Swobodny przepływ danych i pracowników do i z Wielkiej Brytanii

W związku z Brexitem zmieniają się zasady swobodnego przepływu danych i pracowników do i z Wielkiej Brytanii. Komisja Europejska przyjęła decyzje stwierdzające odpowiedni poziom ochrony danych osobowych. Umowy o handlu i współpracy oraz bezpieczeństwie informacji weszły w życie. Europejska Rada Ochrony Danych przyjmuje uwagi do Wytycznych 4/2021. Podróże do Wielkiej Brytanii wymagają paszportu od 1.10.2021 r.

Tematyka: Swobodny przepływ danych, praca, Wielka Brytania, Brexit, ochrona danych, paszport, przekazywanie danych, kodeksy postępowania, Europejska Rada Ochrony Danych

W związku z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej zmieniły się zasady swobodnego przepływu
pracowników, koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, oraz przepływu danych osobowych,
bowiem przestały obowiązywać regulacje unijne, m.in. r ozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych
osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz.
UE L z 2016 r. Nr 119, s. 1 ze zm., dalej: RODO).
• Pomimo powyższego, 28.6.2021 r. Komisja Europejska przyjęła dwie decyzje wykonawcze stwierdzające
odpowiedni poziom ochrony danych osobowych w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej:
pierwsza C(2021) 4800 final, została wydana na podstawie RODO oraz druga C(2021) 4801 final, wydano na
podstawie dyrektywy 2016/680/UE.
• Z kolei w dniu 1.5.2021 r. weszły w życie zawarte z Wielką Brytanią umowy o handlu i współpracy (TCA) oraz
umowy o bezpieczeństwie informacji.
• Proces związany z Brexitem jest długotrwały i do 1.10.2021 r. będzie obowiązywał okres przejściowy.
• Do 1.10.2021 r. Europejska Rada Ochrony Danych przyjmuje uwagi do Wytycznych 4/2021 w sprawie kodeksów
postępowania jako narzędzia do przekazywania danych.
Podróżowanie do Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
Od 1.10.2021 r. podróżowanie do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej będzie możliwe
jedynie przy pomocy paszportu. Od tego dnia obywatele UE, EOG oraz Szwajcarii nie będą mogli już przekroczyć
brytyjskiej granicy na podstawie krajowego dowodu osobistego. Zgodnie z informacjami ze stron rządowych, wyjątki
od powyższej zasady – obowiązujące do co najmniej 31.12.2025 r. – dotyczą jedynie osób, które:
• osiedliły się lub uzyskały status tymczasowy (pre-settled status) w ramach Systemu osiedleńczego dla obywateli
UE (EU Settlement Scheme);
• złożyły wniosek o przyznanie ww. statusów w ramach EU Settlement Scheme w terminie do 30.6.2021 roku, ale nie
otrzymały jeszcze decyzji;
• posiadają EU Settlement Scheme family permit;
• otrzymały pozwolenie na pracę dla pracowników przygranicznych (Frontier Worker Permit);
• są gośćmi Opieki Zdrowotnej S2 (S2 Healthcare Visitor);
• są dostawcami usług narodowości szwajcarskiej (Swiss Service Provider).
Przepływ pracowników
Nie obowiązują już przepisy w zakresie swobodnego przepływu pracowników czy to do czy z Wielkiej Brytanii,
w szczególności przepisy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w tym art. 45, określające prawa obywateli UE
w zakresie poszukiwania i świadczenia pracy w innym państwie członkowskim UE (bez procedury uzyskiwania
pozwolenia na pracę), delegowania, podróży służbowych oraz równego traktowania w porównaniu z obywatelami
danego kraju co do warunków pracy i płacy oraz zabezpieczenia społecznego, socjalnego, zdrowotnego aspektów
i podatkowych.
Tak więc, obywatele Wielkiej Brytanii, podobnie jak obywatele państw trzecich, którzy przyjeżdżają do Polski,
zobowiązani są dostosować się do przepisów dotyczących legalizacji pracy i pobytu. W sytuacji chęci pracy
obligatoryjne jest uzyskanie zezwolenia na pracę, a w celu pobytu dłuższego niż 90 dni na terenie Polski, w okresie
180 dni, konieczne jest uzyskanie wizy lub zezwolenia na pobyt.
Niemniej jednak, trzeba pamiętać, że osoby, które wg stanu na 31.12.2020 r. wykonywały pracę jako pracownicy
delegowani i kontynuują tą pracę po 1.1.2021 r., są zwolnione z konieczności posiadania zezwolenia na pracę przez
cały okres jej wykonywania, a ich pobyt jest uznawany za legalny do 31.12.2021 r. Osoby delegowane będące
w takiej sytuacji mają prawo zwrócić się do wojewody z wnioskiem o udzielenie im specjalnego zezwolenia na pobyt
czasowy, które może zostać im udzielone na 5 lat.

