Renta socjalna w wysokości minimalnego wynagrodzenia

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy przewidujący zwiększenie wysokości renty socjalnej do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Projekt zakłada podwyższenie renty socjalnej do 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, co oznaczałoby duży wzrost jej wysokości. Autorzy projektu wskazują, że obecna kwota renty socjalnej nie pokrywa potrzeb osób niezdolnych do pracy z powodu niepełnosprawności, dlatego konieczne jest jej zwiększenie oraz coroczna waloryzacja.

Tematyka: renta socjalna, minimalne wynagrodzenie za pracę, projekt ustawy, niepełnosprawność, zbieg rent, renta rodzinna, Sejm, rada dialogu społecznego

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy przewidujący zwiększenie wysokości renty socjalnej do wysokości
minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Założenia projektu: Zmiana wysokości renty socjalnej
Grupa posłów przedstawiła obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej (druk nr 3099). Projekty
został przekazany 13.3.2023 r. do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne oraz Biuro Analiz Sejmowych, zaś
23.3.2023 r. skierowano go do Sejmu.
Projekt przewiduje zmiany w art. 6 ust. 1 ustawy z 27.6.2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 240; dalej:
RentaSocU). Zgodnie z nowym zaproponowanym brzmieniem tego artykułu renta socjalna wynosiłaby 100%
minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie przepisów ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207; dalej: MinWynagrU), obowiązującego w danym roku.
Obecnie w myśl art. 6 ust. 1 RentaSocU renta socjalna wynosi 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą z 17.12.1998 o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504). Wysokość renty socjalnej od 1.3.2023 r. wynosi 1.588,44 zł.
Uprawniony do renty netto otrzymuje kwotę w wysokości 1217,98 zł. Natomiast od 1.1.2023 r. minimalne
wynagrodzenie za pracę wynosi 3.490 zł, a od 1.1.2023 r. wzrośnie do kwoty 3.600 zł. Przewidziana w projekcie
wysokość renty socjalnej oznacza, duży wzrost jej wysokości. Ponadto zgodnie z art. 2 ust. 1 MinWynagrU wysokość
minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego.
Oznacza to, że co roku wzrastałaby również wysokość kwoty renty socjalnej.
Renta socjalna przysługuje zgodnie z art. 4 RentaSocU osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu
naruszenia sprawności organizmu, które powstało: przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub
w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia lub w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów
doktoranckich lub aspirantury naukowej. Wnioskodawcy w uzasadnieniu projektu wskazują, że obecna kwota renty
socjalnej nie pokrywa koniecznych wydatków związanych z niepełnosprawnością. Zwiększenie kwoty renty socjalnej
i jej coroczna waloryzacja ma zgodnie z założeniami projektu zwiększyć szansę na samodzielne życie
niepełnosprawnych. Obecnie świadczenie jest zbyt niskie i najczęściej niepełnosprawni pozostają na utrzymaniu
rodziny. Tym bardziej, że muszą oni opłacać wizyty u lekarzy, prowadzić stałą rehabilitację czy przeznaczać spore
wydatki na specjalistyczne żywienie oraz środki higieny osobistej.
W uzasadnieniu wskazano, że obecnie prawo do renty socjalnej przysługuje ok. 290 tys. osób. Podniesienie kwoty
świadczenia rentowego do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oznacza wydatki w wysokości ok. 330
mln zł miesięcznie.
Zbieg renty socjalnej i rodzinnej
W związku z podniesieniem kwoty renty socjalnej konieczne są również zmiany w art. 9 RentaSocU, który reguluje
kwestie zbiegu prawa do renty socjalnej oraz renty rodzinnej. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 9 ust. 1
RentaSocU w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty
socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty
najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Projekt przewiduje, że w razie zbiegu rent, renta socjalna
ulegałaby obniżeniu, tak aby łączna wysokość obu świadczeń rentowych nie przekraczała 300% kwoty z tytułu
niezdolności do pracy.

Podniesienie kwoty renty socjalnej do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ma na celu poprawę sytuacji osób niezdolnych do pracy z powodu niepełnosprawności, które obecnie często pozostają na utrzymaniu rodziny z powodu niewystarczającego świadczenia. Propozycja projektu wiąże się także ze zmianami w zbiegu prawa do renty socjalnej i renty rodzinnej, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 300% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.