Zmiany w Karcie Nauczyciela

W Sejmie trwają ekspresowe prace nad Rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Druk 2351). Nowelizacja ma na celu odbiurokratyzowanie ścieżki awansu zawodowego nauczycieli poprzez zmniejszenie liczby stopni nauczycielskich oraz podniesienie wynagrodzenia dla osób rozpoczynających pracę w szkole. Projekt wprowadza obowiązek dodatkowej godziny konsultacji tygodniowo z rodzicami i uczniami. Planowane zmiany mają wejść w życie 1.9.2022 r.

Tematyka: Zmiany w Karcie Nauczyciela, nowelizacja ustawy, ścieżka awansu nauczycieli, wynagrodzenie nauczycieli, stopnie awansu zawodowego, likwidacja stopni, obowiązek konsultacji, planowane zmiany, krytyka nowelizacji, wpływ zmian na stabilność pracy

W Sejmie trwają ekspresowe prace nad Rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela
oraz niektórych innych ustaw (Druk 2351). Zgodnie z założeniami Rady Ministrów nowelizacja ma
odbiurokratyzować ścieżkę awansu zawodowego nauczycieli, a także zagwarantować wyższe wynagrodzenie
osobom, które rozpoczynają pracę w szkole, poprzez zmniejszenie liczby stopni nauczycielskich.
• Wynagrodzenie nauczyciela w pierwszym roku pracy wzrośnie ze 100% do 120% kwoty bazowej;
• Projekt ustawy wprowadza obowiązek przepracowania dodatkowej godziny w tygodniu w celu odbywania
konsultacji z rodzicami i uczniami;
• Nowelizacja ma wejść w życie 1.9.2022 r.
Projekt ustawy nowelizującej ustawę z 26.1.1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; dalej:
KartaNauczU) skupia się głównie na rozwiązaniach skierowanych do nauczycieli rozpoczynających swoją ścieżkę
zawodową lub rozważających podjęcie pracy nauczyciela, by zachęcić ich do jej wyboru. Ścieżka awansu
zawodowego ma ulec uproszczeniu poprzez likwidację stopni nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego.
W rezultacie wynagrodzenie ma ulec „spłaszczeniu” – znacząco zmniejszy się różnica w zarobkach początkujących
nauczycieli i tych z wieloletnim stażem.
Najważniejsze założenia
Zgodnie z art. 9a ust. 1 KartaNauczU stopnie awansu zawodowego nauczycieli to:
1. nauczyciel stażysta;
2. nauczyciel kontraktowy;
3. nauczyciel mianowany;
4. nauczyciel dyplomowany.
Zgodnie z uzasadnieniem możliwość ubiegania się o stopień nauczyciela kontraktowego po odbyciu zaledwie 9-
miesięcznego stażu może być niewystarczająca do odpowiedniego przygotowania zawodowego. Ponadto osoby,
które dopiero zaczynają pracę, muszą liczyć się z niskimi zarobkami, co dodatkowo może zniechęcać do podjęcia
zatrudnienia w oświacie.
Projekt ustawy zakłada likwidację stopnia nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego, pozostawiając
dwa stopnie: nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego. Pierwszy z wymienionych stopni będzie
można uzyskać po 4 latach pracy, a nie po 6, tak jak to ma miejsce obecnie. Opisana zmiana pozwoli na
przyspieszenie podniesienia wynagrodzenia nauczyciela o dwa lata.
Przygotowanie do zawodu będzie się odbywało ze wsparciem mentora, czyli nauczyciela mianowanego lub
dyplomowanego, wyznaczonego przez dyrektora. Jeśli nauczyciel posiada stopień naukowy lub prowadził zajęcia
w szkole za granicą, to wówczas dyrektor szkoły będzie mógł wyrazić zgodę na skrócenie okresu przygotowawczego
do 2 lat i 9-ciu miesięcy. Stopień nauczyciela dyplomowanego otrzyma ten nauczyciel, który przepracował w szkole
co najmniej 5 lat i 9 miesięcy (lub 4 lata i 9 miesięcy w sytuacji skrócenia czasu przygotowania).
Jednym z zarzutów podnoszonych w kierunku KartaNauczU jest nadmierna biurokratyzacja ścieżki awansu. Zgodnie
z nowelizacją nauczyciele nie będą już musieli opracowywać planów rozwoju zawodowego i sprawozdań
z ich przebiegu oraz odbywać stażów. Główny nacisk zostanie położony na równomierny i rozciągnięty w czasie
rozwój, który obecnie można zaobserwować głównie podczas stażu. Dwa pierwsze lata pracy nauczyciela
początkującego oznaczają zatrudnienie na czas określony (obecnie jest to rok). Dopiero po upływie tego czasu
otrzyma umowę na czas nieokreślony.
Jeśli nauczyciel początkujący będzie bezskutecznie ubiegał się o awans przez 6 lat zatrudnienia, to wówczas
zostanie zwolniony z pracy.
Wynagrodzenie nauczycieli
Wynagrodzenie nauczycieli zostanie podniesione już w pierwszym roku pracy i będzie ono następujące:
• nauczyciel początkowy – 120% kwoty bazowej;

• nauczyciel mianowany – 144% kwoty bazowej;
• nauczyciel dyplomowany – 184 kwoty bazowej.
Skrócenie okresu, po którym nauczyciel będzie mógł ubiegać się o awans, oraz likwidacja dwóch stopni awansu,
poskutkują więc szybszym przeszeregowaniem płacowym.
Konsultacje
Nauczyciel będzie zobowiązany do wygospodarowania jednej godziny w tygodniu na konsultacje z rodzicami
i uczniami, jeśli zaś jest zatrudniony w wymiarze niższym niż ½ etatu – jednej godziny w ciągu dwóch tygodni. Zapis
oznacza zmianę art. 42 ust. 2 pkt. 2 KartaNauczU. W konsekwencji nauczyciele za dodatkowe obowiązki nie
otrzymają wynagrodzenia.
Krytyka nowelizacji opiera się przede wszystkim na tempie prac przeprowadzanych nad ustawą. Projekt wpłynął do
Sejmu 17.6.2022 r., obecnie zakończyły się prace w komisjach po drugim czytaniu. Wydłużenie umowy na czas
określony z jednego do dwóch lat może skutkować osłabieniem stabilizacji pracy w zawodzie. Włączenie kuratorów
do oceny pracy nauczycieli może zaś przynieść polityczne skutki, związane z eliminowaniem z oświaty
„niepokornych” nauczycieli. Ponadto spłaszczenie wynagrodzeń w niesprawiedliwy sposób zbliży wysokość
wynagrodzeń nauczycieli początkujących oraz tych z wieloletnim stażem.

Projekt ustawy o zmianie Karty Nauczyciela zakłada uproszczenie ścieżki awansu zawodowego poprzez likwidację stopni nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Wynagrodzenia nauczycieli mają ulec „spłaszczeniu”, zmniejszając różnicę w zarobkach początkujących i doświadczonych. Krytycy nowelizacji obawiają się osłabienia stabilności pracy w zawodzie oraz politycznych skutków związanych z oceną pracy nauczycieli przez kuratorów.