Nowe regulacje Covid-owe

Nowe regulacje Covid-owe wprowadzają szereg zmian dotyczących sytuacji kryzysowych związanych z COVID-19. Ustawa zmieniająca1 oraz ustawa zmieniająca2 przewidują m.in. możliwość pracy podczas kwarantanny, zasiłek chorobowy dla pracowników medycznych oraz szczegółowe zasady zasłaniania ust i nosa w miejscu pracy.

Tematyka: nowe regulacje, Covid-19, ustawa zmieniająca, praca zdalna, zasiłek chorobowy, dodatek finansowany przez NFZ, zasłanianie ust i nosa, kwarantanna

Dnia 28.11.2020 r. opublikowano ustawę z 28.10.2020 r. o zmianie ustawy o zmianie niektórych ustaw
w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. 2020 r.
poz. 2113, dalej jako: ustawa zmieniająca1) jak i ustawę z 28.10.2020 r. o zmianie ustawy o zmianie niektórych
ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U.
2020 r. poz. 2112, dalej jako: dalej jako: ustawa zmieniająca2).
• Co do zasady, ustawy weszły w życie 29.11.2020 r.
• Przewidziano możliwość pracy podczas kwarantanny.
• Przyznano zasiłek chorobowy w wysokości 100% osobom zatrudnionym w podmiotach leczniczych w zw.
z pozostawaniem w kontakcie z chorymi na COVID-19. Przyznano również długo procedowany dodatek dla
medyków.
• Rozporządzeniami przedłużono okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego oraz ustanowiono
szczegółowe zasady zasłaniania ust i nosa w miejscu pracy.
Zasłanianie ust i nosa w miejscu pracy
Rozporządzenie Rady Ministrów z 1.12.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów
w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020 r. poz. 2132) w § 25 ust. 1 pkt 2) ppkt c) wskazuje, że do
27.12.2020 r. nakazuje się zakrywanie, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo
kasku ochronnego ust i nosa w miejscach ogólnodostępnych, w tym w zakładach pracy, jeżeli
w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej.
Wyżej wymienionego nakazu, nie stosuje się do osoby wykonującej czynności zawodowe, służbowe lub
zarobkowe w budynkach użyteczności publicznej, o których mowa w przepisach, chyba że zarządzający
takim budynkiem postanowi inaczej, z wyjątkiem osoby wykonującej bezpośrednią obsługę interesantów lub
klientów w czasie jej wykonywania.
Odkrycie ust i nosa w zakładach pracy jest możliwe w przypadku spożywania posiłków lub napojów.
Dodatkowy zasiłek
Okres wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego został przedłużony do 24.12.2020 r., na podstawie
Rozporządzenia Rady Ministrów z 26.11.2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego
zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U. 2020 r. poz. 2109).
Praca podczas obowiązkowej kwarantanny
Ustawodawca, ustawą zmieniającą 1, dodał przepis art. 4h przewidując dla pracowników oraz osób zatrudnionych
na innych podstawach prawnych (zatem domniemywa się, że również dla osób, które mają zawarte umowy
cywilnoprawne) możliwość pracy zdalnej podczas odbywania obowiązkowej kwarantanny. Co istotne, może to
mieć miejsce jeżeli pracownik ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej
pracy i pozwala na to rodzaj pracy. Za czas świadczenia pracy w trybie pracy zdalnej osoby odbywające
obowiązkową kwarantannę otrzymują oczywiście z tego tytułu wynagrodzenie. Istotne jest jednak to, że n ie
przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w przepisie art. 92 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j.
Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm., dalej jako: KP), ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby określone
w odrębnych przepisach, ponieważ wiązałoby się to z niezdolnością do pracy osoby odbywającej obowiązkową
kwarantannę. Skoro praca jest świadczona, przyjmuje się, że zdolność do pracy istnieje. W tym zakresie
przysługuje więc dotychczasowe wynagrodzenie, takie - jakie otrzymywało się przed objęciem obowiązkową
kwarantanną.
ZUS w swoim stanowisku z 27.10.2020 r., podkreślił, że okres, w którym pracownik podlega obowiązkowi
kwarantanny, nie jest tożsamy z niezdolnością do pracy z powodu choroby. Kwarantanna oznacza bowiem
odosobnienie osoby zdrowej, u której nie stwierdzono zakażenia chorobą zakaźną, a która była narażona na
takie zakażenie. To oznacza, że w przypadku, gdy pracownik w związku z odbywaniem kwarantanny nie wystąpi
o zasiłek chorobowy oraz w uzgodnieniu ze swoim pracodawcą będzie wykonywał pracę zdalną, prawo do zasiłku
chorobowego nie będzie mu przysługiwało. Będzie natomiast przysługiwało wynagrodzenie za wykonaną pracę.

