Przejście zakładu pracy wskutek przejęcia kompetencji dotychczasowego pracodawcy

Tematyka: przejście zakładu pracy, przejęcie kompetencji, pracownicy, nowy pracodawca, prawo pracy, uchwała, Centrum Obsługi Oświaty, Wojewódzki Sąd Administracyjny, WSA, art. 231 KP, art. 22 PracSamU

Przejście zakładu pracy lub jego części, może nastąpić nie tylko w razie przejęcia majątku dotychczasowego
pracodawcy, ale także w razie przejęcia jego zadań (kompetencji), w tym także zadań mających charakter
pomocniczy, uboczny wobec zasadniczej działalności tego pracodawcy. Wraz z przejściem części zadań
jednostki organizacyjnej gminy na inną jednostkę organizacyjną, następuje przejście z mocy prawa
pracowników wykonujących te zadania do nowoutworzonej jednostki (w niniejszym stanie faktycznym
przejęcie zadań obsługi ekonomiczno-administracyjnych z jednostki obsługiwanej do jednostki
obsługującej). Następstwem takiego przejścia nowa jednostka z mocy prawa, staje się dla tych pracowników
nowym pracodawcą. Przepis art. 231 § 1 KP za zadanie chronić pracowników przed działaniami
pracodawców, zmierzającymi do obejścia, zarówno kodeksu pracy, jak i przepisów o zwolnieniach
grupowych, uregulowanych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków
pracy z przyczyn niedotyczących pracowników – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (I
SA/Kr 100/20).
Opis stanu faktycznego
Rada Miejska w Brzesku podjęła uchwałę Nr XIII/108/2019 w sprawie utworzenia jednostki budżetowej "Miejskie
Centrum Obsługi Oświaty" oraz nadania jej statutu. Przedmiotem działalności Centrum jest prowadzenie wspólnej
obsługi jednostek organizacyjnych gminy. Centrum zostaje utworzone na bazie stanowisk obsługi ekonomiczno-
administracyjnych jednostek obsługiwanych. W zapisie § 2 ust. 2 uchwały, Rada Miejska w B. postanowiła, iż
pracownicy zatrudnieni na stanowiskach, o których mowa w ust. 1 mogą stać się pracownikami Centrum w trybie art.
22 PracSamU.
Stanowisko Organu
Wojewoda Małopolski wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej uchwały w części, tj. § 2 ust. 2 uchwały.
Wskazanej uchwale zarzucił istotne naruszenie prawa, w tym w szczególności art. 231 KP oraz art. 22 PracSamU,
poprzez błędne przyjęcie, że pracownicy zatrudnieni w jednostkach obsługiwanych wskazanych w § 4 ust. 2 Statutu
Miejskiego Centrum Obsługi Oświaty w B. mogą stać się pracownikami Centrum w trybie art. 22 PracSamU, gdy
tymczasem stają się oni pracownikami z mocy prawa zgodnie z art. 231 ustawy KP. Wobec powyższego w ocenie
strony skarżącej należało stwierdzić, iż w niniejszym stanie faktycznym, przejście pracowników zatrudnionych na
stanowiskach, o których mowa w § 2 ust. 1 zaskarżonej uchwały, powinno nastąpić na podstawie art. 231 KP, a nie
na podstawie art. 22 PracSamU, który reguluje odmienną instytucję przeniesienia do pracy, to znaczy nie
przeniesienia z mocy prawa, ale przeniesienia pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku
urzędniczym, na jego wniosek lub za jego zgodą do pracy w innej jednostce, jeżeli nie narusza to ważnego interesu
jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika samorządowego oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po
stronie jednostki przejmującej.
Stanowisko WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził nieważność § 2 pkt 2 zaskarżonej uchwały. Odnosząc się do kwestii
prawnych WSA wskazał, że przepis art. 231 § 1 KP reguluje sytuację prawną pracowników zatrudnionych w zakładzie
pracy, który przechodzi przekształcenia organizacyjno-prawne, polegające na przejściu zakładu pracy lub jego części
na innego pracodawcę. Legalną definicję pracodawcy zawiera art. 3 KP, który stanowi, że pracodawcą jest taki
podmiot, który zatrudnia pracowników. Natomiast pojęcie zakładu pracy wiąże się z przedmiotem działalności
pracodawcy i oznacza pewien zespół środków materialnych i osobowych składający się na zorganizowaną
całość, służący realizacji przez pracodawcę konkretnej działalności i jednocześnie stanowiący miejsce zatrudnienia
dla związanych z nim pracowników. Przy tym przejęcie zakładu pracy lub jego części musi polegać na jego
formalnym nabyciu, choć nie zależy od rodzaju czynności prawnej, na podstawie której następuje nabycie i może być
skutkiem różnorodnych zdarzeń prawnych występujących w związku z przekształceniami organizacyjnymi.
Przenosząc to na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że przejście zakładu pracy lub jego części,
może nastąpić nie tylko w razie przejęcia majątku dotychczasowego pracodawcy, ale także w razie przejęcia
jego zadań (kompetencji), w tym także zadań mających charakter pomocniczy, uboczny wobec zasadniczej
działalności tego pracodawcy. Wraz z przejściem części zadań jednostki organizacyjnej gminy na inną jednostkę
organizacyjną, następuje przejście z mocy prawa pracowników wykonujących te zadania do nowoutworzonej
jednostki. Następstwem takiego przejścia – Centrum z mocy prawa staje się dla tych pracowników nowym
pracodawcą. Z literalnej wykładni art. 231 § 1 KP wynika, że przepis ten nie jest samoistną podstawą przejścia
zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Powołany przepis określa jedynie skutki prawne

