Zatrudnienie poszczególnych grup zawodowych z Ukrainy

Przepisy PomocUkrainaU umożliwiają obywatelom Ukrainy legalne zatrudnienie w Polsce bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę. Znajdują się szczególne regulacje dotyczące pracy w jednostkach naukowych i instytutach oraz możliwości zatrudnienia pomocników rolnika. Ponadto lekarze i pielęgniarki z Ukrainy mają określone warunki udzielania świadczeń zdrowotnych w Polsce.

Tematyka: PomocUkrainaU, zatrudnienie, obywatele Ukrainy, legalne zatrudnienie, zatrudnienie bez zezwolenia, praca w nauce, pomocnik rolnika, lekarze z Ukrainy, pielęgniarki z Ukrainy, udzielanie świadczeń zdrowotnych

Przepisy PomocUkrainaU regulują szczegółowe zasady legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej uchodźców wojennych z Ukrainy. Umożliwiają im podjęcie zatrudnienia bez obowiązku spełniania
określonych warunków, w tym pozwolenia na pracę.
• Na podstawie przepisów ustawy z 12.3.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem
zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583; dalej: PomocUkrainaU) obywatele Ukrainy
otrzymali uprawnienie do podejmowania zatrudnienia bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę;
• Pracownicy naukowi oraz ci, którzy posiadają wymagane t ytuły zawodowe, stopnie naukowe i kwalifikacje,
mogą być zatrudnieni w jednostkach naukowych, na uczelniach lub w instytutach bez udziału w konkursie,
po złożeniu stosownych oświadczeń;

• Możliwe jest dłuższe niż dotychczas zatrudnienie pomocnika rolnika przy zbiorach.
Zatrudnienie pomocnika rolnika
Na podstawie ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 266 ze zm.)
rolnik ma możliwość zatrudniać cudzoziemców do pracy sezonowej przy zbiorach jako tzw. pomocników rolnika.
Zawierana jest wówczas umowa o pomocy przy zbiorach. Dotychczas generalną zasadą było to, że pomocnicy
rolnika byli uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 87 ustawy
z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1100 ze zm.) lub też
zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie przepisów szczególnych. Obecnie w oparciu
o art. 40 PomocUkrainaU w przypadku obywatela Ukrainy, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
którego pobyt na tym terytorium jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 PomocUkrainaU, łączny czas
świadczenia pomocy przy zbiorach: chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich na podstawie umów
o pomocy przy zbiorach, uległ przedłużeniu z mocy prawa na okres tego pobytu. Chodzi tu więc o obowiązujący
dotychczas łączny czas świadczenia pomocy przy ww. zbiorach, który nie mógł przekroczyć 180 dni w roku
kalendarzowym. Skoro okres legalnego pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Polski uznaje się za legalny
w okresie 18 miesięcy, licząc od 24.2.2022 r., należy przyjąć, że łączny czas świadczenia pomocy przy ww. zbiorach
ulega przedłużeniu z mocy prawa na ww. okres tego pobytu.
Możliwość zatrudnienia na uczelni, w jednostkach naukowych czy instytutach bez przeprowadzenia
konkursu
Obywatel polski, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie
od 24.2.2022 r., albo obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za
legalny na podstawie art. 2 ust. 1 PomocUkrainaU, i który oświadczy, że 24.2.2022 r. pracował jako nauczyciel
akademicki w uczelni działającej na terytorium Ukrainy oraz posiada wymagany tytuł zawodowy, stopień naukowy,
stopień w zakresie sztuki lub tytuł profesora i odpowiednie kwalifikacje do zajmowania danego stanowiska, może
zostać zatrudniony w uczelni jako nauczyciel akademicki bez przeprowadzenia konkursu, o którym mowa w art. 119
ust. 1 ustawy z 20.7.2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 574 ze zm.).
Podjęcie zatrudnienia w jednostkach naukowych oraz innych jednostkach organizacyjnych Polskiej Akademii Nauk
może następować na podobnych zasadach, tj. również bez przeprowadzenia konkursu, o którym mowa w:
1. art. 91 ust. 5 ustawy z 30.4.2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1796 ze zm.);
2. art. 43 ust. 6 ustawy z 30.4.2010 r. o instytutach badawczych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 498 ze zm.);
3. art. 48 ust. 2 oraz art. 50 ust. 1 ustawy z 21.2.2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz.
2098 ze zm.), w przedmiocie zajmowania stanowisk, na których są zatrudniani pracownicy pionu badawczego
Centrum Łukasiewicz i instytutów działających w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz.
Praca i udzielanie świadczeń przez lekarzy i lekarzy dentystów
Lekarze i lekarze dentyści w trakcie stażu podyplomowego, w ramach wykonywania zawodu lekarza albo lekarza
dentysty, mogą udzielać niektórych świadczeń zdrowotnych w sytuacji, gdy ich pobyt na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 PomocUkrainaU. Praca może być wykonywana poza
podmiotem, w którym odbywają staż oraz w ramach zatrudnienia w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce

organizacyjnej, utworzonej w celu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom, których pobyt na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 PomocUkrainaU. Tacy lekarze
podlegają nadzorowi i kierownictwu lekarza uprawnionego do samodzielnego wykonywania zawodu, wyznaczonego
przez kierownika jednostki, w ramach której udzielają tych świadczeń.
Co ważne, od 24.2.2022 r. przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub
stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw
członkowskich Unii Europejskiej można udzielić zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo zgody na wykonywanie
zawodu lekarza dentysty oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo warunkowe prawo
wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli spełnia warunki, o których mowa w art. 7 ust. 2a pkt 3-5 i 7 ustawy
z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 790 ze zm.).
W ww. okresie minister właściwy do spraw zdrowia może nadać numer odpowiadający numerowi prawa
wykonywania zawodu na wniosek lekarza albo lekarza dentysty, który uzyskał zaświadczenie i zgłosił zamiar
udzielania świadczeń zdrowotnych osobom, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za
legalny na podstawie art. 2 ust. 1 PomocUkrainaU.
Zgoda na wykonywanie zawodu pielęgniarki albo położnej
Również od 24.2.2022 r., przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu
epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje pielęgniarki lub położnej poza terytorium państw
członkowskich Unii Europejskiej można udzielić zgody na wykonywanie zawodu pielęgniarki albo położnej oraz
przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, jeżeli spełnia warunki, o których mowa
w art. 35a ust. 1 pkt 3-5 i 7 ustawy z 15.7.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 551 ze
zm.).
Pielęgniarka albo położna, posiadająca takie prawo wykonywania zawodu, może wykonywać zawód wyłącznie
w podmiocie leczniczym oraz jest zobowiązana do zgłoszenia ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w jakim
podmiocie leczniczym i na jaki okres została zatrudniona: w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczeń
zdrowotnych w tym podmiocie. Brak dokonania zgłoszenia może stanowić podstawę do cofnięcia zgody. Powyższa
procedura jest więc inna niż w przypadku standardowego zatrudnienia. To podmiot powierzający wykonanie pracy
ma 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukraina na powiadomienie o tym fakcie powiatowego urzędu
pracy.

Przepisy PomocUkrainaU wprowadzają ułatwienia dla obywateli Ukrainy związane z legalnym zatrudnieniem w Polsce oraz udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Nowe regulacje pozwalają na pracę w różnych sektorach, w tym w nauce i opiece zdrowotnej, bez konieczności spełniania tradycyjnych warunków.