Zaświadczenie lekarskie i jego moc dowodowa

Tematyka: zaświadczenie lekarskie, niezdolność do pracy, lekarz orzeczniczy ZUS, nakaz wypłaty wynagrodzenia, moc dowodowa, ZUS, Inspektor PIP

D o dokonania oceny stanu zdrowia pracownika, a zatem do stwierdzenia, czy konieczne było wystawienie
zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, uprawnieni są lekarze orzecznicy ZUS. Sam pracodawca
nie jest umocowany do jej przeprowadzenia, a ocena motywów działania pracownika w okresie
wypowiedzenia nie może przekreślać ważnego zaświadczenia lekarskiego.
Istota sporu
W pierwszej kolejności WSA w Krakowie wskazał, że w niniejszej sprawie bezsporną okolicznością było to, że R.O.
(dalej: Pracownica), zatrudniona w A sp. z o.o. (dalej: Skarżąca), w okresie wypowiedzenia umowy o pracę
i przebywania na urlopie przedstawiła zaświadczenie o niezdolności do pracy w okresie 15-31.3.2021 r.
Zaświadczenie zostało skontrolowane przez orzecznika ZUS, który potwierdził jego prawidłowość. Bezsporna była
również kwota wynagrodzenia należnego za okres niezdolności do pracy (15-31.3.2021 r.), czyli 807,80 zł brutto
(wynikała ona bowiem z treści oświadczenia Skarżącej). Sporną natomiast okolicznością okazało się to, czy
w sytuacji, gdy Skarżąca zakwestionowała zasadność i sposób wykorzystania zwolnienia przez pracownika,
Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: Organ) był upoważniony do wydania nakazu w trybie art. 11 pkt. 7
ustawy z 13.4.2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1251; dalej: PIPU). W uzasadnieniu ww.
rozstrzygnięcia wskazano, że możliwości zakwestionowania zasadności zwolnienia lekarskiego zostały określone
w ustawie z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133; dalej: ZasiłkiU). Do dokonania oceny stanu zdrowia pracownika, a zatem do
stwierdzenia, czy konieczne było wystawienie zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, uprawnieni
są lekarze orzecznicy ZUS. Oceny takiej nie może dokonać sam pracodawca, zaś ocena motywów działania
pracownika w okresie wypowiedzenia nie może przekreślać ważnego zaświadczenia lekarskiego.
W ustalonym stanie faktycznym zaświadczenie lekarskie zostało uznane za zasadne w ww. trybie i w dalszym ciągu
stanowiło podstawę prawną do wypłaty należnego świadczenia.
Stan prawny
WSA w Krakowie wskazał, że z zgodnie z art. 11 pkt. 7 PIPU w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy
lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione
odpowiednio do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia
przysługującego pracownikowi. Z kolei art. 92 § 1 pkt 1 KP stanowi, że za czas niezdolności pracownika do pracy
wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku
kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia - do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego)
pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa
pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Ponadto WSA w Krakowie zwrócił uwagę, że w świetle art. 53
ust. 1 ZasiłkiU przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości to zaświadczenia lekarskie są dowodami
stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie
leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe
świadczenia zdrowotne, albo konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. W świetle
art. 55 ust. 4 ZasiłkiU orzekanie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym
zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe
świadczenia zdrowotne lub o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny:
1. następuje po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka
rodziny;
2. jest dokumentowane w dokumentacji medycznej na zasadach określonych w ustawie z 6.11.2008 r. o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U z 2020 r. poz. 849).
Art. 59 ZasiłkiU przewiduje kontrolę prawidłowości orzekania w zakresie niezdolności do pracy, której dokonują
lekarze orzecznicy ZUS. Jak stanowi natomiast art. 59 ust. 12 ZasiłkiU pracodawca może wystąpić do ZUS
o przeprowadzenie kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz
wystawiania zaświadczeń lekarskich dla celów wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, o którym
mowa w art. 92 KP. ZUS informuje pracodawcę o wyniku postępowania.
Zaświadczenie lekarskie
WSA w Krakowie wskazał, że w niniejszej sprawie zostało wystawione zaświadczenie o niezdolności do pracy ZUS
ZLA, którego prawidłowość została potwierdzona przez orzecznika ZUS. Niezdolność do pracy powstała w czasie

