Centra Integracji Społecznej rozwiną działalność

Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym, mającą na celu aktywizację osób wykluczonych społecznie. Nowe przepisy umożliwiają szybszą odbudowę zdolności do pracy i wprowadzają istotne zmiany dotyczące Centrów Integracji Społecznej. Likwidacja przesłanki ubóstwa, zwiększenie świadczenia integracyjnego oraz skrócenie okresu obowiązku zatrudnienia to tylko niektóre z wprowadzonych zmian.

Tematyka: Centra Integracji Społecznej, zmiany ustawy, aktywizacja społeczna, osoby wykluczone, świadczenie integracyjne, nowelizacja, uprawnienia nadzorcze, wsparcie finansowe, COVID-19, pomoc społeczna

Prezydent RP 26.1.2022 r. podpisał ustawę z 13.1.2022 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym
i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 218). Nowelizacja, przygotowana przez Ministerstwo Rodziny
i Polityki Społecznej, ma za zadanie zaktywizować osoby wykluczone społecznie. Dokument uwzględnia
zmiany społeczno-gospodarcze, jakie zaszły na rynku pracy przez ostatnie 17 lat.
• Dzięki nowym przepisom osoby wykluczone społecznie mają szansę szybciej odbudować zdolność do
świadczenia pracy i pełnienia ról społecznych;
• Nowelizacja wprowadza znaczące zmiany dotyczące zasad uczestnictwa w CIS;
• Zasady finansowania i nadzoru CIS uległy modyfikacji i uszczegółowieniu.
Duże zmiany w CIS
Centrum Integracji Społecznej to instytucja, która ma za zadanie realizować specjalistyczny program wobec osób
wykluczonych społecznie. Podejmuje ono szereg działań długofalowych, dzięki którym osoby objęte jego opieką mają
szansę na odbudowanie swoich ról w społeczeństwie i podjęcie zatrudnienia. Ustawa z 13.1.2022 r. o zmianie
ustawy o zatrudnieniu socjalnym i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 218, dalej: ZmZatrSocjU22) jest
przede wszystkim odpowiedzią na zmiany, które miały miejsce w polskiej przestrzeni publicznej przez ostatnie 17 lat.
Jedną z najważniejszych zmian jest likwidacja przesłanki ubóstwa, uprawniająca do korzystania z instrumentów
pomocowych przewidzianych w ustawie. Centra Integracji Społecznej mogą zatem dotrzeć z pomocą do większej
grupy osób. Co ważne, wysokość świadczenia integracyjnego ma wzrosnąć ze 100% zasiłku dla bezrobotnych do
120% jego wartości (art. 1 pkt 12 ZmZatrSocjU22). Zlikwidowany został także zapis o obniżonej wysokości
wspomnianego świadczenia w okresie próbnym przynależności do CIS. Ustawa wyznacza nowe limity godzinowe
przebywania w centrach. Dotychczas było to 6 godzin dziennie. Po nowelizacji minimalnym tygodniowym czasem
pobytu jest 30 godzin, a maksymalnym – 40. O sześć miesięcy – z 18 do 24 - zwiększył się także maksymalny czas,
w którym można przynależeć do CIS.
Uczestnik albo absolwent Klubu Integracji Społecznej lub Centrum Integracji Społecznej ma szansę otrzymać
zatrudnienie u pracodawcy, który uzyska refundację określonej części wynagrodzenia (do 100% zasiłku dla
bezrobotnych oraz składkę na ubezpieczenie społeczne). Okres obowiązku zatrudnienia został jednak skrócony z 12
do 6 miesięcy (art. 1 pkt 14 ZmZatrSocjU22). Takie rozwiązanie wynika z faktu, że dotychczasowa regulacja nie
przynosiła pożądanych rezultatów. Jeśli uczestnik poczyni postępy w integracji społecznej i zawodowej, to wówczas
kierownik Centrum może przyznać mu premię motywacyjną. Dotychczas wynosiła ona maksymalnie 50% wysokości
świadczenia integracyjnego, natomiast po nowelizacji – 100% (art. 1 pkt 13 ZmZatrSocjU22). W przypadku
przedłużenia swojego uczestnictwa w CIS jego członek może skorzystać maksymalnie z 12 dni wolnego – te
dodatkowe będą naliczane proporcjonalnie do czasu przedłużenia przynależności do CIS. Limit nieobecności
z powodu choroby także uległ zwiększeniu – z 14 do 21 dni. Warto zaznaczyć, że osoby, które otrzymują rentę
z tytułu niezdolności do pracy dostały możliwość uczestniczenia w spotkaniach CIS.
Nowe wydatki i uprawnienia nadzorcze
Nowelizacja ustawy nadaje wojewodzie uprawnienia nadzorcze. Obejmują one m.in. prawidłowość realizacji
reintegracji zawodowej i społecznej, a także zgodność działalności Centrum z wymaganiami, na podstawie których
otrzymało ono status CIS. Na podstawie art. 1 pkt 5 ZmZatrSocjU22 wojewoda ma prawo:
• Żądać od Centrum wyjaśnień; Centrum jest obowiązane do ich przedłożenia w wyznaczonym terminie, nie
krótszym niż 14 dni od dnia otrzymania wezwania do złożenia wyjaśnień;
• W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w funkcjonowaniu Centrum - wezwać Centrum do ich zaniechania lub
usunięcia w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni od dnia otrzymania wezwania.
Marszałek województwa to organ, który do niedawna mógł przyznać Centrum lub klubowi dotację, obejmującą jednak
tylko wyposażenie miejsc. Obecnie wsparcie finansowe może być przeznaczone także na działalność (przez okres
pierwszych 3 miesięcy). Środki finansowe mają pochodzić z dochodów własnych samorządu województwa.
Ustawa nadaje określone uprawnienia także ministrowi ds. zabezpieczenia społecznego. Może on opracowywać
programy na rzecz Centrów i klubów, a także wspierać je finansowo. Zaangażowanie w tworzenie i rozwój
opisywanych placówek widoczne jest więc nie tylko na szczeblu samorządowym, lecz także rządowym. Wszelkie

