Aktywny rodzic - nowe świadczenie jeszcze w 2024 r.
Aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku i aktywnie w domu - trzy nowe świadczenia, które będą dostępne od 1.10.2024 r. Ustawa 'Aktywny rodzic' ma ułatwić pogodzenie obowiązków związanych z rodzicielstwem z aktywnością zawodową. Zmiany wprowadzone przez AktywnyRodzicU dotyczą m.in. świadczeń zastępujących dotychczasowe programy wsparcia rodziców.
Tematyka: Aktywni rodzice, Aktywny rodzic, świadczenia dla rodziców, pogodzenie rodzicielstwa z pracą, ZUS, wniosek o świadczenie, wsparcie dla rodziców
Aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku i aktywnie w domu - trzy nowe świadczenia, które będą dostępne od 1.10.2024 r. Ustawa 'Aktywny rodzic' ma ułatwić pogodzenie obowiązków związanych z rodzicielstwem z aktywnością zawodową. Zmiany wprowadzone przez AktywnyRodzicU dotyczą m.in. świadczeń zastępujących dotychczasowe programy wsparcia rodziców.
Aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku i aktywnie w domu to trzy nowe świadczenia, o które od 1.10.2024 r. będą mogli ubiegać się rodzice oraz inne osoby wypełniające funkcje rodzicielskie, a ich celem jest ułatwienie pogodzenia zadań związanych z rodzicielstwem z aktywizacją zawodową. Etap legislacyjny 1.10.2024 r. wejdzie w życie ustawa z 15.5.2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic” (Dz.U. z 2024 r. poz. 858; dalej: AktywnyRodzicU). Natomiast wypłata pierwszych świadczeń przysługujących na mocy AktywnyRodzicU planowana jest - zgodnie z informacją na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - w czwartym kwartale 2024 r. Istota wprowadzonych zmian AktywnyRodzicU określa warunki nabywania prawa do świadczeń wspierających rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka, oraz zasady przyznawania i wypłacania tych świadczeń. AktywnyRodzicU zakłada zastąpienie dotychczasowych świadczeń przewidzianych w: • ustawie z 17.11.2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 883) – rodzinnego kapitału opiekuńczego, • ustawie z 4.2.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 338) – dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, trzema rodzajami nowych świadczeń „aktywny rodzic”, tj.: świadczeniami: • „aktywni rodzice w pracy”, • „aktywnie w żłobku”, • „aktywnie w domu” (art. 1 AktywnyRodzicU). Celem przedmiotowych świadczeń jest ułatwienie rodzicom i innym osobom wypełniającym funkcje rodzicielskie pogodzenia zadań związanych z rodzicielstwem z aktywizacją zawodową (art. 2 AktywnyRodzicU). W stosunku do nowych świadczeń ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie kryterium dochodowego. W AktywnyRodzicU przewidziano zasadę, zgodnie z którą na to samo dziecko, za dany miesiąc, przysługuje tylko jedno ze świadczeń Programu „Aktywny rodzic”. Niemniej jednak osoba uprawniona będzie miała możliwość, w miarę potrzeb i indywidualnej sytuacji, zmiany, nawet wielokrotnej, jednego świadczenia na inne (art. 4 AktywnyRodzicU). Innymi słowy, rodzic, który wychowuje dziecko w wieku 12 -35 miesięcy, może otrzymać jedno wsparcie w zależności od własnego wyboru. Program „Aktywny Rodzic” dotyczy wszystkich tych dzieci, które w momencie wejścia w życie AktywnyRodzicU, tj. 1.10.2024 r. będą mieć (co do zasady) od 12 do 35 miesięcy. Aktywni rodzice w pracy Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje w kwocie 1500 zł miesięcznie na dziecko, od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia (art. 11 ust. 1 i 2 AktywnyRodzicU). Uzyskanie przedmiotowego świadczenia zostało uzależnione od spełnienia szeregu ustawowych warunków, tj.: • dziecko, na które ma być przyznane świadczenie, nie może być objęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo sprawowaną przez dziennego opiekuna (art. 9 ust. 1 AktywnyRodzicU); • osoby uprawnione muszą wykazać się „aktywnością zawodową” (art. 9 ust. 1 AktywnyRodzicU). Kryterium to będzie weryfikowane co do faktu i wymiaru aktywności zawodowej, nie zaś w odniesieniu do wysokości osiąganych zarobków; • osoby uprawnione z tytułu aktywności zawodowej muszą podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy, której łączna wysokość wynosi co do zasady nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 10 ust. 5 AktywnyRodzicU). Aktywnie w żłobku Świadczenie „Aktywnie w żłobku” przysługuje rodzicom (opiekunom prawnym oraz innym osobom, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem) na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3. rok życia, lub w przypadku, gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – 4. rok życia (art. 15 ust. 1 AktywnyRodzicU). Świadczenie to przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna (art. 15 ust. 2 AktywnyRodzicU). Przedmiotowe świadczenie przysługuje w kwocie 1500 zł miesięcznie na dziecko, niemniej jednak jego wysokość nie może być wyższa niż wysokość opłaty za pobyt dziecka w placówce (art. 15 ust. 3 AktywnyRodzicU). Co istotne zarówno z punktu widzenia samych rodziców, jak i podmiotów prowadzących żłobki, kluby dziecięce, zatrudniających dziennego opiekuna, przedmiotowe świadczenie nie będzie wypłacane rodzicom, tylko bezpośrednio na rachunek bankowy jednego z ww. podmiotów (art. 15 ust. 9 AktywnyRodzicU). Należy podkreślić, że świadczenia Aktywni rodzice w pracy i Aktywnie w żłobku nie są kierowany do rodziców dzieci uczęszczających do przedszkola. Aktywnie w domu Świadczenie „Aktywnie w domu” przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, albo opiekunowi faktycznemu dziecka. Przedmiotowe świadczenie przysługuje w kwocie 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie (art. 20 ust. 1 AktywnyRodzicU), od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia (art. 19 ust. 2 AktywnyRodzicU). Tryb ubiegania się o świadczenie Ustalenie prawa do jednego ze świadczeń z Programu „Aktywny rodzic” oraz jego wypłata będzie następowała na wniosek, składany do ZUS (art. 27 ust. 1 i 2 AktywnyRodzicU). Przedmiotowy wniosek i załączniki do niego (ustawowo wskazane w art. 28-30 AktywnyRodzicU) będą składane wyłącznie w postaci elektronicznej, za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS albo za pomocą innych wskazanych w AktywnyRodzicU systemów teleinformatycznych (art. 33 ust. 1 AktywnyRodzicU). Przyznanie przez ZUS jednego z omawianych świadczeń nie będzie wymagało wydania decyzji administracyjnej (art. 35 ust. 1 AktywnyRodzicU). Informację o przyznaniu świadczenia, ZUS będzie udostępniał osobie na jej profilu informacyjnym (art. 35 ust. 2 AktywnyRodzicU). Jedynie w sprawach odmowy przyznania świadczenia, uchylenia lub zmiany prawa do niego oraz nienależnie pobranego świadczenia ZUS będzie wydawał decyzję (art. 35 ust. 4 AktywnyRodzicU).
Program 'Aktywny rodzic' wprowadza trzy rodzaje świadczeń: 'Aktywni rodzice w pracy', 'Aktywnie w żłobku' oraz 'Aktywnie w domu'. Wnioski o świadczenia składane będą elektronicznie do ZUS. Uzyskanie wsparcia uzależnione będzie od spełnienia określonych warunków.