Nowe zasady BHP – wdrożenie dyrektywy 2019/1832/UE

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii przygotowało projekt rozporządzenia zmieniającego przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, w związku z wdrożeniem dyrektywy UE 2019/1832. Zmiany mają na celu ułatwienie pracodawcom doboru środków ochrony indywidualnej oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu ochrony życia i zdrowia pracowników. Nowe przepisy odnoszą się m.in. do oceny ryzyka zawodowego, materiałów niebezpiecznych oraz zasad dotyczących środków ochrony indywidualnej.

Tematyka: Nowe zasady BHP, dyrektywa 2019/1832/UE, bezpieczeństwo i higiena pracy, ocena ryzyka zawodowego, środki ochrony indywidualnej, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, dyrektywa UE, zmiany legislacyjne

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii przygotowało projekt rozporządzenia z 9.6.2021 r. zmieniającego
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. poz. 1650, ze zm.), które wydane zostało na podstawie art.
23715 § 1 ustawy z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320, dalej: KP).
• Według danych GUS pracowników, którzy pracują w narażeniu na szkodliwe czynniki dla zdrowia w środowisku
pracy było około 462,2 tys. (według stanu na 2018 r.).
• Przyczyną zmiany legislacyjnej jest wdrożenie do prawa krajowego przepisów zawartych w dyrektywie Komisji (UE)
2019/1832 z 24.10.2019 r. zmieniającej załączniki I, II i III do dyrektywy Rady 89/656/EWG w odniesieniu do
dostosowań o charakterze czysto technicznym (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 279, str. 35; dalej: dyrektywa
2019/1832/UE), której termin transpozycji wyznaczono do dnia 20.11.2021 r.
• Głównym celem zmian jest ułatwienie i wsparcie pracodawców w doborze środków ochrony indywidualnej, które są
zróżnicowane ze względu na rodzaj prowadzonej działalności, zakres prac i rodzaj stanowiska pracy oraz stopnień
zagrożenia w zakładzie pracy.
Konieczne są szczegółowe uregulowania, dostosowane do aktualnych realiów rynku pracy, zapewniające odpowiedni
poziom ochrony życia i zdrowia w miejscu pracy. Rozporządzenie określa ogólnie obowiązujące przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy, w szczególności dotyczące: obiektów budowlanych, pomieszczeń
pracy i terenu zakładów pracy; procesów pracy; pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych. Odnosi się
w zmianach do środków ochrony indywidualnej, które powinny być dobrane i stosowane odpowiednio do
występujących na stanowisku pracy zagrożeń określonych na podstawie oceny ryzyka zawodowego, wtedy kiedy
zagrożeń nie można uniknąć lub wystarczająco ograniczyć poprzez organizację pracy lub zastosowanie środków
ochrony zbiorowej.
Ocena ryzyka zawodowego i pojęcie materiałów niebezpiecznych
Głównym zadaniem dla pracodawcy powinno być zapewnienie zwiększenia poziomu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia pracowników, stąd też rozporządzeniem zostanie zmieniony m.in. przepis odnoszący się do oceny ryzyka
zawodowego jak i pojęcia materiałów niebezpiecznych.
Według nowej regulacji materiałami niebezpiecznymi w rozumieniu rozporządzenia są w szczególności substancje
niebezpieczne, mieszaniny niebezpieczne, substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające
zagrożenie, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz materiały zawierające szkodliwe czynniki biologiczne
zakwalifikowane do 3. lub 4. grupy zagrożenia zgodnie z przepisami w sprawie szkodliwych czynników biologicznych
dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Zagrożenia a nie środki ochrony indywidualnej
Jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu do zmian: „W dyrektywie 2019/1832/UE zmodyfikowano podejście do
środków ochrony indywidualnej (ŚOI) (zmieniono perspektywę ich postrzegania). Punktem wyjścia dla każdej analizy
i dla każdego działania pracodawcy są zagrożenia występujące w miejscu pracy (na stanowisku pracy) a nie ŚOI,
które należy zastosować dla ochrony danej części ciała. Najważniejsze zmiany wprowadzone w załącznikach do
dyrektywy 2019/1832/UE w stosunku do dotychczasowego brzmienia to:
1. w załączniku I uwzględniono nowe rodzaje zagrożeń występujące w miejscach pracy, uporządkowano
terminologię stosowaną w odniesieniu do zagrożeń oraz wprowadzono nieco uproszczony podział w odniesieniu
do części ciała, które mają być chronione;
2. w załączniku II uwzględniono poza rodzajami ŚOI ujętymi we wcześniejszym brzmieniu załącznika, także rodzaje
zagrożeń, przed którymi te ŚOI mają chronić;
3. załącznik III został opracowany w formie tabeli, dla analizy której punktem wyjścia są zagrożenia występujące
w miejscu pracy. W tabeli tej rozszerzono listę rodzajów działalności (prac), przy wykonywaniu których mogą
występować dane zagrożenia oraz dodano informację o gałęziach przemysłu i sektorach, których te prace
dotyczą. Zgodnie z przepisami dyrektywy wykazy ŚOI mają charakter niepełny i orientacyjny, gdyż ostateczna
identyfikacja zagrożeń i przydział odpowiadających im ŚOI należy do obowiązków pracodawcy”.
Ze względu na konieczność wdrożenia do prawa polskiego dyrektywy UE (w szczególności przepisów zawartych
w załącznikach I–III dyrektywy 2019/1832/UE) zmiany zostały wprowadzone do tabel 1–3 w załączniku nr 2 do