Od 1.1.2021 r. do maksymalnie 30.6.2021 r. przekazywanie danych z EOG do Zjednoczonego Królestwa nie było
traktowane jako przekazywanie danych do państw trzecich, jednak tak czy inaczej z zakresu przedmiotowego decyzji
wykonawczej zostało wyłączone przekazywanie danych do celów kontroli imigracyjnej w Wielkiej Brytanii z powodu
wewnętrznie obowiązujących przepisów w kraju.
Skutki decyzji wykonawczych KE dla transferów danych do Zjednoczonego Królestwa
Uznanie przez KE Wielkiej Brytanii za państwo gwarantujące należyty poziom ochrony danych osobowych ułatwia
i umożliwia swobodne przekazywanie takich danych z Europejskiego Obszaru Gospodarczego, bez obowiązku
pozyskiwania dodatkowych zezwoleń lub wdrożenia dodatkowych zabezpieczeń przewidzianych w rozdziale V
RODO, które są niezbędne jeżeli państwo trzecie takiej ochrony nie zapewnia. Podjęte przez KE decyzje niewątpliwie
zniwelują zbędny formalizm, jednak nie zawsze. Póki co decyzje zostały wydane na cztery lata, a weszły w życie
28.6.2021 r. Decyzje będą obowiązywały do 27.6.2025 r. Zastrzeżenie jest takie, że obowiązywania decyzji może
zostać przedłużone, jednak pod warunkiem, że w tym okresie Wielka Brytania nadal będzie zapewniała należyty
poziom ochrony.
Kodeksy postępowania ułatwią przekazywanie danych
Według najnowszych informacji UODO: „Do 1.10.2021 r. Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) przyjmuje uwagi
do Wytycznych 4/2021 w sprawie kodeksów postępowania jako narzędzia do przekazywania danych. Głównym
celem wytycznych jest wyjaśnienie art. 40 ust. 3 RODO, który dopuszcza stosowanie kodeksów postępowania jako
odpowiednich zabezpieczeń przy przekazywaniu danych osobowych do państw trzecich. Przepis ten umożliwia
bowiem podmiotom z państw trzecich stosowanie zatwierdzonych kodeksów, jako mechanizmu zabezpieczającego
przekazywanie danych, o którym mowa w art. 46 ust. 2 lit. e) RODO. Nowy dokument uzupełnia Wytyczne EROD
1/2019 dotyczące kodeksów postępowania ustanawiające ogólne ramy przyjmowania kodeksów postępowania.".

Decyzje wykonawcze KE ułatwiają przekazywanie danych do Wielkiej Brytanii. Kodeksy postępowania stanowią istotne narzędzie w przekazywaniu danych. Decyzje dotyczące poziomu ochrony danych obowiązują do 27.6.2025 r. Europejska Rada Ochrony Danych przyjmuje uwagi do Wytycznych 4/2021 w sprawie kodeksów postępowania.