Wynagrodzenie na konkretny miesiąc pracy

Rozliczając rentę socjalną, należy uwzględnić przychód faktycznie wypracowany w poszczególnych miesiącach, a nie datę wypłaty. Decyzja ZUS wskazała, że odwołująca pobrała nienależne świadczenia, jednak odwołująca złożyła odwołanie, argumentując różnice w terminach wypłat wynagrodzenia od dwóch pracodawców. Stanowisko Sądu Okręgowego skoncentrowało się na prawidłowym określeniu momentu osiągnięcia przychodu z pracy oraz jego przypisaniu do odpowiednich miesięcy.

Tematyka: renta socjalna, ZUS, Sąd Okręgowy, przychód, wypłata wynagrodzenia, renta socjalna, świadczenia nienależne, decyzja ZUS, odwołanie, renta socjalna, przychód, termin wypłaty, Sąd Okręgowy, renta socjalna, wymiar przychodu

Rozliczając rentę socjalną, należy uwzględnić przychód faktycznie wypracowany w poszczególnych miesiącach, a nie datę wypłaty. Decyzja ZUS wskazała, że odwołująca pobrała nienależne świadczenia, jednak odwołująca złożyła odwołanie, argumentując różnice w terminach wypłat wynagrodzenia od dwóch pracodawców. Stanowisko Sądu Okręgowego skoncentrowało się na prawidłowym określeniu momentu osiągnięcia przychodu z pracy oraz jego przypisaniu do odpowiednich miesięcy.

Rozliczając rentę socjalną należy przyjąć przychód w wysokości faktycznie wypracowanej przez
ubezpieczonego w poszczególnych miesiącach, i przypisać przychód do tych miesięcy, za które
przysługiwał, a nie do tych, w których został faktycznie wypłacony.
Stanowisko ZUS
Decyzją z 18.11.2022 r. ZUS stwierdził, że K.D. (dalej: odwołująca), która od 1.9.2006 r. jest uprawniona do renty
socjalnej na stałe, pobrała nienależnie świadczenia za okres od 1.8.2021 r. do 31.8.2021 r. w kwocie 1 250,88 zł
z tego tytułu. Odwołująca złożyła odwołanie od ww. decyzji i wskazała, że do 31.7.2021 r. była zatrudniona w (...)
K.K., restauracja (...), a od 1.8.2021 r. podjęła zatrudnienie w spółdzielni (...) w K.. W sierpniu 2021 r. otrzymała
wynagrodzenie od dwóch pracodawców, jednak za różne okresy pracy i - w jej ocenie - nie powinny być one
sumowane. Wniosła o zmianę ww. decyzji poprzez stwierdzenie, że pobrana kwota renty socjalnej za sierpień 2021 r.
nie była świadczeniem nienależnym. ZUS wniósł o oddalenie odwołania i wskazał, że odwołująca w sierpniu 2021 r.
osiągnęła przychód w łącznej wysokości 5 469,92 zł (2 669,92 zł + 2 800,00 zł), tym samym przewyższyła kwotę 70%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, co uzasadniało zawieszenie renty socjalnej, a które w okresie od
1.6.2021 r. do 31.8.2021 r. wynosiło 3 977,10 zł.
Stan prawny
Stosownie do art. 84 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz.
1230; dalej: SysUbSpołU) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana
do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami
prawa cywilnego. Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się: świadczenia wypłacone mimo zaistnienia
okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli
osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania (art. 84 ust. 2 pkt 1 SysUbSpołU)
oraz świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo
w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę
pobierającą świadczenia (art. 84 ust. 2 pkt 2 SysUbSpołU). Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych
świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca
świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do
świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach
- za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata (art. 84 ust. 3 SysUbSpołU).
Stosownie do art. 138 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za
nienależnie pobrane świadczenia uważa się: świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących
ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli
osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania oraz świadczenia przyznane lub
wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia
w błąd przez osobę pobierającą świadczenia; również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu
rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu.
W myśl art. 10 ust. 1 ustawy z 27.6.2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 240; dalej: RentaSocU) prawo
do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi
ubezpieczenia społecznego. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się
zatrudnienie, służbę, lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej (art. 10 ust. 2
RentaSocU). W myśl art. 10 ust. 6 RentaSocU (aktualnie uchylony) prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc,
w którym zostały osiągnięte przychody, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do
celów emerytalnych.
Zgodnie z Komunikatem Prezesa ZUS w sprawie kwoty przychodu odpowiadającej 70% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za I kwartał 2021 r. kwota ta wynosiła 3 977,10 zł.
Stanowisko SO
Odwołująca wg ZUS w sierpniu 2021 r. osiągnęła przychód w wysokości 5 469,92 zł, zatem przekroczyła
dopuszczalną kwotę przychodu, tj. 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2021 r., czyli kwotę 3
977,10 zł. Osiągnięty przychód uzasadnia więc zawieszenie świadczenia. Z powyższym nie sposób się jednak -



