Dostęp do wykonywania zawodu
Jeżeli dana osoba nie posiada dokumentu potwierdzającego posiadanie określonych kwalifikacji zawodowych, a nabywała umiejętności związane z zawodem w różnych krajach UE, może skorzystać z art. 45 i 49 TFUE oraz art. 15 ust. 2 KPP w celu uzyskania dostępu do zawodu. Stanowisko TS podkreśla konieczność oceny umiejętności i porównania ich z wymaganiami państwa przyjmującego.
Tematyka: kwalifikacje zawodowe, umiejętności zawodowe, dyrektywa 2005/36/WE, art. 45 TFUE, art. 49 TFUE, art. 15 ust. 2 KPP, system wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych
Jeżeli dana osoba nie posiada dokumentu potwierdzającego posiadanie określonych kwalifikacji zawodowych, a nabywała umiejętności związane z zawodem w różnych krajach UE, może skorzystać z art. 45 i 49 TFUE oraz art. 15 ust. 2 KPP w celu uzyskania dostępu do zawodu. Stanowisko TS podkreśla konieczność oceny umiejętności i porównania ich z wymaganiami państwa przyjmującego.
Jeżeli dana osoba nie posiada dokumentu potwierdzającego posiadanie przez nią określonych kwalifikacji zawodowych, a umiejętności związane z tym zawodem nabywała zarówno w państwie członkowskim pochodzenia, jak i w przyjmującym państwie członkowskim, w celu ich uznania nie może powołać się na dyrektywę 2005/36/WE. Natomiast w celu dostępu do danego zawodu może powołać się na art. 45 i 49 TFUE oraz art. 15 ust. 2 KPP, żądając dokonania przez właściwe organy państwa przyjmującego oceny tych umiejętności i porównania ich z umiejętnościami wymaganymi w tym państwie. Stan faktyczny B.B ukończyła czteroletnie studia w zakresie farmacji w Zjednoczonym Królestwie, uzyskując tytuł magistra farmacji. W tym państwie prawo do wykonywania zawodu farmaceuty uzyskuje się po upływie czterech lat studiów i po 12 miesiącach stażu zawodowego. Przy czym odbyła tylko 6 miesięcy tego stażu i wróciła na Litwę. Litewski organ uznał, że dokumenty B.B potwierdzają jej wykształcenie akademickie, ale nie kwalifikacje zawodowe. Następnie B.B odbyła dodatkowe 6 miesięcy praktyk na Litwie. Jednakże litewskie ministerstwo zdrowia odmówiło uznania kwalifikacji zawodowych B.B ponieważ nie uzyskała kwalifikacji zawodowych farmaceuty w państwie. Stanowisko TS W pierwszej kolejności TS uznał, że dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.9.2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.Urz. UE L z 2005 r. Nr 255, s. 22) nie znajduje zastosowania do sytuacji, w której osoba występująca o uznanie swoich kwalifikacji zawodowych nie uzyskała dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji, który w państwie członkowskim pochodzenia uprawniałby ją do wykonywania zawodu regulowanego. W art. 15 ust. 2 KPP, zgodnie z którym każdy obywatel Unii ma swobodę poszukiwania zatrudnienia, wykonywania pracy i korzystania z prawa przedsiębiorczości w każdym państwie członkowskim, wyrażono m.in. swobodę przepływu pracowników (art. 45 TFUE) i swobodę przedsiębiorczości (art. 49 TFUE). Zgodnie z art. 52 ust. 2 KPP prawa uznane w Karcie, które są przedmiotem postanowień Traktatów, są wykonywane na warunkach i w granicach w nich określonych. Zatem interpretacja art. 15 ust. 2 KPP jest w niniejszej sprawie zbieżna z wykładnią art. 45 i 49 TFUE (wyrok TS z 4.7.2013 r., Gardella, C‑ 233/12, EU:C:2013:449, pkt 39). Trybunał przypomniał, że podczas rozpatrywania wniosku obywatela Unii o zezwolenie na wykonywanie zawodu, którego podjęcie zależy, zgodnie z prawem krajowym, od posiadania dyplomu bądź kwalifikacji zawodowych czy też okresów doświadczenia praktycznego, organy państwa członkowskiego są zobowiązane uwzględnić wszystkie dyplomy, świadectwa i inne dokumenty, a także stosowne doświadczenie zainteresowanego, poprzez porównanie z jednej strony kwalifikacji potwierdzonych tymi dokumentami i tym doświadczeniem, a z drugiej strony wiedzy i kwalifikacji zawodowych wymaganych w świetle przepisów krajowych (wyrok TS z 22.1.2002 r., Dreessen, C‑ 31/00, EU:C:2002:35, pkt 24). Trybunał orzekł, że art. 45 i 49 TFUE należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji, w której zainteresowany nie posiada dokumentu potwierdzającego posiadanie przez niego kwalifikacji zawodowych farmaceuty w rozumieniu pkt 5.6.2 załącznika V do dyrektywy 2005/36/WE, zaś nabywał umiejętności zawodowe związane z tym zawodem, zarówno w państwie członkowskim pochodzenia, jak i w przyjmującym państwie członkowskim, właściwe