Poselski projekt zmiany Prawa bankowego

Tematyka: poselski projekt, zmiana Prawa bankowego, zgoda konsumenta, wierzyciel hipoteczny, ujawnienie w księdze wieczystej, przeniesienie hipoteki, wpis hipoteki, umowa kredytu hipotecznego, stabilność umowna, bezpieczeństwo finansowe, nowelizacja, wejście w życie

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy zmieniającej ustawę z 29.8.1997 r. - Prawo bankowe (t.j.: Dz.U. z 2018
r. poz. 2187 ze zm., dalej jako: PrBank). Zasadnicza zmiana dotyczy przywrócenia konieczności uzyskania
zgody konsumenta na zmianę wierzyciela hipotecznego.
Projektowane zmiany:
1. Przepisy ust. 1-4 art. 95 PrBank stosuje się odpowiednio do ujawnienia w księdze wieczystej zmiany treści
hipoteki i przeniesienia hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej oraz do dokonania wpisu
hipoteki obciążającej użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz wierzytelność
hipoteczną;
2. Uchyla się stosowanie przepisów ust. 1-3 art. 95 PrBank odpowiednio do przeniesienia hipoteki w związku ze
zbyciem wierzytelności bankowej.
Cele nowelizacji wskazane przez jej autorów
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 15.3.2011 r. (P 7/09) wypowiedział się o niekonstytucyjnym charakterze zmiany
art. 95 ust. 5 PrBank, dokonanej na podstawie ustawy z 17.1.2019 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym, systemie gwarantowanych depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 326), która weszła w życie 7.3.2019 r. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że art. 95
PrBank w zakresie, w jakim nadaje przywileje bankom wobec konsumentów w postępowaniu cywilnym jest
niekonstytucyjny. W tym wyroku TK wskazał, że charakter banków jako instytucji zaufania publicznego wynika nie
z zaufania do grupy zawodowej bankowców, ale z postrzegania banków jako instytucji pozostających pod specjalnym
nadzorem państwa. W ładze publiczne są zobligowane do zapewnienia rzetelnej działalności sektora
bankowego ze względu na jego znaczenie dla systemu gospodarczego państwa oraz zasobów finansowych
deponowanych w bankach. Z tego właśnie powodu państwo nadzoruje zarówno proces tworzenia banków,
jak i ich funkcjonowanie. Do powstania banku konieczne jest spełnienie określonych szczegółowo w prawie
bankowym warunków oraz uzyskanie zezwolenia, a cała jego działalność podlega nadzorowi Komisji Nadzoru
Finansowego. Banki są zobowiązane do prowadzenia rachunkowości według specjalnych zasad, dostosowanych do
specyfiki ich działania. Wszystkie te regulacje świadczą o trosce ustawodawcy o prawidłowe funkcjonowanie banków
oraz utrzymanie odpowiedniej jakości usług.
Brzmienie art. 95 PrBank sprzed nowelizacji nakazujące bankom uzyskanie zgody właściciela nieruchomości
obciążonej (z reguły konsumenta – kredytobiorcy) na zmianę wierzyciela hipotecznego uzasadnione jest
okolicznością, że umowa kredytu hipotecznego dla typowego konsumenta jest najważniejszą w życiu umową
zawieraną w większości tylko raz, która wiąże konsumenta z bankiem na dziesiątki lat. Oczekiwaniem konsumenta,
zawiązującego przedmiotowe porozumienie z bankiem, jest stabilność i poczucie bezpieczeństwa. Skoro bowiem
konsument zdecydował się na zaciągnięcie kredytu właśnie w banku, a nie w instytucji parabankowej lub quasi
finansowej ma on prawo oczekiwać, że taki stan będzie trwał przez cały okres trwania stosunku umownego.
Projektowane zmiany mają wejść w życie w ciągu 14 dni od ich ogłoszenia.

Projektowane zmiany mają na celu przywrócenie zgody właściciela nieruchomości obciążonej (z reguły konsumenta – kredytobiorcy) na zmianę wierzyciela hipotecznego. Konsument, zawierając umowę kredytu hipotecznego, oczekuje stabilności i poczucia bezpieczeństwa, dlatego istotne jest utrzymanie stanu umownego na długie lata. Nowelizacja art. 95 PrBank ma wejść w życie w ciągu 14 dni od ogłoszenia.