Obowiązek zwrotu refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego

Tematyka: NSA, wyrok, art. 150f PromZatrU, zwrot uzyskanej pomocy, świadectwo pracy, pracodawca, PUP, terminowe spełnienie warunków umowy, beneficjent dotacji, konsekwencje finansowe

W wyroku NSA z 18.4.2023 r. zaprezentowano stanowisko, zgodnie z którym niedopełnienie przez
pracodawcę warunków umowy podpisanej z PUP w oparciu o art. 150f PromZatrU, w postaci braku
terminowego przekazania świadectwa pracy do PUP, powoduje obowiązek zwrotu uzyskanej pomocy.
Stan faktyczny sprawy
Wyrokiem z 28.7.2021 r., III SA/Gl 443/21,
, WSA w Gliwicach oddalił skargę Sp. z o.o. w (dalej: Spółka) na
decyzję Wojewody Śląskiego z 29.1.2021 r. w przedmiocie odmowy umorzenia należności. Wyrok zapadł
w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Decyzją utrzymano w mocy decyzję Prezydenta Miasta Tychy z 1.12.2020 r., odmawiającą Spółce umorzenia
należności z tytułu naruszenia warunków umowy w sprawie refundacji części kosztów poniesionych na
wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne skierowanych bezrobotnych do 30. roku życia,
zawartej pomiędzy Spółką a Powiatowym Urzędem Pracy (dalej: PUP). Uzasadniając stanowisko, Organ wskazał, że
rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym i zobowiązanie do zwrotu otrzymanej refundacji nastąpiło
w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 umowy, z uwagi na nieprzekazanie kopii świadectwa pracy do PUP w terminie 7
dni, licząc od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy z zatrudnionym bezrobotnym (§ 6 ust. 3 umowy).
Organ zaakcentował też, że Spółka nie wykazała dobrej woli, aby podjąć trud spłacenia nienależnie pobranego
świadczenia, pomimo że uszczupliła środki publiczne, nie wywiązując się z zawartej umowy. Ponadto zdaniem
Organu Spółka może skorzystać z dobrodziejstw art. 76 ust. 7 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 735; dalej: PromZatrU) i złożyć np. wniosek o odroczenie terminu
płatności nienależnie pobranego przez nią świadczenia.
Stanowisko WSA w Gliwicach
Skargę do WSA w Gliwicach na ww. Decyzję wniosła Spółka. WSA w Gliwicach uznał, że skarga jest
nieuzasadniona. W uzasadnieniu wskazano, że niespornie Spółka po zakończeniu 31.3.2019 r. umowy o pracę przez
pracownika, na którego otrzymywała refundację, przekazała do PUP kopię świadectwa pracy dopiero 17.12.2019 r.,
czyli nie dopełniła zobowiązania. To działanie Spółki niewątpliwie stanowiło naruszenie warunków umowy, co
zgodnie z § 8 ust. 1 pkt. 3 umowy i korespondującym z nim art. 150f ust. 4 PromZatrU skutkowało rozwiązaniem
umowy ze skutkiem natychmiastowym i wezwaniem Spółki do zwrotu uzyskanej pomocy wraz z ustawowymi
odsetkami. Spółka nie ma racji, twierdząc, że w sprawie zachodzi bezprzedmiotowość postępowania. Przedmiot ten
został określony przez Organ pismem z 7.1.2020 r., skutecznie rozwiązującym umowę z 25.9.2017 r. ze skutkiem
natychmiastowym, w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 3 umowy, wzywającym do zwrotu wypłaconej refundacji w kwocie
5.797,22 zł wraz z odsetkami ustawowymi na 7.1.2020 r. w kwocie 611,49 zł. Spółka nie kwestionowała ani prawa
Organu do żądania należności, ani też wysokości kwoty, lecz pismem z 22.7.2020 r. wniosła o jej umorzenie. Skargę
kasacyjną od tego wyroku wywiodła Spółka.
Stanowisko NSA
Spółka zarzuciła błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 150f ust. 3, 4, 5 i 6 PromZatrU. Zarzut ten
w istocie dotyczy zastosowania ww. przepisu w realiach niniejszej sprawy, tj. w sytuacji faktycznej Spółki. Stosownie
do art. 150f ust. 3 PromZatrU pracodawca lub przedsiębiorca są obowiązani, do utrzymania w zatrudnieniu w pełnym
wymiarze czasu pracy skierowanego bezrobotnego przez okres, za który dokonywana jest refundacja, o której mowa
w art. 150f ust. 1 PromZatrU, oraz przez okres 12 miesięcy po zakończeniu tej refundacji. Niewywiązanie się
z warunków, o których mowa w art. 150f ust. 3 PromZatrU, powoduje obowiązek zwrotu uzyskanej pomocy
w kwocie proporcjonalnej do okresu, w którym nie utrzymano zatrudnienia skierowanej osoby, wraz
z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia otrzymania refundacji za pierwszy miesiąc, w terminie 30 dni
od dnia doręczenia wezwania starosty (art. 150f ust. 4 PromZatrU). W przypadku rozwiązania umowy o pracę
przez skierowanego bezrobotnego, rozwiązania z nim umowy o pracę na podstawie art. 52 KP lub wygaśnięcia
stosunku pracy skierowanego bezrobotnego w trakcie okresu objętego refundacją albo przed upływem okresu 12
miesięcy, o którym mowa w art. 150f ust. 3 PromZatrU, starosta kieruje na zwolnione stanowisko pracy innego
bezrobotnego (art. 150f ust. 5 PromZatrU). W przypadku odmowy przyjęcia skierowanego bezrobotnego na
zwolnione stanowisko pracy, pracodawca lub przedsiębiorca zwracają uzyskaną pomoc w kwocie proporcjonalnej do
okresu, w którym nie utrzymano zatrudnienia skierowanej osoby wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia
otrzymania pierwszej refundacji, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty. W przypadku braku
możliwości skierowania bezrobotnego przez urząd pracy na zwolnione stanowisko pracy, pracodawca lub
przedsiębiorca nie zwracają uzyskanej pomocy za okres, w którym uprzednio skierowany bezrobotny pozostawał
w zatrudnieniu (art. 150f ust. 6 PromZatrU).

