Zmiana formy wniosków o uprawnienia rodzicielskie

Przy okazji wdrożenia do polskiego ustawodawstwa unijnych dyrektyw planowane są zmiany w formie składania wniosków o uprawnienia rodzicielskie, wprowadzając możliwość składania ich w postaci papierowej lub elektronicznej. Projekt ustawy zakłada także inne konieczne zmiany w Kodeksie pracy, aby dostosować się do dyrektyw unijnych. Zmiana ta ma na celu ułatwienie procesu składania wniosków oraz odformalizowanie formy ich składania.

Tematyka: zmiana formy wniosków, uprawnienia rodzicielskie, Kodeks pracy, dyrektywa 2019/1158/UE, urlop opiekuńczy, elastyczna organizacja pracy

Przy okazji wdrożenia do polskiego ustawodawstwa unijnych dyrektyw w życie wejdą przepisy zmieniające
formę składania wniosków o uprawnienia rodzicielskie.
Zmiana przepisów Kodeksu pracy
Do Sejmu 11.1.2023 r. wpłynął długo wyczekiwany rządowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz niektórych
innych ustaw (druk nr 2932, dalej: projekt). Stanowi on wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień
dwóch dyrektyw unijnych, w tym m. in. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r.
w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę
Rady 2010/18/ (Dz.Urz. UE. L. Nr 188, s. 79, dalej: dyrektywa 2019/1158/UE). Przy okazji implementacji unijnych
przepisów wprowadzone zostaną do Kodeksu pracy inne konieczne zmiany wykraczające poza wdrożenie dyrektywy
2019/1158/UE. Jedna z nich będzie polegać na wprowadzeniu możliwości składania wniosków w postaci papierowej
lub elektronicznej dla pracowników wnioskujących o uprawnienia rodzicielskie, o których mowa w dziale VIII KP,
a także o urlop opiekuńczy.
Zmiana postaci wniosków o uprawnienia rodzicielskie
Dział VIII KP przewiduje wiele uprawnień pracowniczych, które są związane z pełnieniem przez pracowników funkcji
rodzicielskich. Jednym z warunków skorzystania z takich praw jest złożenie w odpowiednim terminie stosownego
wniosku do pracodawcy. Wydane na podstawie art. 186 8a KP rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki
Społecznej z 8.12.2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem
oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 r. poz. 2243, dalej: WnioskUprRodzicielR) określa
m.in. treść wniosków oraz dokumenty, które muszą być do nich dołączane. Natomiast KP reguluje formę składania
wniosku. Obecnie w stosunku do wniosków o uprawnienia rodzicielskie KP przewidywał formę pisemną. W projekcie
przewidziano możliwość składania wniosków w postaci papierowej lub elektronicznej. Zmiana ma na celu ułatwienie
składania wniosków, odformalizowanie formy ich składania i będzie dotyczyła następujących wniosków i oświadczeń:
• wniosku o rezygnację z korzystania z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę (zmieniony art. 180 § 8 KP);
• wniosku o udzielenie części urlopu macierzyńskiego pracownikowi ‒ ojcu albo prawnikowi innemu członkowi
najbliższej rodziny (zmieniony art. 180 § 9 i 16 KP);
• wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego (zmieniony art. 182 1d § 1 KP);
• wniosku o łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy (zmieniony art. 1821e § 2 KP);
• wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego (zmieniony art. 1823 § 2 KP);
• wniosku o udzielenie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (zmieniony art. 183 § 6 KP);
• wniosku o udzielenie wniosku o urlop wychowawczy (zmieniony art. 186 § 7 KP);
• oświadczenia o wycofanie wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego (zmieniony art. 186 § 7 KP);
• wniosku o obniżenie wymiaru etatu pracownika, który ma prawo do urlopu wychowawczego (zmieniony art. 1867 §
1 KP);
• wniosku o udzielenie zwolnienia od pracy dla pracowników wychowujących dziecko do 14 lat (zmieniony art. 188 §
2 KP).
Inne zmiany we wnioskach o uprawnienia rodzicielskie
Oprócz zmiany w formie składania wniosków o uprawnienia rodzicielskie, modyfikacji ulegną przepisy KP regulujące
inne kwestie związane z wnioskami. Są to zmiany porządkowe, które likwidują obciążenia biurokratyczne. Po
pierwsze w projekcie proponuje się skreślenie zdania drugiego w art. 1821e § 2 KP, który obecnie wskazuje, że do
wniosku o łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu dołącza
się dokumenty określone w WnioskUprRodzicielR. Zmiana ma charakter typowo porządkowy, bowiem oprócz
wniosku o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy nie składa się obecnie innych
dokumentów. W związku z tym przepis ten jest bezprzedmiotowy. Drugą zmianą, którą przewiduje projekt jest zmiana
również w art. 1821e § 2 KP. Zgodnie z nią o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracownika o łączenie
urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy pracodawca będzie informował pracownika w postaci papierowej lub
elektronicznej w ciągu 7 dni od otrzymania wniosku. Obecnie o przyczynie odmowy pracodawca informuje

pracownika na piśmie i nie ma wskazanego terminu przekazania tej informacji. Zmieniono więc formę odmowy oraz
wskazano termin na jej dokonanie.
Wniosek o urlop opiekuńczy i elastyczną organizację pracy
Wdrożenie dyrektywy 2019/1158/UE spowoduje, że pracownicy uzyskają nowe uprawnienia związane z faktem
posiadania dzieci lub wynikające z funkcji opiekuńczych jakie pełnią. Zgodnie z projektem do działu VII KP po
rozdziale I dodany zostanie rozdział Ia dotyczący urlopu opiekuńczego. W myśl proponowanej zmiany pracownikowi
przysługiwać będzie urlop opiekuńczy w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym w celu zapewnienia osobistej
opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym,
która wymagać będzie znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. W celu
uzyskania takiego urlopu pracownik będzie musiał złożyć do pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub
elektronicznej (dodany art. 1731 § 4 KP). Ponadto w myśl dodanego do KP art. 1881 pracownik wychowujący dziecko,
do ukończenia przez nie 8 roku życia, będzie mógł złożyć wniosek o zastosowanie do niego elastycznej organizacji
pracy. Co oznacza że dla tego nowego urlopu – urlop opiekuńczego oraz dla wnioskowania o elastyczną organizację
pracy przewidziano również dwie formy składania wniosku: papierową oraz elektroniczną.

Wprowadzenie nowych przepisów dotyczących formy składania wniosków o uprawnienia rodzicielskie oraz elastycznej organizacji pracy ma na celu usprawnienie procedur biurokratycznych oraz dostosowanie polskiego prawa do standardów unijnych. Zmiana ta wpłynie pozytywnie na pracowników, umożliwiając im łatwiejsze korzystanie z przysługujących im praw.