zmienianego rozporządzenia. Zmiany odnoszą się do uszczegółowienia zagrożeń występujących w miejscach pracy
w odniesieniu do poszczególnych części ciała człowieka, które mają być chronione przez konkretne rodzaje środków
ochrony indywidualnej. Co więcej rozszerzono i uszczegółowiono listę rodzajów prac, przy wykonywaniu których
mogą występować dane zagrożenia oraz dodano informację o gałęziach przemysłu, których te prace dotyczą.
Co ważne, pracodawca zobowiązany jest oceniać ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach,
w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i mieszanin
chemicznych, materiałów zawierających czynniki biologiczne, rakotwórcze lub mutagenne oraz zmianie organizacji
pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy
wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac.
Celem wdrożenia zasad BHP konieczne jest wydanie przez pracodawcę i udostępnienie pracownikom instrukcji
bezpieczeństwa i higieny pracy. W myśl zmienionego § 41 ust. 2 instrukcje powinny w sposób zrozumiały dla
pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby
bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania
w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac
związanych ze stosowaniem substancji niebezpiecznych, mieszanin niebezpiecznych, substancji stwarzających
zagrożenie lub mieszanin stwarzających zagrożenie powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach
charakterystyki tych substancji i mieszanin.
Zmieni się również brzmienie § 46 ust. 3 rozporządzenia dot. zasad składowania materiałów, wyrobów, przyrządów,
narzędzi i odpadów; § 63 ust. 2 dot. ręcznego transportu określonego przez przepisy w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz przepisy o pracach wzbronionych kobietom w ciąży,
kobietom karmiącym dziecko piersią i młodocianym; § 70 ust. 2 dot. sposobu układania materiałów, przedmiotów
łatwo tłukących się, substancji i mieszanin niebezpiecznych, jak i stwarzających zagrożenie.
Aktualnie trwają prace nad projektem, w niedługim czasie ma dojść do konsultacji publicznych m.in. z: Krajową Izbą
Gospodarczą, Federacją Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie”, Fundacją Małych
i Średnich Przedsiębiorstw, Stowarzyszeniem Ochrony Pracy, Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Pracowników Służby
BHP.
Zdaniem projektodawcy zmiana rozporządzenia ułatwi dobór środków ochrony indywidualnej jak i zwiększy ochronę
zdrowia pracowników narażonych w miejscu pracy na zagrożenia, których nie można uniknąć lub w wystarczającym
stopniu ograniczyć poprzez organizację pracy lub zastosowanie środków ochrony zbiorowej. Rozporządzenie ma
wejść w życie 20.11.2021 r.

Wprowadzenie nowych zasad BHP ma wesprzeć pracodawców w zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy oraz ochrony zdrowia pracowników. Rozporządzenie ma wejść w życie 20.11.2021 r., a jego głównym celem jest dostosowanie przepisów krajowych do dyrektywy UE 2019/1832, poprawa oceny ryzyka zawodowego oraz ułatwienie doboru środków ochrony indywidualnej.