W niniejszej sprawie Spółka, prowadząc działalność gospodarczą, 15.9.2017 r. złożyła wniosek o refundację przez
okres 12 miesięcy części kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenie
społeczne, skierowanych bezrobotnych do 30. roku życia. Z kolei Organ zatrudnienia wobec pozytywnej oceny
wniosku, zgodnie z art. 150f PromZatrU, zawarł 25.9.2017 r. ze Spółką umowę, w której w § 1 oraz § 7 strona
zobowiązała się do zatrudniania jednego bezrobotnego, skierowanego przez Urząd Pracy, na stanowisku pracownika
biurowego, przez okres 24 miesięcy, wydłużony o ewentualny czas przerwy w zatrudnieniu skierowanych
bezrobotnych. W § 6 pkt. 3 i 4 umowy zaznaczono, że pracodawca jest zobowiązany do przekazania, w terminie 7
dni, kopii świadectwa pracy wystawionego pracownikowi, skierowanemu przez organ zatrudnienia, z którym została
rozwiązana umowa o pracę. Zgodnie zaś z § 8 ust. 1 pkt. 2 i pkt. 3 umowy wskazano, że PUP ma prawo jej
rozwiązania ze skutkiem natychmiastowym oraz zobowiązania pracodawcy do zwrotu całości otrzymanej refundacji
wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia wypłaty pierwszej refundacji w przypadku zaniechania
niezwłocznego informowania PUP przez pracodawcę o zdarzeniu, które go dotyczy, a które stanowi zagrożenie dla
wykonania umowy, a także w przypadku innego naruszenia warunków wynikających z tej umowy. Z akt sprawy
wynika, że Spółka zatrudniała jednego pracownika skierowanego przez PUP, na którego otrzymywała refundację,
a który to pracownik zakończył umowę o pracę 31.3.2019 r. Spółka przekazała kopię świadectwa jego pracy do PUP
dopiero 17.12.2019 r. WSA w Gliwicach słusznie zatem wskazał, że z analizowanego stanu faktycznego i prawnego
wynika, że Spółka nie dopełniła warunków umowy podpisanej z PUP w oparciu o art. 150f PromZatrU. Zarówno ww.
przepis, jak i postanowienia umowy zwartej pomiędzy Spółką i PUP nie pozostawiają żadnych wątpliwości
interpretacyjnych.
Odnosząc się zaś do niezasadnego i nieskutecznego zarzutu naruszenia przepisów postępowania, mających istotny
wpływ na wynik sprawy w postaci art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c) PostAdmU w zw. z art. 105 § 1 KPA na skutek ich
niezastosowania, należy wskazać, że WSA w Gliwicach ich nie stosował, zatem nie mógł ich naruszyć. Zgodnie
z prezentowanym w orzecznictwie NSA poglądem nie jest dopuszczalne w świetle art. 174 PostAdmU formułowanie
zarzutu skargi kasacyjnej jako naruszenie przepisu prawa poprzez jego „niezastosowanie” czy „pominięcie” (wyrok
NSA z 3.12.2008 r., I OSK 1807/07,
i wyrok NSA z 25.4.2012 r., II OSK 329/12,
). Zarzut taki mógłby
okazać się skuteczny jedynie wówczas, gdyby autor skargi kasacyjnej, zarzucając niezastosowanie określonego
przepisu, jednocześnie wskazał przepis, który w jego przekonaniu został wadliwie zastosowany zamiast przepisu
przez niego wskazywanego - wraz z podaniem uzasadnienia tego stanowiska. Skarga kasacyjna nie spełnia jednak
tego wymogu, gdyż Spółka nie podaje, że w miejsce niezastosowanego przepisu (tj. art. 151 PostAdmU) błędnie
zastosowano art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) PostAdmU.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 184 w zw. z art. 182 § 2 i 3 PostAdmU NSA oddalił skargę kasacyjną.