Ponadto w przepisie art. 4h mowa o możliwości, czyli fakultatywności takiego rozwiązania, ponieważ
ustawodawca używa sformułowania: „mogą”. Możliwość ta obowiązuje oczywiście w okresie ogłoszenia stanu
zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Wadliwością takiej konstrukcji prawnej, jest jednak to, w jaki sposób
ustawodawca sformułował przepis: osoby poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą [pracować], za zgodą
pracodawcy albo zatrudniającego. Nie jest więc oczywiste czy to pracownik czy pracodawca występuje
z inicjatywą podjęcia takiej pracy oraz czy pracodawca może odmówić jej wykonywana. Skoro do ww. regulacji
stosuje się przepis art. 3 ust 8, wskazujący, że pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie
wykonywania pracy zdalnej, to taka fakultatywność świadczenia pracy zdalnej podczas odbywania
obowiązkowej kwarantanny wydaje się wątpliwa, skoro w zamyśle konstrukcja polecenia nie ma tu zastosowania,
tak jak ma to miejsce przy pracy zdalnej z przepisu art. 3 ust. 1 KoronawirusU, gdzie pracodawca może wydać
polecenie wykonywania pracy zdalnej. Przepisy nie są więc jasno sformułowane w tym zakresie.
Oczywiście ustawodawca przewidział, że do warunków świadczenia pracy zdalnej podczas odbywania obowiązkowej
kwarantanny stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8 KoronawirusU, zatem przepisy dot. zapewnienia narzędzi
i materiałów potrzebnych do wykonywania pracy zdalnej, prowadzenia ewidencji wykonanych czynności. Ustawa
zmieniająca2 również reguluje powyższe.
100% zasiłku i dodatku dla pracowników medycznych
W przepisach wskazano również, że w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii
ubezpieczonemu zatrudnionemu w podmiocie leczniczym, w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub
izolacji w warunkach domowych, o których mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi, wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19
w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym oraz w czasie
niezdolności do pracy z powodu COVID-19 powstałej w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających
z zatrudnienia w podmiocie leczniczym przysługuje zasiłek chorobowy, którego miesięczny wymiar wynosi 100%
podstawy wymiaru zasiłku obliczonej na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Z kolei w ustawie zmieniającej2, wskazano, że w ustawie z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi
sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 r. poz. 1842), dodaje się w art. 4i. Postanowiono, że pracownikom podmiotów
leczniczych, osobom wykonującym zawody medyczne oraz osobom, z którymi zawarto umowy na
wykonywanie świadczeń zdrowotnych, którzy:
1) nie zostali skierowani do pracy na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz
2) uczestniczą w wykonywaniu świadczeń zdrowotnych osobom chorym na COVID-19 lub osobom
z podejrzeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 – przysługuje comiesięczny dodatek do wynagrodzenia.
Dodatek wynosi 100% kwoty miesięcznego wynagrodzenia wynikającej z umowy o pracę albo innej umowy,
na podstawie której praca jest wykonywana. Dodatek finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków
pochodzących z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia. Koszty
realizacji wypłaty dodatku są ponoszone ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. 5. Wskazano, również
że minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb wypłaty, finansowania oraz
rozliczania dodatków, mając na celu zapewnienie sprawności ich wypłaty oraz rzetelności i gospodarności
wydatkowania środków publicznych.

Nowe przepisy regulują również pracę zdalną podczas obowiązkowej kwarantanny, okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego oraz dodatek finansowany przez NFZ dla pracowników medycznych. Istotne jest precyzowanie warunków świadczenia pracy zdalnej oraz sposobu wypłaty dodatków.