Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi

Prezydent podpisał ustawę z 21.1.2021 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw, mającą na celu implementację przepisów unijnych dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Nowelizacja wprowadza regulacje dotyczące przepływu i udostępniania informacji w rynku finansowym oraz nadzoru finansowego.

Tematyka: zmiany, ustawy, obieg finansowy, przeciwdziałanie praniu pieniędzy, finansowanie terroryzmu, unijne przepisy, ESMA, KNF, dematerializacja akcji

Prezydent podpisał ustawę z 21.1.2021 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz
niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma na celu implementację do polskiego prawa przepisów unijnych
w zakresie przeciwdziałania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy i wspierania
terroryzmu. Ponadto zawiera regulacje dotyczące przepływu i udostępniania informacji, instrumentów rynku
finansowego oraz nadzoru finansowego.
Implementacja przepisów unijnych
• Nowelizacja jest wynikiem wejścia w życie nowych regulacji Unii Europejskiej stanowiących rezultat przeglądu
przepisów dotyczących Europejskich Urzędów Nadzoru (ESAs).
• Zmianie uległy przepisy dotyczące działalności dostawców usług w zakresie udostępniania informacji.
Nowelizacja ustawy z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi i innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 328
ze zm., dalej: ObrInstrFinU) wiąże się z koniecznością implementacji do polskiego porządku prawnego przepisów
dwóch unijnych aktów prawnych. Pierwszy to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2177
z 18.12.2019 r. zmieniającą dyrektywę 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, dyrektywę 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz
dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub
finansowania terroryzmu (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 334, s. 155). Drugi to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2019/2175 z 18.12.2019 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia
Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego), rozporządzenie (UE) nr 1094/2010
w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń
i Pracowniczych Programów Emerytalnych), rozporządzenie (UE) nr 1095/2010 w sprawie ustanowienia
Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych), rozporządzenie
(UE) nr 600/2014 w sprawie rynków instrumentów finansowych, rozporządzenie (UE) 2016/1011 w sprawie indeksów
stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru
wyników funduszy inwestycyjnych oraz rozporządzenie (UE) 2015/847 w sprawie informacji towarzyszących
transferom środków pieniężnych (Dz.Urz. UE L 334 z 2019 r. Nr 334, s. 1).
Zezwolenia i nadzór w kompetencjach ESMA
Dotychczas dostawcy usług w zakresie udostępniania informacji musieli uzyskać zezwolenie wydawane przez
krajowe organy nadzoru, które prowadziły też nad nimi nadzór. Niestety wpływało to negatywnie na jakość danych
transakcyjnych, przetwarzanych transgranicznie w Unii Europejskiej, bo każde z państw członkowskich miało inne
uregulowania w tym zakresie. Również zadania dostawców usług w zakresie udostępniania informacji znacząco
różniły się, w zależności od państwa. Dlatego też Komisja Europejska zdecydowała o wprowadzeniu rozwiązania
polegającego na przeniesieniu uprawnień do udzielania zezwoleń dostawcom usług w zakresie udostępniania
informacji oraz nadzoru nad nimi z poziomu właściwych organów krajowych do ESMA - Europejskiego Urzędu
Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych. Wyjątkiem stanowią jedynie zatwierdzone podmioty publikujące lub
zatwierdzone mechanizmy sprawozdawcze, które z racji ich ograniczonego znaczenia dla rynku wewnętrznego
zostały wyłączone spod bezpośredniego nadzoru ESMA, i nie podlegają wymogowi uzyskania zezwolenia od tego
urzędu. Większe uprawnienia ESMA w powyższym zakresie wiążą się z ograniczeniem dotychczasowych uprawnień
nadzorczych i zakresu działania Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).
Ponadto zmiany w przepisach ObrInstrFinU uwzględniają wprowadzoną w Unii Europejskiej powszechną
dematerializację akcji. Chodzi o całkowitą rezygnację z postaci papierowej dokumentu akcji. Akcje funkcjonować
mają wyłącznie w formie zapisu na rachunku papierów wartościowych lub w depozycie papierów wartościowych.

Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi wynikają z konieczności implementacji przepisów unijnych, co wprowadza większe uprawnienia ESMA i ogranicza kompetencje KNF. Dodatkowo uwzględnia dematerializację akcji, eliminując postać papierowego dokumentu akcji.