Jak zmieni się wysokość zasiłku macierzyńskiego?

Wdrożenie unijnej dyrektywy work-life balance spowoduje zmianę przepisów regulujących wysokość zasiłku macierzyńskiego, szczególnie w kontekście urlopu rodzicielskiego. Rządowy projekt ustawy ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady. Zmiany obejmują m.in. możliwość wyboru wysokości zasiłku przez pracownicę-matkę oraz zwiększenie elastyczności w korzystaniu z urlopów rodzicielskich.

Tematyka: zasiłek macierzyński, urlop rodzicielski, dyrektywa work-life balance, zmiany przepisów, wysokość świadczeń, elastyczność urlopów, pracownica-matka, ojciec dziecka

Wdrożenie unijnej dyrektywy work-life balance spowoduje zmianę przepisów regulujących wysokość zasiłki
macierzyńskiego. Modyfikacji ulegnie wysokość zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego.
Wymuszenie zmiany przepisów przez prawo unijne
Do Sejmu 11.1.2023 r. wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (druk
nr 2932). Projekt ma na celu wdrożenie do polskiego ustawodawstwa postanowień dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym
rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 188, s. 79). Projekt
oprócz zmian w Kodeksie pracy przewiduje modyfikację innych ustaw - jedną z nich jest ustawa z 25.6.1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz.
1732; dalej: ZasiłkiU). Zmiana w przepisach regulujących m.in. zasiłek macierzyński wynika ze zmian w KP
dotyczących urlopu rodzicielskiego. Zgodnie z nową regulacją zawartą w art. 1821a § 4 KP każdemu z rodziców
dziecka będzie przysługiwało wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Prawa tego nie będzie można
przenieść na drugiego z rodziców, będzie to tzw. nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego. Ponadto w projekcie
proponuje się zmiany art. 1791 KP dotyczące składania tzw. długiego wniosku o urlop rodzicielski. Wpłynie to na
zmianę przepisów o zasiłku macierzyńskim w czasie urlopu rodzicielskiego.
Zmiana wysokość zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu rodzicielskiego
Zgodnie z art. 8 ust. 3 dyrektywy 2019/1158/UE, w odniesieniu do nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego
państwa członkowskie są zobowiązane ustalić wysokość świadczeń w taki sposób, aby ułatwić korzystanie z urlopu
rodzicielskiego przez oboje rodziców. W związku z tym projekt przewiduje nowe brzmienie art. 30a i art. 31 ZasiłkiU.
Po zmianie przepisów, co do zasady, miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami KP, jako okres
urlopu rodzicielskiego, będzie wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku. Jednakże nowe przepisy przewidują, że
pracownica-matka dziecka będzie miała możliwość wyboru wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu
rodzicielskiego. Może podjąć decyzję, że będzie otrzymywała zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru za cały
okres korzystania z urlopu macierzyńskiego, natomiast za okres korzystania z urlopu rodzicielskiego oboje rodzice
będą mieli prawo do zasiłku w wysokości 70% podstawy wymiaru. Druga opcja, na którą może się zdecydować,
będzie polegała na tym, że w ciągu 21 dni matka dziecka będzie miała prawo złożyć do pracodawcy lub Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wypłacanie jej 81,5% zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego
i urlopu rodzicielskiego, przy czym za okres 9 tygodniowej nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego dla ojca
dziecka przysługiwałby zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku. W przypadku
niewykorzystania w pierwszym roku życia dziecka ani jednego dnia urlopu rodzicielskiego, na wniosek pracownika
następowałoby wyrównanie zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego do 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego,
a zasiłek macierzyński za urlop rodzicielski wykorzystywany w kolejnych latach życia dziecka wypłacany byłby
w wysokości 70% dla obojga rodziców.

Podsumowując, zmiany w wysokości zasiłku macierzyńskiego są następujące:
• Ustalenie wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego na poziomie 70% podstawy
wymiaru zasiłku;
• W razie złożenia przez pracownicę stosownego wniosku w terminie nie później niż 21 dni po porodzie miesięczny
zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku;
• W każdym przypadku pracownikowi-ojcu dziecka za okres nieprzenoszalnej 9-tygodniowej części urlopu będzie
przysługiwał zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Zmiany w wysokości zasiłku macierzyńskiego obejmują ustalenie świadczeń na poziomie 70% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres urlopu rodzicielskiego, możliwość otrzymywania 81,5% zasiłku przez pracownicę oraz zasiłek w wysokości 70% dla ojca dziecka za nieprzenoszalną część urlopu. Nowe przepisy wprowadzają większą elastyczność i możliwość dostosowania świadczeń do indywidualnych potrzeb rodziców.