programy, które aktywizują osoby wykluczone społecznie, odgrywają wielką rolę w rozwoju gospodarki oraz edukacji
społeczeństwa.
Inne regulacje
ZmZatrSocjU22 wprowadza także zmiany do kilku innych ustaw. Oto najważniejsze z nich:
• w ustawie z 31.7.2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (t.j.
Dz.U. z 2021 r. poz. 1842 ze zm.), w której zmienia się maksymalną kwotę miesięczną dochodu uprawniającą do
świadczenia uzupełniającego z 1700 zł na 1750 zł miesięcznie (art. 3 pkt. 1 ZmZatrSocjU22);
• w ustawie z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.
1119 ze zm.) wprowadzono zmianę w przedmiocie przeznaczenia środków finansowych z opłat za wydanie pozwoleń
za sprzedaż napojów alkoholowych, uzyskanych przez gminę, na zadania realizowane nie tylko przez Centra
Integracji Społecznej, lecz także Kluby Integracji Społecznej (art. 2 ZmZatrSocjU22);
• w ustawie z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-‑ 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2021 r.
poz. 2095, ze zm.), której zmiany mają na celu zapewnienie ciągłości finansowania instrumentów, służących ochronie
miejsc pracy i wsparcia przedsiębiorców w 2022 r. i w latach następnych, w związku z trwającą pandemią (art. 4
ZmZatrSocjU22).
Nowelizacja ustawy obowiązuje od 15.2.2022 r.

Nowelizacja ustawy wprowadza także uprawnienia nadzorcze dla wojewody oraz ministra ds. zabezpieczenia społecznego. Wsparcie finansowe dla Centrów Integracji Społecznej może teraz być przeznaczone na działalność, co ma przyczynić się do aktywizacji osób wykluczonych społecznie. Wprowadzone zmiany do innych ustaw mają na celu także poprawę sytuacji osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz wsparcie przedsiębiorców w związku z pandemią.