Warunki dopuszczalności kolejnej skargi na uchwałę rady gminy

Wniesienie kolejnej skargi na uchwałę organu gminy jest możliwe, jeśli wcześniej nie była ona przedmiotem orzeczenia sądu administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że istnienie prawomocnego wyroku oddalającego poprzednią skargę tworzy stan powagi rzeczy osądzonej. Sprawa dotyczyła ustalenia stawki opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych, a skarżący zarzucali jednolitość opłat niezależnie od rodzaju pojazdu.

Tematyka: skarga, uchwała, organ gminy, Naczelny Sąd Administracyjny, powaga rzeczy osądzonej, stawka opłat, przystanki komunikacyjne, jednolite opłaty

Wniesienie kolejnej skargi na uchwałę organu gminy, jako aktu prawa miejscowego, jest dopuszczalne
wówczas, jeśli jest ona zaskarżona w części, o której o legalności nie orzekał już sąd administracyjny, który
oddalił poprzednią skargę, możliwa jest jednak ocena naruszeń indywidualnych praw poszczególnych
podmiotów. Istnienie w obrocie prawnym prawomocnego wyroku, którym oddalono skargę kwestionującą
w całości uchwałę tworzy stan powagi rzeczy osądzonej – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
A.B. zaskarżył uchwałę Rady Miejskiej w S. w przedmiocie ustalenia stawki opłat za korzystanie z przystanków
komunikacyjnych w części dotyczącej § 3. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach odrzucił skargę wyjaśniając,
że uchwała była już przedmiotem kontroli sądu z uwagi na skargę innego podmiotu. Zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy
z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 713 ze zm.; dalej jako: SamGminU), każdy czyj
interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętym przez organ gminy w sprawie
zakresu administracji publicznej, może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyć uchwałę do
sądu administracyjnego. Regulacji tej nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę
oddalił. Sąd podkreślił, że zarówno A.B., jak i skarżący w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem, podnosili
zarzut naruszenia art. 16 ustawy z 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2475
ze zm.) z uwagi na to, że wprowadzone opłaty są jednakowe niezależnie od rodzaju i wielkości pojazdu
zatrzymującego się na przystanku. Ponieważ jest to zarzut o charakterze ogólnym, który dotyczy praw i obowiązków
ogółu adresatów uchwały, a nie nawiązuje do naruszenia wyłącznie indywidualnego interesu skarżącego, należy
stwierdzić, że sąd administracyjny dokonał już kontroli zgodności z prawem spornej uchwały. W ocenie Sądu
istnienie w obrocie prawnym prawomocnego wyroku, którym oddalono skargę kwestionującą w całości zaskarżoną
uchwałę tworzy stan powagi rzeczy osądzonej i czyni złożoną skargę w tej sprawie niedopuszczalną. A.B. wniósł
skargę kasacyjną dowodząc, że Sąd powinien dokonać indywidualnej oceny jego naruszonych praw.
Z uzasadnienia NSA
Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie. W uzasadnieniu stwierdzono, że nie
każde oddalenie przez sąd administracyjny skargi na uchwałę podjętą przez organ gminy skutkować będzie
niedopuszczalnością wniesienia skargi przez inny podmiot na tę samą uchwałę. Zróżnicowany charakter
prawny treści niektórych kategorii aktów prawa miejscowego powoduje, że powaga rzeczy osądzonej,
o której stanowi art. 101 ust. 2 SamGminU, dotyczy sprawy, w której sąd administracyjny rzeczywiście
orzekał i skargę oddalił, z wyłączeniem oceny naruszeń indywidualnych praw poszczególnych podmiotów
(zob. wyrok NSA z 3.4.2019 r., II OSK 212/19,
). To oznacza, że sąd orzekający później, ze skargi innego
podmiotu, jest związany dokonanymi wcześniej ocenami, a kolejną skargę może rozpoznać w granicach, w jakich nie
była rozpoznawana wcześniej, czyli naruszenia indywidualnego interesu strony skarżącej. W konsekwencji
ewentualne stwierdzenie nieważności takiego aktu może nastąpić tylko w części dotyczącej interesów prawnych
konkretnego skarżącego (zob. postanowienie NSA z 24.2.2009 r., II OSK 181/09,
).
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził jednak, że z uwagi na charakter kwestionowanej uchwały
i stanowisko Sądu wyrażone w wyroku jej dotyczącym, nie ma możliwości dokonywania ponownej kontroli.
Pojęcie "sprawy" w rozumieniu art. 101 ust. 2 SamGminU należy interpretować przedmiotowo - w sprawie
danej uchwały, a nie jedynie podmiotowo - w sprawie zainicjowanej przez danego skarżącego. W rezultacie
należy stwierdzić, że skoro sąd administracyjny orzekał już w przedmiocie ustalenia stawki opłat za
korzystanie z przystanków komunikacyjnych, to w sprawie zaistniała sytuacja powagi rzeczy osądzonej. NSA
odwołał się też do stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, iż skoro zaskarżeniu na podstawie art. 101
ust. 1 SamGminU podlegać mogą akty o charakterze normatywnym, to rozpatrzenie skargi przez sąd administracyjny
na dany akt normatywny i stwierdzenie jego zgodności z prawem przesądza, że nie narusza on interesów prawnych
i uprawnień obywateli (zob. wyrok TK z 4.11.2003 r., SK 30/02,
).
Postanowienie NSA z 27.2.2020 r., I GSK 129/20

Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał orzeczenie o niedopuszczalności kolejnej skargi na uchwałę organu gminy. Sąd podkreślił, że powaga rzeczy osądzonej dotyczy spraw, w których sąd administracyjny już orzekał i skargę oddalił, wyłączając ocenę naruszeń indywidualnych praw poszczególnych podmiotów.