Moment objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń zostało przekazane przez płatnika w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. Publikacja omawia sprawę Wnioskodawczyni, obywatelki Ukrainy, która nie została zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przez pracodawcę, co skutkowało odmową wypłaty zasiłków chorobowych i macierzyńskich. Sąd podkreśla konieczność zgłoszenia w terminie, aby objęcie ubezpieczeniem nastąpiło wstecznie, zgodnie z obowiązującym prawem.
Tematyka: ubezpieczenie chorobowe, zgłoszenie ubezpieczenia, dobrowolne ubezpieczenie, zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński, termin zgłoszenia, sąd, ZUS, prawo pracy
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń zostało przekazane przez płatnika w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. Publikacja omawia sprawę Wnioskodawczyni, obywatelki Ukrainy, która nie została zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przez pracodawcę, co skutkowało odmową wypłaty zasiłków chorobowych i macierzyńskich. Sąd podkreśla konieczność zgłoszenia w terminie, aby objęcie ubezpieczeniem nastąpiło wstecznie, zgodnie z obowiązującym prawem.
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń zostało przekazane przez płatnika w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. W przypadku przekazania takiego zgłoszenia po terminie nastąpi ono od daty złożenia wniosku, nie zaś od daty w nim wskazanej. Stan faktyczny N.R. (dalej: Wnioskodawczyni) jest obywatelką Ukrainy. Została zatrudniona na podstawie umowy zlecenia w spółce (...) sp. z o.o. (dalej: Spółka) od 25.6.2020 r. Spółka zgłosiła ją 11.8.2020 r. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w okresie od 25.6.2020 r. Nie została jednak zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Wnioskodawczyni wykonywała pracę do 30.9.2020 r., następnie była na zwolnieniu lekarskim do 29.12.2020 r., kiedy to urodziła dziecko. W konsekwencji 19.1.2021 r. złożyła wniosek o zasiłek macierzyński. Decyzją z 5.2.2021 r. ZUS odmówił Wnioskodawczyni prawa do zasiłku chorobowego za okres od 29.9.2020 r. do 19.10.2020 r. oraz od 19.11.2020 do 9.12.2020 r. z powodu niezgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. Decyzją z 19.2.2021 r. ZUS odmówił jej prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres od 29.12.2020 r. do 27.12.2021 r. z powodu niezgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. 24.2.2021 r. Spółka złożyła korektę i wskazała, że zgłasza Wnioskodawczynię od 25.6.2020 r. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a ZUS objął ją ww. ubezpieczeniem od dnia złożenia dokumentu korygującego, tj. od 24.2.2021 r. Odwołanie od decyzji ZUS Zaskarżoną decyzją z 26.4.2021 r. ZUS odmówił Wnioskodawczyni prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres od 29.12.2020 r. do 27.12.2021 r. z powodu niezgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. W odwołaniu Wnioskodawczyni wskazała, że była przekonana, że została zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przez Spółkę. Ponadto podkreśliła, że składki były opłacone już za pierwszy miesiąc, za kolejne dwa zostały dopłacone, i że jest zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego od 25.6.2020 r. Dodała także, iż na Platformie Usług Elektronicznych ZUS, na którą się zalogowała, widniała informacja, że data jej zgłoszenia do ubezpieczeń to 25.6.2020 r., i że jest ona objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. W odpowiedzi na odwołanie ZUS domagał się jego oddalenia, a w uzasadnieniu wskazał, że Wnioskodawczyni została objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym dopiero od 24.2.2021 r. Z uwagi na fakt, że urodzenie dziecka nie nastąpiło w okresie ubezpieczenia chorobowego, brak był podstaw do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres od 29.12.2020 r. do 27.12.2021 r. Stan prawny W pierwszej kolejności Sąd wskazał, że zgodnie z art. 29 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. 2021 r. poz. 1133) zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko. Jak z kolei wynika z art. 14 ust. 1 i 1a ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; dalej: SysUbSpołU) objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami, w tym chorobowym, następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1a SysUbSpołU. Na jego podstawie dobrowolne objęcie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostało dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4 i 4b SysUbSpołU. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 4 SysUbSpołU zgłoszeń, o których mowa w art. 36 ust. 2 i 3 SysUbSpołU dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia, z zastrzeżeniem art. 36 ust. 4a-5a i 9a SysUbSpołU. Istota sporu Sąd wskazał, że spór między stronami dotyczył jedynie okoliczności, czy Wnioskodawczyni była zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 25.6.2020 r. z tytułu umowy zlecenia ze Spółką, a tym samym - czy w związku z urodzeniem dziecka 29.12.2020 r. ma ona prawo do zasiłku macierzyńskiego. Z uzasadnienia Sądu W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie potwierdził stanowisko prezentowane w sprawie przez ZUS. Z dokumentów tych wynika, że Wnioskodawczyni nie była zgłoszona przez Spółkę do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przed 24.2.2021 r. Znamiennym jest, że do zgłoszenia tego doszło dopiero po wydaniu przez ZUS decyzji z 5.2.2021 r. o odmowie przyznania Wnioskodawczyni zasiłku chorobowego za okres od 29.9.2020 r. do 19.10.2020 r. i od 19.11.2020 do 9.12.2020 r. z powodu niezgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. Z analizy przedłożonych dokumentów wynika, że zgodnie z wnioskiem Spółki Wnioskodawczyni od 25.6.2020 r. została objęta jedynie ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym i wypadkowym. Jak wskazał Sąd, okoliczność, iż w lutym 2021 r. Spółka próbowała zgłosić Wnioskodawczynię do ubezpieczenia chorobowego od 25.6.2020 r., pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia - zgłoszenie takie jest bowiem nieskuteczne. Z wyjątkiem sytuacji opisanej w ustawie zgłoszenie do ubezpieczenia następuje od dnia zgłoszenia takiego wniosku. W tym kontekście Sąd wskazał, że objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, gdy płatnik przekazał do ubezpieczeń zgłoszenie w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. Aby osoba zatrudniona od początku kwietnia danego roku była objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, zgłoszenie musi być przekazane w terminie 7 dni, czyli nie później niż 8 kwietnia, a na wniosku musi być zaznaczone, że ubezpieczony chce zostać objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1.4. Gdy zgłoszenie zostanie przekazane po tym terminie, to nastąpi ono od daty złożenia wniosku, nie zaś od daty wskazanej w tym wniosku. Sąd wskazał, że okoliczność, iż na platformie internetowej ZUS widniała informacja, że Wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od 25.6.2020 r., i że jest aktualnie (na dzień wydruku, tj. 2.11.2021 r.) objęta ubezpieczeniem chorobowym, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia. Z informacji tej nie wynika bowiem, od jakiej daty, i którym ubezpieczeniem objęta jest Wnioskodawczyni. Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, tj. oddalił odwołanie. Komentarz Na gruncie stanu faktycznego, zaistniałego w rozpatrywanej sprawie, przedmiotem analizy Sądu była zależność pomiędzy momentem zgłoszenia przez płatnika zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych, w tym w szczególności dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a momentem objęcia zleceniobiorcy przedmiotowym ubezpieczeniem. Zagadnienie to ma istotne znaczenie praktyczne. Od daty objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym ubezpieczonemu przysługuje prawo do świadczeń z tego ubezpieczenia, m.in. do zasiłku macierzyńskiego. Uwzględniając obowiązujący stan prawny i analizując stan faktyczny niniejszej sprawy, Sąd wskazał, że objęcie ww. ubezpieczeniem z datą wsteczną w stosunku do daty wniosku, tj. z datą powstania obowiązku ubezpieczeń (tu: z datą zawarcia umowy zlecenia) jest możliwe jedynie w sytuacji, w której płatnik przekazał zgłoszenie do ubezpieczeń w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. W przeciwnym wypadku objęcie ubezpieczeniem następuje dopiero od daty złożenia wniosku. Taka sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie. Wyrok SR dla Wrocławia-Śródmieścia z 5.1.2022 r., IV U 1306/21,
Sąd orzekł, że brak zgłoszenia Wnioskodawczyni do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przed określonym terminem uniemożliwia jej uzyskanie zasiłku macierzyńskiego, mimo późniejszych prób korekty zgłoszenia. Decyzje ZUS oraz wyrok Sądu podkreślają znaczenie terminowości zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych dla prawidłowego funkcjonowania systemu świadczeń socjalnych.