Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie sprawującej faktyczną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu orzekł, że wnuczka niepełnosprawnej osoby wymagającej opieki ma prawo ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne związane z opieką nad dziadkiem. Decyzja ta podkreśla istotę sprawowania faktycznej opieki nad osobami niepełnosprawnymi i potrzebującymi wsparcia przez ich bliskich. Wyrok WSA stanowi ważny precedens dla podobnych spraw alimentacyjnych i opiekuńczych.

Tematyka: świadczenie pielęgnacyjne, opieka nad niepełnosprawnym, alimentacja, opieka rodziny, Wojewódzki Sąd Administracyjny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu orzekł, że wnuczka niepełnosprawnej osoby wymagającej
opieki jest osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny i w związku z tym może też ubiegać się
o świadczenie pielęgnacyjne.
Stan faktyczny
Wnuczka opiekowała się 81-letnim, niepełnosprawnym dziadkiem. Na mocy decyzji administracyjnej wydanej przez
Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, a następnie podtrzymanej przez Samorządowego Kolegium
Odwoławczego, odmówiono jej świadczenia pielęgnacyjnego związanego z opieką nad dziadkiem. W uzasadnieniu
decyzji podano, że wnuczce nie przysługuje świadczenie, gdyż niepełnosprawność dziadka powstała po jego 25.
roku życia, a wnuczka nie zalicza się do krewnych pierwszego stopnia. Nie musi więc opiekować się dziadkiem, bo
ma on dzieci, które powinny zapewnić mu opiekę.
Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
W wyroku z 7.7.2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu orzekł, że „wnuczka osoby wymagającej opieki
jest osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny i może ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne”.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że niejednokrotnie już w orzecznictwie
sądów administracyjnych wskazywano, że wydając tego typu decyzje, jak w omawianej sprawie, należy tak
dokonywać wykładni prawa, aby brać pod uwagę cel regulacji. W tym wypadku celem regulacji zawartych w ustawie
z 25.2.1964 r. - Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm., dalej jako KRO) jest przyznanie
świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które rzeczywiście sprawują opiekę nad bliskimi osobami niepełnosprawnymi
i wymagającymi wsparcia.
Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 132 KRO, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje
dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić
zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest
niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Poznaniu, w omawianej sprawie organy wydające odmowna decyzję, źle oceniły materiał dowodowy, zwłaszcza
w kontekście przywołanego przepisu KRO.
Ponadto WSA zwrócił uwagę, że w omawianej sprawie, organy wydające decyzję powinny także mieć na względzie
art. 2 i art. 18 Konstytucji RP, które określają zasady sprawiedliwości społecznej oraz wskazują na konieczność
ochrony i opieki nad rodziną. Powinny również mieć na względzie zawartą w art. 71 ust. 1 Konstytucji RP zasadę
szczególnej pomocy władz publicznych rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej.
W opinii Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Samorządowe Kolegium Odwoławcze błędnie oceniło
stan faktyczny. Doszło tutaj do naruszenia prawa materialnego, przez co WSA orzekł o uchyleniu decyzji
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w omawianej sprawie. Zdaniem sądu Kolegium błędnie oceniło
możliwości dzieci niepełnosprawnego członka rodziny w zakresie ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego.
W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że „córka mężczyzny nie jest w stanie
wywiązać się z tego obowiązku, bo od dawna mieszka za granicą. Również jego syn nie ma tej możliwości, ponieważ
od lat choruje na chorobę psychiczną, w związku z którą bywa hospitalizowany”.
Wobec powyższego WSA uznał, że obowiązek alimentacyjny ciąży na wnuczce niepełnosprawnego mężczyzny,
która zresztą sprawuje nad nim faktyczną opiekę. W związku z tym to właśnie wnuczce przysługuje świadczenie
pielęgnacyjne.
Sądy administracyjne orzekały już w podobnych sprawach
Podobne sprawy były już wcześniej przedmiotem orzekania przez sądy administracyjne. Praktyka orzecznicza
pokazuje, że sądy orzekały w podobnych sprawach, że „kryterium stopnia pokrewieństwa wyznaczające kolejność
zobowiązania do alimentacji nie może samo w sobie stanowić przeszkody w nabyciu prawa do świadczenia
pielęgnacyjnego bez dokładnego zbadania, kto tak naprawdę opiekuje się niepełnosprawnym członkiem rodziny”.
Wyrok WSA w Poznaniu z 7.7.2020 r., IV SA/Po 626/20

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał wyrok, który potwierdza prawo wnuczki do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne związane z opieką nad niepełnosprawnym dziadkiem. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla podobnych przypadków, gdzie konieczne jest uwzględnienie faktycznego zakresu opieki nad członkiem rodziny wymagającym wsparcia.