Od września nowe przepisy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

6 września 2019 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące utrzymania czystości i porządku w gminach. Ustawa wprowadza większą kontrolę nad firmami odbierającymi odpady komunalne oraz zwiększa opłaty za brak selektywnego zbierania odpadów. Nowe przepisy mają zachęcić mieszkańców do selektywnego zbierania odpadów oraz wprowadzają kary finansowe dla przedsiębiorstw odbierających odpady.

Tematyka: nowe przepisy, utrzymanie czystości, porządek, gminy, selektywne zbieranie odpadów, kary finansowe, recykling, odbiór odpadów, zmiany w ustawie

6.9.2019 r. weszły w życie przepisy ustawy z 19.7.2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1579, dalej jako ZmCzystGMU19). Ustawa daje
gminom większą kontrolę nad firmami odbierającymi odpady komunalne, jak również podnosi opłaty za brak
selektywnego zbierania odpadów.
• Celem zmian wprowadzonych przez ZmCzystGMU19 do ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1454 ze zm.; dalej jako CzystGmU) jest wprowadzenie zachęt do selektywnego
zbierania odpadów komunalnych przez mieszkańców nieruchomości.
• Nowelizacja eliminuje ponadto możliwość ryczałtowego rozliczania przedsiębiorcy odbierającego odpady
komunalne.
• Nowela wprowadza kary finansowe dla przedsiębiorstw odbierających odpady w wysokości do 10 tys. złotych za
podawanie nieprawdy w oświadczeniach o spełnianiu warunków wymaganych do prowadzenia działalności
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Zadania własne i obowiązki gmin
Nowelizacja wprowadziła szereg zmian do ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Co
istotne, na gminy nałożono ustawowy obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów komunalnych
stanowiących co najmniej: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz
bioodpady (art. 3 ust. 2 pkt 5 CzystGmU). Zadania własne gminy uległy też poszerzeniu o możliwość tworzenia
i utrzymywania punktów napraw i ponownego użycia produktów lub części produktów niebędących
odpadami (art. 3 ust. 2 pkt 6a CzystGmU).
Zniesienie ryczałtowego rozliczania przedsiębiorców odbierających odpady komunalne
Aby gminy mogły sprawniej kontrolować przedsiębiorców odbierających odpady komunalne, nowelizacja CzystGmU
znosi ryczałtowe wynagrodzenie za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. W zamian wprowadza jako
podstawę ustalania wynagrodzenia za odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i ich
zagospodarowanie, stawkę za 1 Mg odebranych odpadów komunalnych i stawkę za 1 Mg zagospodarowanych
odpadów komunalnych (art. 6f ust. 3 i 4 CzystGmU).
Stawki opłat za brak selektywnej zbiórki odpadów
Zgodnie z art. 3b ust. 1 CzystGmU gminy do 2020 r. muszą osiągnąć 50% poziom recyklingu odpadów
komunalnyc h typu papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło. Aby uniknąć kar pieniężnych za brak osiągnięcia
wspomnianego limitu, gminy powinny dopilnować, by na ich terenie jak najwięcej odpadów zbieranych było w sposób
selektywny. Dlatego też nowelizacja ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach daje
gminom możliwość zdyscyplinowania tych właścicieli nieruchomości, którzy dotychczas niesumiennie wywiązywali
się ze swoich obowiązków. Zgodnie bowiem ze znowelizowanym art. 5 CzystGmU obowiązkiem każdego
właściciela nieruchomości jest „zbieranie w sposób selektywny powstałych na terenie nieruchomości odpadów
komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie oraz sposobem określonym w przepisach
wydanych na podstawie art. 4a ust. 1”. Jeżeli właściciel nieruchomości nie wypełnia obowiązku selektywnego
zbierania odpadów komunalnych rada gminy może nałożyć na niego karę w wysokości nie niższej niż dwukrotna
wysokość i nie wyższej niż czterokrotna wysokość stawki ustalonej przez radę gminy za wywóz odpadów.
Dzięki omawianej nowelizacji, rada gminy uzyskała możliwość zwolnienia w drodze uchwały, z części opłat za
gospodarowanie odpadami właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi,
w sytuacji, gdy kompostują oni odpady biodegradowalne. Wysokość zwolnienia powinna być proporcjonalna do ilości
kompostowanych odpadów (art. 6k ust. 4a CzystGmU).
Kary finansowe
Nowelizacja wprowadza do ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach propozycję
Centralnego Biura Antykorupcyjnego, związaną z ustanowieniem odpowiedzialności administracyjno-karnej za
podawanie nieprawdy w oświadczeniach o spełnianiu warunków wymaganych do prowadzenia działalności
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, składanych z wnioskiem o wpis do
rejestru działalności regulowanej.

Przedsiębiorca, która złożył niezgodny ze stanem faktycznym wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców
odbierających odpady albo złożył niezgodne z prawdą oświadczenie o spełnianiu warunków wymaganych do
prowadzenia działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości podlega karze
pieniężnej w wysokości 10 tys. Złotych (art. 9x ust. 1 pkt 1a CzystGmU).
Omawiane zmiany, według ustawodawcy, mają na celu m.in. zapobieganie praktykom nieuczciwej konkurencji „w
postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór (ewentualnie na odbiór i zagospodarowanie)
odpadów komunalnych”.
Ponadto nowelizacja wprowadza kary pieniężne w wysokości od 500 do 2 tys. zł dla przedsiębiorców
odbierających odpady komunalne, za pierwszy ujawniony przypadek braku przekazania odebranych od właścicieli
nieruchomości niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych do instalacji komunalnej (art. 9x ust. 1 pkt 3
CzystGmU).
Data wejścia w życie
Omawiana ustawa weszła w życie 6.9.2019 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 2 lit. c, pkt 3 i 23, art. 7 pkt 7-10, które wejdą
w życie 1.1.2020 r.; art. 6 pkt 2 lit. a, pkt 33 i pkt 36 lit. b wejdą w życie 30.6.2021 r., art. 6 pkt 15 w zakresie art. 35b
ust. 2 wejdzie w życie 1.8.2020 r.; art. 6 pkt 26 lit. a oraz pkt 27-30, art. 7 pkt 1-3, 5, 6 i 11 weszły w życie 1.9.2019 r.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadza szereg zmian, m.in. obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych przez gminy oraz przedsiębiorców. Dodatkowo wprowadza kary finansowe dla nieuczciwych przedsiębiorców. Ustawa weszła w życie 6 września 2019 r., z wyjątkiem niektórych artykułów, które wejdą w życie w późniejszych terminach.