trwania stosunku pracy. WSA w Krakowie podzielił przy tym stanowisko NSA, że „należne wynagrodzenie” jest to
stan obiektywny w tym sensie, że wpływ na ustalenie wysokości i wymagalności wynagrodzenia mogą mieć tylko
konkretne okoliczności wynikające z przepisów prawa pracy. Dlatego organy inspekcji pracy, jako powołane do
czuwania nad przestrzeganiem prawa pracy, nie mogą zaniechać ustalenia z jakich powodów pracodawca wstrzymał
wypłatę wynagrodzenia i czy ma to uzasadnione podstawy w świetle obowiązujących przepisów. Dopiero wtedy, gdy
ocena i kwalifikacja podnoszonych przez stronę zdarzeń może być różna, spór należy pozostawić do rozstrzygnięcia
sądowi powszechnemu (wyrok NSA z 17.2.2016 r., I OSK 2481/14,
). Jak wskazał NSA, samo niczym nie
poparte twierdzenie, że strona nie uznaje roszczenia, nie może podważyć „należności wynagrodzenia” (w rozumieniu
art. 11 pkt. 7 PIPU). W ocenie WSA w Krakowie w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki nakazania
pracodawcy (Skarżącej) wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, zgodnie z art. 11 pkt. 7 PIPU.
WSA w Krakowie wskazał, że zaświadczenie lekarskie to fachowa opinia o stanie zdrowia ubezpieczonego,
dokonana pod kątem wpływu stanu zdrowia na możliwość świadczenia umówionej pracy. Tylko zaświadczenie
lekarskie, stwierdzające chorobę i jej wpływ na zdolność do pracy, stwarza chronioną sytuację i stanowi podstawę do
wypłaty zasiłku chorobowego. Takiej sytuacji chronionej w konsekwencji prawa do świadczeń nie stwarza na przykład
uznanie się przez ubezpieczonego za niezdolnego do pracy nawet wtedy, gdy będzie on ciężko chory. Sytuacji takiej
nie stwarza również uznanie przez pracodawcę choroby swego pracownika. Ponadto WSA w Krakowie podkreślił, że
zaświadczenie lekarskie jest jedynym dopuszczalnym dowodem na okoliczność niezdolności do pracy (wyrok
SN z 25.7.2006 r., I UK 42/06,
). Z kolei w braku odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego nie można mówić
o niezdolności do pracy rodzącej prawo do zasiłku chorobowego. O dacie powstania niezdolności do pracy decyduje
dzień określony w zwolnieniu lekarskim jako termin jej wystąpienia, a nie faktycznie zaprzestanie wykonywania pracy
przez pracownika (wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 119/99,
). Z art. 53 ZasiłkiU wynika, że prawo do zasiłku
chorobowego uzależnione jest od spełnienia dwóch przesłanek: wystąpienia stanu niezdolności do pracy
spowodowanego chorobą oraz przedłożenia zaświadczenia lekarskiego. Niezdolność jest okolicznością
obiektywną i utrzymuje się niezależnie od tego, czy została stwierdzona zaświadczeniem lekarskim. Art. 53 ZasiłkiU
wyraźnie sytuuje moc dowodową zaświadczeń lekarskich wyłącznie w postępowaniu dotyczącym ustalenia prawa do
zasiłków i ich wysokości. Zaświadczeniu lekarskiemu przysługuje domniemanie legalności, gdyż jego wzruszenie jest
możliwe wyłącznie w trybie uregulowanym w ZasiłkiU. Orzeczenie lekarskie wiąże od momentu wydania zarówno
jego adresata, jak i podmiot, który go wydał. Dodatkowo orzeczenie wiąże także inne podmioty niż jego
adresat - przede wszystkim ZUS i pracodawcę.
Skoro w niniejszej sprawie zostało wydane zaświadczenie lekarskie o niezdolności Pracownicy do pracy, którego
prawidłowość została potwierdzona przez lekarza orzecznika ZUS w stosownym trybie, a jest to jedyny dowód na
okoliczności niezdolności do pracy rodzącej prawo do zasiłku chorobowego, to Skarżąca zobowiązana była do
zapłaty wynagrodzenia wskazanego w nakazie z 5.7.2021 r. Należy bowiem podkreślić, że sama wysokość
wynagrodzenia nie była sporna, została bowiem określona przez Skarżącą. Podjęła ona decyzję o jego
niewypłacaniu, ponieważ zakwestionowała sposób wykorzystania zwolnienia przez Pracownicę.
Rozstrzygnięcie WSA w Krakowie
Reasumując powyższe rozważania, WSA w Krakowie wskazał, iż skoro Skarżąca nie podważyła skutecznie
zwolnienia lekarskiego swojej pracownicy (lekarz orzecznik ZUS uznał zwolnienie za wystawione prawidłowo), to
wobec braku sporu co do wysokości wynagrodzenia zgromadzone w aktach dokumenty urzędowe stanowiły
podstawę dla organu do wydania decyzji – nakazu zapłaty. Mając na względzie powyższe, WSA w Krakowie oddalił
skargę.

Komentarz
WSA w Krakowie podjął próbę przedstawienia charakteru dokumentu, jakim jest w zaświadczenia lekarskie
o niezdolności do wykonywania pracy, będące podstawą do wypłaty świadczenia – zasiłku chorobowego. W tym
kontekście WSA w Krakowie wskazał, że przedmiotowe zwolnienie ma moc dowodową, i jako takie wiąże
pracodawcę. Ustawodawca przewidział tryb jego podważenia i wskazał, że uprawnionym do tego organem jest ZUS,
nie zaś sam pracodawca. Przedstawione stanowisko ma istotne znaczenie praktyczne i oznacza, że w sytuacji,
w której ZUS potwierdzi zasadność wystawienia ww. zwolnienia, pracodawca jest zobowiązany do wypłaty
wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy, niezależnie od jego ceny zaistniałej sytuacji.

Wyrok WSA w Krakowie z 7.2.2022 r., III SA/Kr 1447/21,

Reasumując powyższe rozważania, WSA w Krakowie wskazał, że brak sporu co do skuteczności zwolnienia lekarskiego stanowił podstawę dla organu do wydania decyzji nakazu zapłaty. Zgodnie z prawem, zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy ma moc dowodową i wiąże pracodawcę, a jego podważenie jest możliwe jedynie w trybie określonym w ustawie. W konsekwencji, ZUS potwierdzając zasadność zwolnienia, pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy.