Porozumienie stron o rozwiązaniu umowy o pracę a urlop wypoczynkowy
Porozumienie stron o rozwiązaniu umowy o pracę wyczerpuje, zdaniem Sądu Najwyższego, konieczność złożenia wniosku o urlop wypoczynkowy przez pracownika oraz zgodę pracodawcy na jego wykorzystanie. Sprawa dotyczyła skargi kasacyjnej w kontekście udzielenia urlopu pracownikowi i zasad wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Decyzje Sądu Okręgowego oraz Sądu Najwyższego były niekorzystne dla Powoda, który zaskarżył wyrok SN. SN odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, uznając brak istotnego zagadnienia prawnego oraz oczywistą zasadność skargi kasacyjnej. Istotne zagadnienie dotyczyło skuteczności umowy o wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego bez określenia ram czasowych i wymiaru urlopu.
Tematyka: Porozumienie stron, rozwiązanie umowy o pracę, urlop wypoczynkowy, skarga kasacyjna, Sąd Najwyższy, postanowienie, konieczność złożenia wniosku o urlop, zasady wykorzystania urlopu, istotne zagadnienie prawne, oczywista zasadność skargi kasacyjnej
Porozumienie stron o rozwiązaniu umowy o pracę wyczerpuje, zdaniem Sądu Najwyższego, konieczność złożenia wniosku o urlop wypoczynkowy przez pracownika oraz zgodę pracodawcy na jego wykorzystanie. Sprawa dotyczyła skargi kasacyjnej w kontekście udzielenia urlopu pracownikowi i zasad wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Decyzje Sądu Okręgowego oraz Sądu Najwyższego były niekorzystne dla Powoda, który zaskarżył wyrok SN. SN odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, uznając brak istotnego zagadnienia prawnego oraz oczywistą zasadność skargi kasacyjnej. Istotne zagadnienie dotyczyło skuteczności umowy o wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego bez określenia ram czasowych i wymiaru urlopu.
Porozumienie stron o rozwiązaniu umowy o pracę wyczerpuje, zdaniem Sądu Najwyższego (postanowienie z 28.1.2021 r. III PSK 19/21, ), z jednej strony konieczność złożenia wniosku o urlop wypoczynkowy przez pracownika (zawierając takie porozumienie i zobowiązując się do wykorzystania urlopu pracownik jednoznacznie wyrażą chęć wykorzystania tego urlopu), a z drugiej strony zgodę pracodawcy na jego wykorzystanie (zgodę taką pracodawca także jednoznacznie wyraża podpisując przedmiotowe porozumienie). Rozstrzygnięcie SN SN w sprawie z powództwa R. P. (dalej: Powód, Skarżący) przeciwko A. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (dalej: Pozwana) o sprostowanie świadectwa pracy i ekwiwalent, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 28.1.2021 r., na skutek skargi kasacyjnej Powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. z 4.1.2019 r., odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Wyrok SO W wyroku z 4.1.2019 r. SO – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. oddalił apelację Powoda od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w G. z 8.6.2018 r., w którym SR oddalił powództwo o sprostowanie świadectwa pracy i ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Skarga kasacyjna Powyższy wyrok SO Powód zaskarżył skargą kasacyjną. W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano na przyczyny przyjęcia skargi do rozpoznania określone w art. 3989 § 1 pkt 1 i 4 ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1575, dalej: KPC). Skarżący wskazał na „oczywistą zasadność skargi” w uwzględnieniu przywołanych naruszeń prawa procesowego i braków w treści uzasadnień do wyroków Sądów obu instancji w kwestiach decydujących dla rozstrzygania w sprawie. Zdaniem Skarżącego, nie do zaaprobowania jest sytuacja, w której w treści uzasadnienia nie zawierają się tak istotne elementy stanu faktycznego, jak rozmiar przysługującego Powodowi urlopu i czasokres jego wykorzystania, jak