Nowa klasyfikacja zawodów i specjalności

Tematyka: klasyfikacja zawodów, specjalności, Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów ISCO-08, zmiany, rynki pracy, szkolnictwo branżowe, regulacje prawne, statystyki, analizy

Ustanowiona zostanie nowa klasyfikacja zawodów i specjalności w zakresie tzw. zawodów rynkowych oraz
zawodów szkolnictwa branżowego. Nowa klasyfikacja ma odzwierciedlać aktualną sytuację na polskim rynku
pracy, która m.in. ze względów pandemicznych diametralnie się zmieniła. W klasyfikacji pojawił się np.
zawód barbera - fryzjera męskiego. Zmiana jest konieczna w zakresie ustalenia zgodności
z Międzynarodowym Standardem Klasyfikacji Zawodów ISCO-08.
• Projekt przewiduje nadanie nowego brzmienia załącznika do obowiązującego już rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z 7.8.2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz
zakresu jej stosowania (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 227).
• Rozporządzenie ma wejść w życie 1.1.2022 r.
• Sumarycznie projekt liczy 2536 zawodów i specjalności.
Podstawa prawna
Na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 36 ust. 8 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1100; dalej: PromZatrU), przygotowano projekt z 21.7.2021 r.
rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów
i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania.
Jak wskazuje Departament Rynku Pracy i Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, klasyfikacja zawodów
i specjalności jest pewnym usystematyzowanym i zhierarchizowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących
oraz zidentyfikowanych na rynku pracy. Co istotne należy odróżnić zawód od specjalności jak i od stanowiska pracy,
są to trzy różne pojęcia. Aktualizowanie i zmiana klasyfikacji zawodów i specjalności odbywa się średnio co kilka lat,
wraz z postępującymi prognozami i zmianami społeczno-gospodarczymi.
O zmianę nazwy zawodu czy specjalności, wprowadzenie nowych jak i wykreślenie z klasyfikacji zawodów
i specjalności wnioskodawcami mogą być różne podmioty, m.in. związki zawodowe, organizacje pracodawców,
ministerstwa, urzędy czy instytucje państwowe. Oczywiście wniosek musi zawierać szczegóły, w tym uzasadnienie,
celowość i zakres wprowadzanych zmian wraz z podaniem regulacji prawnych.
Obligatoryjność podawania kodu zawodu
Co istotne, zmiana klasyfikacji zawodów i specjalności, jest spójna z tym, że od 16.5.2021 r. pracodawcy
zobowiązani są do wskazywania kodu zawodu wykonywanego przez pracownika w dokumentach ZUS ZUA i ZUS
ZZA. Dane o kodzie są potrzebne na cele statystyk i analiz, w tym tych związanych ze zmianami na rynku pracy, co
do zawodów deficytowych, wśród których panuje największy poziom bezrobotnych. Dzięki tym informacjom łatwiej
też będzie w przyszłości tworzyć nowe klasyfikacje zawodów i specjalności.
Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów ISCO-08
W UE funkcjonuje Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 (International Standard Classification of
Occupations ISCO-08), który został przygotowany przez Międzynarodową Organizację Pracy i został
rekomendowany przez Europejski Urząd Statystyczny EUROSTAT. Dokument ISCO-08 ma na celu przygotowywanie
prognoz i analiz statystycznych z zakresu sytuacji na rynku pracy w UE i EFTA. Polska jak i inne kraje UE opierają
swoje klasyfikacje zawodów i specjalności właśnie na ISCO-08, chociaż każdy z krajów dostosowuje swoje
klasyfikacje do swoich krajowych potrzeb.
Cel zmian
Dlaczego wprowadza się nową klasyfikację? Zmiany mają zapewnić spójność klasyfikacji zawodów i specjalności
z ISCO-08, możliwość porównywania danych międzynarodowych, wykorzystanie klasyfikacji zawodów i specjalności
dla potrzeb analiz rynku pracy, sieci EURES oraz organizowania szkoleń zawodowych. Ponadto zmiana ma
usprawnić pracę urzędów pracy i innych instytucji rynku pracy, w szczególności w zakresie pośrednictwa pracy,
poradnictwa zawodowego, szkolenia i przekwalifikowania osób bezrobotnych i poszukujących pracy dzięki nowej
ewidencji zawodów. Co więcej istnieje zapotrzebowanie na nowe zawody i specjalności oraz konieczność
przyporządkowania zawodów z polskiej klasyfikacji zawodów i specjalności (KZiS) do Europejskiej Klasyfikacji
Umiejętności, Kompetencji, Kwalifikacji i Zawodów (ESCO). Ponadto doszło do zmian w systemie oświaty w zakresie
kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego.

W konsekwencji projekt wprowadza łącznie 242 zmiany dotyczące zawodów. Według badań prowadzonych przez
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w 2020 r. doszło do istotnych zmian na rynku pracy w zakresie tzw. „zawodów
rynkowych” zgłoszonych we wnioskach do resortu obsługującego ministra właściwego do spraw pracy.
Co do zawodów rynkowych zmiany obejmują wprowadzenie 81 nowych zawodów. Ponadto w związku ze zmianami
jakie zaszły w systemie oświaty w zakresie kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego, zmiany obejmują:
wprowadzenie 49 nowych zawodów szkolnictwa branżowego, wprowadzonych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa
branżowego, które nie występują w obowiązującej klasyfikacji zawodów i specjalności.
Opiniowanie
Projekt do zaopiniowania otrzymają m.in. reprezentatywne związki zawodowe, organizacje pracodawców jak i Rada
Dialogu Społecznego, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Danych
Osobowych, Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego,
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Główny Inspektor Pracy, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców
oraz Rada Rynku Pracy.

Projekt wprowadza łącznie 242 zmiany dotyczące zawodów, w tym wprowadzenie 81 nowych zawodów rynkowych i 49 nowych zawodów szkolnictwa branżowego. Opiniowanie projektu obejmie reprezentatywne związki zawodowe, organizacje pracodawców oraz instytucje pałństwowe.