zdaniem SO - zgodzić. W sierpniu 2021 r. odwołującej wypłacono wynagrodzenie zarówno za lipiec 2021 r., jak
i sierpień 2021 r. Celem renty socjalnej jest udzielanie przez państwo finansowego wsparcia osobom, które z uwagi
na powstałe w dzieciństwie schorzenie nie są w stanie samodzielnie zarobkować, gdyż są całkowicie niezdolne do
pracy.
Definicja przychodu
Ogólna definicja przychodu zawarta jest w art. 4 pkt 9 SysUbSpołU, który określa go, jako przychód w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy
nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary
pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia
integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia
pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej
działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647) przychodami są otrzymane lub postawione do
dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń
w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
SO wskazał, że z definicji pojęcia przychodu podatkowego wynika, że powstaje on w momencie otrzymania lub
w momencie postawienia do dyspozycji podatnika (metoda kasowa). ZUS przyjął właśnie tę metodę, lecz w ocenie
SO nie ma ona zastosowania do spraw z zakresu ubezpieczenia społecznego z uwagi na ich specyfikę. Dodatkowo
należy podkreślić, że odwołująca nie miała wpływu na sposób rozliczenia wynagrodzenia, bowiem wynikało to
z wewnętrznych uregulowań obowiązujących u danego pracodawcy (jeden z nich wypłacał wynagrodzenie do 10 dnia
następnego miesiąca, podczas gdy drugi - do ostatniego dnia miesiąca). Wobec powyższego, w ocenie SO należy
uznać, że ZUS rozliczając rentę socjalną za sierpień 2021 r., powinien był przyjąć przychód w wysokości
faktycznie wypracowanej przez odwołującą w poszczególnych miesiącach, i przypisać przychód do tych
miesięcy, za które przysługiwał, a nie w których został faktycznie wypłacony. Takie ustalenie powoduje, że
odwołująca nie przekroczyła kwoty przychodu za sierpień 2021 r. SO wskazał, że bieżące świadczenia ze stosunku
pracy są uzyskiwanie z tytułu świadczenia pracy w danym miesiącu. Na mocy art. 85 § 1 KP wypłaty wynagrodzenia
za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Istotne jest, zatem
powiązanie przychodu osiąganego ze stosunku pracy z danym miesiącem świadczenia pracy, względnie
z pozostawaniem pracownika w gotowości do świadczenia pracy, a nie z datą faktycznej wypłaty
świadczenia. Skoro odwołująca, w związku z dokonaniem wypłat przez pracodawców, otrzymała wynagrodzenia za
miesiąc lipiec i sierpień 2021 r. w tym samym miesiącu, to oczywiste jest, że nadal chodzi o przychód z miesiąca
lipca 2021 r. i oddzielnie z miesiąca sierpnia 2021 r., należny za świadczenie pracy w tych konkretnych miesiącach.
Okoliczność, że wypłaty dokonano w sierpniu 2021 r. za obydwa miesiące, nie ma znaczenia na gruncie przepisów
RentSocU i określających, czy doszło do przekroczenia granicznej wartości przychodu, i w konsekwencji do
zawieszenia wypłaty świadczenia rentowego. W ocenie SO art. 10 ust. 6 RentaSocU, nie daje podstaw do rozliczania
przychodów z daty rzeczywistej wypłaty świadczenia ze stosunku pracy. Wykładnia wskazanych przepisów prowadzi
do wniosku, że właściwe jest przypisanie przychodu do tych miesięcy, za które rzeczywiście przysługują, a nie do
tych, w których zostały faktycznie wypłacone.
Rozstrzygnięcie SO
SO zmienił ww. decyzję i stwierdził, że odwołująca nie pobrała nienależnego świadczenia za okres od 1.8.2021 r. do
31.8.2021 r. w kwocie 1.250,88 zł, i nie ma obowiązku jej zwrotu.

Komentarz
Uwzględniając stan faktyczny rozpatrywanej sprawy SO skoncentrował się na kwestii momentu wypłaty
wynagrodzenia za pracę i momentu osiągnięcia przychodu z ww. tytułu. SO wskazał, że - na potrzeby świadczeń
przysługujących z ubezpieczeń społecznych (tu: renty socjalnej) - należy uwzględnić okres (miesiąc), za który
wynagrodzenie za pracę przysługuje, nie zaś - jak błędnie przyjął ZUS - moment (miesiąc), w którym doszło do
wypłaty ww. wynagrodzenia.

Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 5.4.2023 r., VIII U 2424/22,








Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołująca nie pobrała nienależnego świadczenia, co skutkowało zmianą decyzji ZUS. Warto zauważyć, że kluczowym czynnikiem było właściwe określenie miesiąca, za który przysługuje wynagrodzenie, nie zaś data faktycznej wypłaty.