również okres korzystania ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, w sprawie o ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i sprostowanie treści świadectwa pracy w zakresie informacji tego dotyczących. Są to - w ocenie Skarżącego - podstawowe okoliczności, które Sąd winien ustalić i zawrzeć w treści uzasadnienia, dając tak stronie, jak i organom odwoławczym możliwość kontroli wydanego rozstrzygnięcia. Tak w niniejszej sprawie się nie stało, braki dostrzeżone przez Powoda w uzasadnieniu Sądu I instancji i podniesione w apelacji, nie zostały usunięte przy orzekaniu przez Sąd Okręgowy, który w tym zakresie ustaleń Sądu I instancji nie uzupełnił i nie przedstawił w treści uzasadnienia. Istotne zagadnienie prawne sprawy – w ocenie Skarżącego – dotyczy kwestii, czy skuteczna jest w świetle przepisów prawa pracy umowa, na mocy której pracownik zobowiązuje się do wykorzystania urlopu bez określenia ram czasowych i bez wskazania daty początkowej ani końcowej korzystania z urlopu oraz okresu umownego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy za zachowaniem wynagrodzenia. Ponadto, czy w takiej sytuacji zobowiązanie pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego jest równoznaczne z udzieleniem mu tego urlopu przez pracodawcę i rozpoczęciem jego biegu, nawet wówczas gdy brak wyraźnego sprecyzowania okresu, w jakim wykorzystanie urlopu ma nastąpić i wymiaru tego urlopu. Następnie, czy pracownik, który zobowiązał się do wykorzystania urlopu, zobowiązany jest do podjęcia inicjatywy w zakresie faktycznego uzyskania tego urlopu i powinien uzyskać oddzielną zgodę pracodawcy na udzielenie urlopu, czy też inicjatywa w zakresie udzielenia urlopu w takim przypadku leży po stronie pracodawcy, a jeśli tak, to jakie działania powinien on podjąć, aby doprowadzić do skutecznego udzielenia urlopu pracownikowi. Skarżący oczekuje udzielenia odpowiedzi na powyżej sformułowane pytania w treści uzasadnienia wyroku SN. Z uzasadnienia SN SN w pierwszej kolejności wskazał, że skarga kasacyjna Powoda nie kwalifikuje się do przyjęcia jej do merytorycznego rozpoznania. Zgodnie z art. 3989 § 1 KPC, SN przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. SN uznał, że Skarżący nie wykazał istnienia przesłanek przyjęcia skargi do rozpoznania określonych w art. 3989 § 1 pkt 1 i 4 KPC, nie przedstawił bowiem ani istotnego zagadnienia prawnego sprawy ani argumentacji wyjaśniającej, w czym wyraża się „oczywista zasadność” niniejszej skargi. Skarżący sprowadził uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na oczywistą zasadność skargi do przedstawienia szeregu gołosłownych twierdzeń, w których zakwestionował prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia. Twierdzeń tych nie sprecyzował przez wskazanie naruszeń konkretnie określonych przepisów prawa. Poza prostym zaprzeczeniem stanowisku zaskarżonego wyroku SO w uzasadnieniu wniosku nie przedstawiono argumentacji, którą Skarżący wykazałby walor oczywistej zasadności jego skargi kasacyjnej. Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia Następnie SN przypomniał, że Sąd drugiej instancji w uzasadnieniu swojego wyroku wskazał, że Powód zawarł z Pozwaną porozumienie, zgodnie z którym strony dokonują rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z dniem 30.9.2016 r. Jednocześnie w treści porozumienia w punkcie 2 strony ustaliły, że Powód od 11.6.2016 r. zobowiązuje się wykorzystać urlop wypoczynkowy, a po jego wykorzystaniu do czasu ustania stosunku pracy Powód jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, na co Pozwany wyraża zgodę. Porozumienie datowane na 28.5.2016 r. było w pełni zrozumiałe dla obu stron. Powód posiadał dokładną wiedzę o wymiarze posiadanego urlopu wypoczynkowego (w treści pozwu wskazał, że za rok 