Propozycje dla pracowników-rodziców w Strategii Demograficznej

Premier, Minister Rodziny i Polityki Społecznej oraz Pełnomocnik Rządu do spraw Polityki Demograficznej zaprezentowali projekt Strategii Demograficznej 2040, który zawiera propozycje wspierające elastyczność i stabilność pracy dla pracowników-rodziców. W ramach strategii proponowane są zmiany w zakresie prawa pracy, mające wpłynąć na poczucie bezpieczeństwa finansowego rodziców i zachęcić do decyzji o posiadaniu dziecka.

Tematyka: Strategia Demograficzna 2040, elastyczność pracy, stabilność zatrudnienia, prawa pracownicze, pracownicy-rodzice, Kodeks pracy, decyzje o posiadaniu dzieci, ochrona przed zwolnieniem, urlopy rodzicielskie

Premier, Minister Rodziny i Polityki Społecznej i Pełnomocnik Rządu do spraw Polityki Demograficznej
zaprezentowali projekt Strategii Demograficznej 2040. Zawiera on także propozycje wspierające elastyczność
i stabilność pracy dla pracowników rodziców, które mają się znaleźć w Kodeksie pracy. W ramach Strategii
Demograficznej 2040 rząd proponuje wprowadzenie dodatkowych rozwiązań zwiększających elastyczność
i stabilność pracy, co ma wpłynąć na poczucie bezpieczeństwa finansowego, a w konsekwencji wpłynąć na
decyzję o urodzeniu dziecka.
Zwiększenie elastyczności i stabilności pracy
Proponowane zmiany w zakresie prawa pracowniczych, które mają się znaleźć w Kodeksie pracy obejmują dwa
obszary. Po pierwsze zwiększenie elastyczności a po drugie zwiększenie stabilności zatrudnienia.
Rozwiązania zwiększające elastyczność pracy w Strategii Demograficznej 2040 to:
• Gwarancja elastycznej pracy dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat 4 (praca zdalna, praca hybrydowa lub
elastyczny czas pracy). Wybór będzie uzależniony od charakteru wykonywanej pracy oraz dokonywany w oparciu
o porozumienie pracodawcy z pracownikiem.
• Gwarancja pracy w zmniejszonym wymiarze godzin dla kobiet w ciąży oraz rodziców dzieci do lat 4, poszerzona
o zapis, że pracodawca nie może dyskryminować pracownika ze względu na wymiar czasu pracy poprzez
wykluczenie go z przywilejów pracowniczych.
• Gwarancja, że różne elastyczne formy mogą być stosowane równocześnie, w zależności od charakteru
wykonywanej pracy (dokonany w formie porozumienia pracodawcy z pracownikiem).
W zakresie zwiększania stabilność pracy Strategia Demograficzna 2040 przewiduje:
• Ograniczenie możliwości zawierania umów o pracę na czas określony z osobami w wieku do 40 lat do maksymalnie
2 umów, na łączny czas nie przekraczający 15 miesięcy.
• Ochronę przed zwolnieniem dla obojga rodziców.
W zakres ochrony przed zwolnienie, która ma obejmować oboje rodziców, a nie jak obecnie tylko pracownicę matkę
propozycja obejmuje:
• Rozszerzenie przepisu i objęcie matek ochroną przez okres do roku po powrocie do pracy z urlopu
macierzyńskiego lub rodzicielskiego (niezależnie od wymiaru czasu pracy).
• Wprowadzenie ochrony dla ojców w ciągu 1. roku życia dziecka. W przypadku małżeństw ta ochrona
obowiązywałaby od momentu zajścia żony w ciążę.
• Wprowadzenie obowiązku poinformowania pracownika o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem przy
podpisaniu umowy o pracę.
Wprowadzenie zmian w zakresie stabilność pracy i to dla dwojga rodziców w zamierzeniach Rządu ma pozytywnie
wpłynąć podejmowanie decyzji o posiadaniu dziecka. Kluczowe jest połączenie obowiązków zawodowych obojga
rodziców z opieką nad dziećmi.
Zaprezentowany dokument Strategia Demograficzna 2040 stanowi projekt strategii, który będzie szeroko
konsultowany ze wszystkimi interesariuszami. Wszystkie informacje dotyczące Strategii Demograficznej 2040
dostępne są na stronie Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Demograficznej.
Obecne rozwiązania dla pracowników-rodziców
W obowiązujących w chwili obecnej przepisach prawa pracy przewidziane są rozwiązania, które mają wspierać
pracowników-rodziców. Od dawna jednak pojawiają się głos, że nie są one wystarczające i należy rozszerzyć przede
wszystkim gwarancje stabilności zatrudnienia.
Uprawnienia dla pracowników, które są związane z faktem bycia rodzicem zostały przewidziane przede wszystkim
w dziale VIII Kodeksu pracy.
Do uprawnień dla pracowników-rodziców zalicza się:

• zakaz wykonywania prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia przez kobiety w ciąży i kobiety
karmiące dziecko i związane z tym obowiązki pracodawcy w sytuacji, kiedy kobieta świadczy pracę w takich
warunkach,
• zwolnienie kobiety w ciąży na badania lekarskie,
• zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej,
• zmiana rozkładu czasu pracy pracownicy w ciąży pracującej w porze nocnej,
• obowiązek przedłużania umowy o pracę do dnia porodu,
• ochrona trwałości stosunku pracy,
• prawo do urlopów związanych z rodzicielstwem, do których zaliczamy:
⚬ urlop macierzyński,
⚬ urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
⚬ urlop rodzicielski,
⚬ urlop na warunkach urlopu rodzicielskiego,
⚬ urlop ojcowski
⚬ urlop wychowawczy.
• prawo do zasiłku macierzyńskiego lub opiekuńczego,
• prawo do łączenia pracy z urlopem rodzicielskim,
• prawo do podjęcia pracy lub nauki w trakcie urlopu wychowawczego,
• możliwość obniżenia wymiaru etatu pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego,
• prawo zwolnienia w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem,
• prawo do powrotu na dotychczasowe stanowisko pracy po zakończeniu urlopów związanych z rodzicielstwem,
• przerwy na karmienie.

Rozwiązania proponowane w Strategii Demograficznej 2040 mają na celu zwiększenie elastyczności i stabilności pracy, a także ochronę przed zwolnieniem dla obu rodziców. Działania te mają pozytywnie wpłynąć na decyzje dotyczące posiadania dzieci, uwzględniając równoczesne obowiązki zawodowe obojga rodziców.