takiego przejścia, natomiast poza zakresem swojego normowania pozostawia prawną i ekonomiczną przyczynę
transferu do innego pracodawcy. Opisując zaś te skutki (w postaci zmiany podmiotowej po stronie pracodawcy),
wiąże je z transferem (przejściem) części, bądź całego zakładu pracy. Mówiąc w uproszczeniu, efektem transferu
zakładu pracy jest zmiana podmiotowa w stosunkach pracy, zaś jeżeli nie ma zamiany podmiotowej w stosunku
pracy, to zapewne nie doszło do transferu zakładu pracy.
WSA wskazał, że prawidłowa wykładnia regulacji kodeksowej sprowadza się do uznania, że jeśli działalność
przedsiębiorstwa opiera się w znaczącej mierze na jego elementach materialnych, zastosowanie powyższej regulacji
będzie uzależnione od przejęcia tych elementów (w tym również ich wykorzystywania), niezależnie od tego, czy były
własnością poprzedniego kontrahenta. Natomiast, jeżeli przedsiębiorstwo bazuje w głównej mierze na czynnościach
wykonywanych przez pracowników, będzie miała zastosowanie w przypadku przejęcia przez nowego pracodawcę
większej części pracowników w celu realizacji przejętych zadań. Zatem podstawowe znaczenie dla prawidłowego
rozstrzygnięcia w sprawach dotyczących transferu ma ocena charakteru jednostki gospodarczej: czy jest to
jednostka, której zasadniczymi zasobami, wartościami, decydującymi o jej charakterze i zdolności do prowadzenia
działalności, są pracownicy i ich kwalifikacje, czy też jest to jednostka, o której charakterze decydują składniki
materialne.

Komentarz
Zgodnie z art. 231 § 1 KP, w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy
prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Przy ocenie, czy doszło do zachowania tożsamości przez
przedsiębiorstwo, należy mieć na uwadze wszystkie okoliczności, które charakteryzują dany przypadek, stąd też
w ocenie WSA przejście następuje nie tylko w razie przejęcia majątku dotychczasowego pracodawcy, ale także
w razie przejęcia jego zadań, również tych ubocznych. Z istoty regulacji art. 231 KP wynika więc rozszerzenie
ochrony na przypadki, gdy dochodzi do przejmowania samych zadań dotychczasowego pracodawcy przez
nowego pracodawcę przy jednoczesnym przejęciu pracowników. Oceniając czy w danej sytuacji miało miejsce
przejście zakładu pracy na innego pracodawcę należy uwzględnić szereg czynników. Bezzasadne jest więc
ograniczenie normatywnego oddziaływania art. 231 KP tylko do przypadków, w których przejściu części
zakładu pracy na nowego pracodawcę towarzyszy wyłącznie przekazanie wyodrębnionych składników
materialnych mogących tworzyć samodzielną placówkę zatrudnienia. W konsekwencji powyższego - jak słusznie
wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny - przenoszony zakład pracy mogą stanowić nie tylko składniki materialne,
lecz także przejmowane zadania i funkcje. Przywołany przepis ma za zadanie chronić pracowników przed działaniami
pracodawców, zmierzającymi do obejścia przepisów.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 9.7.2020 r., I SA/Kr 100/20

Zgodnie z art. 231 § 1 KP, w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Przy ocenie, czy doszło do zachowania tożsamości przez przedsiębiorstwo, należy mieć na uwadze wszystkie okoliczności, które charakteryzują dany przypadek, stąd też w ocenie WSA przejście następuje nie tylko w razie przejęcia majątku dotychczasowego pracodawcy, ale także w razie przejęcia jego zadań, również tych ubocznych.