organy tego ostatniego są zobowiązane – w chwili otrzymania wniosku o uznanie kwalifikacji zawodowych – do dokonania oceny tych umiejętności i porównania ich z umiejętnościami wymaganymi w przyjmującym państwie do celów dostępu do zawodu farmaceuty. Jeżeli umiejętności te odpowiadają umiejętnościom wymaganym przez przepisy krajowe przyjmującego państwa członkowskiego, państwo to jest zobowiązane je uznać. Jeśli analiza porównawcza wykazuje jedynie częściową zbieżność pomiędzy tymi umiejętnościami, przyjmujące państwo członkowskie ma prawo żądać, aby zainteresowany wykazał, że zdobył brakującą wiedzę i kwalifikacje. Do właściwych organów krajowych należy w danym wypadku ocena, czy wiedza zdobyta w przyjmującym państwie członkowskim, w szczególności w ramach doświadczenia praktycznego, może mieć znaczenie dla celów wykazania posiadania brakującej wiedzy. Jeżeli ta analiza porównawcza wykazuje istotne różnice pomiędzy wykształceniem uzyskanym przez wnioskodawcę a wykształceniem wymaganym w przyjmującym państwie członkowskim, właściwe organy mogą ustanowić środki wyrównawcze w celu uzupełnienia tych różnic. Komentarz Co do zasady system wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych, uregulowany w dyrektywie 2005/36/WE, zakłada, że wnioskodawca posiada wykształcenie uprawniające go w państwie członkowskim pochodzenia do wykonywania tam zawodu regulowanego. Jednakże niniejszy wyrok dotyczy przypadku, w którym wnioskodawczyni ukończyła wymagane kształcenie zawodowe, jednak wymagany okres praktyki odbyła częściowo w państwie pochodzenia, a częściowo w państwie przyjmującym. Oczywiście gdyby spełniła wszystkie te warunki w jednym państwie członkowskim, to uzyskałaby dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji, jak w rozpatrywanie sprawie: farmaceuty, który zgodnie z zasadą automatycznego uznawania (ustanowioną w art. 21 dyrektywy 2005/36/WE), byłby uznawany w innych państwach członkowskich. W konsekwencji trafnie TS uznał w niniejszym wyroku, że art. 10 tej dyrektywy – który definiuje zakres stosowania ogólnego systemu uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji przewidzianego w rozdziale I tytułu III tej dyrektywy – nie może narzucać przyjmującemu państwu członkowskiemu zbadania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji posiadanych przez wnioskodawcę, który nie posiada kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zawodu farmaceuty w państwie członkowskim pochodzenia. W związku z powyższym Trybunał dokonał analizy takiej sytuacji wyłącznie w świetle art. 45 i 49 TFUE. Trybunał uznał, że organy państwa przyjmującego są zobowiązane do oceny umiejętności wnioskodawcy i porównania ich z umiejętnościami wymaganymi w tym państwie do celów dostępu do zawodu. Trybunał wyjaśnił, że porównawcze badanie dyplomów może prowadzić do trzech rezultatów. Po pierwsze, stwierdzenia, że wiedza i kwalifikacje potwierdzone zagranicznym dyplomem odpowiadają wiedzy i kwalifikacjom wymaganym w świetle krajowych przepisów. W takim przypadku państwo członkowskie jest zobowiązane uznać te kwalifikacje. Po drugie, jeżeli porównawcze badanie wykaże jedynie częściową zbieżność pomiędzy wiedzą i kwalifikacjami, to przyjmujące państwo członkowskie jest uprawnione do tego, aby żądać od zainteresowanego wykazania, że zdobył brakującą wiedzę i kwalifikacje. Po trzecie, jeżeli to porównawcze badanie wykazuje istotne różnice pomiędzy wykształceniem uzyskanym przez wnioskodawcę a wykształceniem wymaganym w przyjmującym państwie członkowskim, właściwe organy mogą ustanowić środki wyrównawcze w celu uzupełnienia tych różnic. Co do zasady, prawa uznane w KPP, które są przedmiotem postanowień traktatów, takie jak zawarte w art. 15 ust. 2 KPP, są wykonywane na warunkach i w granicach w nich określonych. Trybunał uznał, że interpretacja art. 15 ust. 2 KPP jest w niniejszej sprawie zbieżna z wykładnią art. 45 i 49 TFUE i w uzasadnieniu niniejszego wyroku odwołał się tylko do tych dwóch ostatnich postanowień. Wyrok TS z 8.7.2021 r., Lietuvos Respublikos sveikatos apsaugos ministeria, C-166/20,
System wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych, uregulowany w dyrektywie 2005/36/WE, zakłada posiadanie wykształcenia uprawniającego do wykonywania zawodu w państwie pochodzenia. TS wskazuje, że organy państwa przyjmującego są zobowiązane do oceny umiejętności wnioskodawcy zgodnie z art. 45 i 49 TFUE.