2014 r. urlop zaległy wynosił 3 dni, za rok 2015 - 26 dni, za rok 2016 - 20 dni). Po 11.6.2016 r. Powód nie występował z wnioskiem o udzielenie urlopu, ani nie zgłaszał gotowości do świadczenia pracy, co wskazuje, iż w tym okresie Powód realizował zawarte porozumienie. Według Sądu drugiej instancji literalna treść przedmiotowego porozumienia jest jasna - dwie strony: pracownik i pracodawca, podpisały deklarację na mocy, której pracownik zobowiązuje się wykorzystać w pozostałym mu okresie zatrudnienia całość urlopu. Takie porozumienie wyczerpuje z jednej strony konieczność złożenia wniosku o urlop przez pracownika (składając takie zobowiązanie pracownik jednoznacznie wyrażą chęć wykorzystania urlopu), a z drugiej strony zgodę pracodawcy na jego wykorzystanie (zgodę taką pracodawca także jednoznacznie wyraża podpisując przedmiotowe porozumienie). Nie budzi wątpliwości również fakt, że umowa o pracę łącząca strony nie została wypowiedziana przez pracodawcę, zaś doszło do jej rozwiązania w drodze porozumienia między stronami – w tej sytuacji nie można mówić o zastosowaniu regulacji z art. 1671 ustawy z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320, dalej: KP) i art. 362 KP. W związku z zawartym porozumieniem nie było konieczności wydania wyraźnego pisemnego polecenia wykorzystania urlopu czy też złożenia przez Powoda wniosku o urlop i jego akceptacji przez przełożonych. Wszystko to wyczerpywało bowiem zawarte przez strony porozumienie. Według Sądu drugiej instancji Powód swój urlop wykorzystał prawidłowo opierając się w tym zakresie o zapisy pkt 2 porozumienia z dnia 28.5.2016 r. Z treści tego zapisu wynika jednoznacznie zobowiązanie Powoda do wykorzystania urlopu wypoczynkowego, którego bieg rozpocznie się w dniu 11.6.2016 r. Jednocześnie zapis ten wskazuje na zgodę pracodawcy na wykorzystywanie urlopu wypoczynkowego (co jest równoznaczne z udzieleniem urlopu przez pracodawcę). Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art. 3989 § 1 KPC, SN postanowił zgodnie z art. 3989 § 2 KPC, tj. odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Komentarz W analizowanym rozstrzygnięciu SN odniósł się do relacji pomiędzy okresem wypowiedzenia w przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron, a prawem pracownika do urlopu wypoczynkowego i możliwością zwolnienia go z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia stosunku pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Jak wskazuje się w dotychczasowym orzecznictwie SN, możliwość ta ma swoje jednoznaczne legalne umocowanie w art. 362 KP, może dotyczyć każdego rodzaju umowy o pracę oraz całego okresu wypowiedzenia lub jego części (wyrok SN z 3.2.2016 r. II PK 339/14, ). Bez znaczenia jest także okoliczność, która ze stron stosunku pracy rozwiązała umowę (pracownik czy pracodawca). Niemniej jednak przepis ten nie ma zastosowania w przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, nie zaś w drodze wypowiedzenia złożonego przez jedną ze stron. Co z kolei nie oznacza, że w treści porozumienia strony nie mogą ustalić obowiązującego je okresu wypowiedzenia umowy o pracę i zasad świadczenia pracy w tym okresie, jak miało to miejsce w stanie faktycznym analizowanej sprawy. Postanowienie SN z 28.1.2021 r., III PSK 19/21,
Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej Powoda do rozpoznania, uzasadniając brak istotnego zagadnienia prawnego oraz oczywistą zasadność skargi. Rozstrzygnięcie dotyczyło porozumienia stron o rozwiązaniu umowy o pracę, urlopie wypoczynkowym oraz zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy. SN uznał, że zapisy porozumienia były jasne i nie wymagały dodatkowych działań. Decyzja Sądu Najwyższego z 28.1.2021 r. III PSK 19/21 potwierdziła stanowisko SN z poprzednich etapów postępowania.