
może być zrealizowane w tym samym roku budżetowym, ustawodawca wprowadził przepis epizodyczny i przejściowy
w obrębie rozdziału 10 – art. 74 a ust. 1 OpDzieciU. Zgodnie z jego literalnym brzmieniem, o terminie podjęcia
wydatków ze środków Funduszu Pracy na program „MALUCH+”, może zdecydować minister właściwy do spraw
pracy w drodze decyzji. Decyzja organu musi zostać wydana nie później niż do dnia 20.12.2020 r., natomiast termin
wykorzystania zasobów finansowych przez beneficjentów nie może być dłuższy niż do 30.11.2021 r. Minister, w akcie
administracyjnym ma również fakultatywną możność uwzględnienia kwoty wydatków planowanych do realizacji
w roku 2021.
Przebieg wydania decyzji i jej konsekwencje
Warunkiem przedłużenia terminu wykorzystania środków Funduszu Pracy na wydatki jest uzyskanie, na uzasadniony
wniosek beneficjenta programu, zgody wojewody na zmianę terminu wykonania zadania. Ta zaś musi zostać
przekazana do ministra właściwego do spraw pracy w terminie do 30.11. bieżącego roku. Środki finansowe na
wydatki objęte decyzją ministra właściwego do spraw pracy będą pozostawać na rachunkach bankowych podmiotów
uprawnionych do prowadzenia żłobków i klubów dziecięcych.
Przedłużenie terminu realizacji zadań wymusiło jednoczesną zmianę art. 62 ust. 6 pkt 4 OpDzieciU. Odtąd, to
wojewoda, przyznając podmiotowi dotację lub środki z Funduszu Pracy, zawierać będzie z nim umowę, w której
określi w szczególności termin ich wykorzystania. Jak podaje się w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy
(druk nr 590) – usunięcie ograniczenia czasowego obejmie także zawarte już umowy. Pozostawienie końcowej daty
realizacji programu może powodować wątpliwości interpretacyjne.

Przedłużenie terminu realizacji zadań wymusiło jednoczesną zmianę art. 62 ust. 6 pkt 4 OpDzieciU. Wojewoda, przyznając podmiotowi dotację lub środki z Funduszu Pracy, będzie zawierać z nim umowę, określając szczegółowo termin ich wykorzystania. Pozostawienie końcowej daty realizacji programu może powodować wątpliwości interpretacyjne.