Komentarz
Przedmiotem rozważań NSA na gruncie stanu faktycznego zaistniałego w rozpatrywanej sprawie były ustawowe
i umowne przesłanki aktualizacji obowiązku Spółki, będącej pracodawcą i jednocześnie beneficjentem dotacji celowej
z PUP, zwrotu przedmiotowej pomocy. Po dokonaniu analizy obowiązujących przepisów prawa, a także postanowień
umownych łączących strony stosunku prawnego (tj. Spółkę i PUP), NSA wskazał, że jedną z okoliczności
zobowiązujących beneficjenta do zwrotu otrzymanej pomocy jest brak terminowego spełnienia warunków umownych,
do których należy zaliczyć wymóg przekazania świadectwa pracy byłego pracownika do PUP w terminie 7 dni od dnia
rozwiązania umowy z ww. pracownikiem. Z taką sytuacją mamy do czynienia w rozpatrywanej sprawie.
Niedopełnienie ww. warunku prowadzi do negatywnych konsekwencji finansowych dla pracodawcy korzystającego
dotychczas z przedmiotowego wsparcia, w postaci obowiązku zwrotu uzyskanej pomocy w kwocie proporcjonalnej do
okresu, w którym nie utrzymano zatrudnienia skierowanej osoby, wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia
otrzymania refundacji za pierwszy miesiąc.

Wyrok NSA z 18.4.2023 r., I OSK 682/22,

Wyroki WSA w Gliwicach i NSA potwierdzają obowiązek zwrotu uzyskanej pomocy przez pracodawcę, jeśli nie zostaną spełnione warunki umowy z PUP, w tym terminowe przekazanie świadectwa pracy. Brak terminowości skutkuje rozwiązaniem umowy i wezwaniem do zwrotu refundacji, co potwierdza analizę przepisów prawa przez NSA.