Braki formalne skargi a korespondencja z sądem administracyjnym

Publikacja omawia problem braków formalnych skargi w kontekście korespondencji z sądem administracyjnym. Przeanalizowane zostają konsekwencje nieuzupełnienia braków formalnych skargi oraz stanowiska WSA w Olsztynie i NSA. Istotne są także kwestie prawne dotyczące obowiązku podania wartości przedmiotu zaskarżenia oraz wymogi formalne postępowania przed sądami administracyjnymi.

Tematyka: braki formalne skargi, sąd administracyjny, korespondencja sądowa, uzupełnienie braków formalnych, wartość przedmiotu zaskarżenia, PostAdmU, NSA, WSA, konsekwencje prawne

W postanowieniu z 14.5.2024 r. NSA zwrócił uwagę na konieczność dokonania przez sąd pierwszej instancji
ustaleń faktycznych w zakresie skutecznego nadania w placówce pocztowej odpowiedzi spółki na wezwanie
do uzupełnienia braków formalnych skargi, a tym samym zachowania terminu do tej czynności.
Stanowisko WSA w Olsztynie
WSA w Olsztynie postanowieniem z 6.2.2024 r., I SA/Ol 5/24,
, odrzucił skargę „A.” Sp. z o.o. z siedzibą w G.
(dalej: Skarżąca Spółka) na decyzję Naczelnika Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Olsztynie
(dalej: Organ) z 6.11.2023 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń-październik 2019 r. oraz za
grudzień 2019 r. do czerwca 2020 r. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia WSA w Olsztynie wskazał, że
zarządzeniem z 8.1.2024 r. Skarżąca Spółka została wezwana do uzupełnienia braków formalnych skargi.
Uzupełnienie to miało polegać na:
• złożeniu aktualnego dokumentu, określającego umocowanie do reprezentowania Skarżącej Spółki (tj. na przykład
wyciągu z Krajowego Rejestru Sądowego lub innego dokumentu), oraz
• podania sposobu wyliczenia wartości przedmiotu zaskarżenia,
w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia skargi.
Powyższe wezwanie zostało doręczone Skarżącej Spółce 12.1.2024 r. i nie zostało wykonane w siedmiodniowym
terminie do dokonania czynności procesowej. Termin ten upłynął bezskutecznie. Wobec czego skarga została - na
podstawie art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.
z 2023 r. poz. 1634; dalej: PostAdmU) - odrzucona, z uwagi na nieuzupełnienie jej braków formalnych.
Stanowisko Skarżącej Spółki
Skarżąca Spółka wniosła zażalenie na powyższe orzeczenie WSA w Olsztynie, zaskarżając je w całości i wnioskując
o jego uchylenie. Zarzuciła naruszenie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU poprzez odrzucenie skargi pomimo tego, że
w związku z otrzymaniem wezwania do uzupełnienia braków formalnych 12.1.2024 r., uzupełniła wskazane braki
formalne. Nastąpiło to pismem, nadanym w placówce Poczty Polskiej S.A. 16.1.2024 r. (tym samym z zachowaniem
ustawowego 7 dniowego terminu), w którym Skarżąca Spółka wyjaśniła sposób wyliczenia wartości przedmiotu
zaskarżenia oraz przedłożyła aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego (datowany na dzień 16.1.2024 r.
godzina 10:56). Co więcej, wraz z zażaleniem nadesłano dowody na poparcie przedstawionych w nim twierdzeń, tj.:
potwierdzenie nadania przesyłek poleconych z 16.1.2024 r., wydruki ze strony internetowej www.emonitoring.poczta-
polska.pl oraz odpisy pism z 16.1.2024 r. do spraw I SA/Ol 5/24 i I SA/Ol 4/24,
.
Istota sporu
W pierwszej kolejności NSA wskazał, że istota sporu na etapie postępowania zażaleniowego w niniejszej sprawie
sprowadza się do oceny zasadności odrzucenia skargi Skarżącej Spółki z uwagi na nieuzupełnienie braku
formalnego skargi.
Stan prawny
Następnie NSA odniósł się do stanu prawnego, znajdującego zastosowanie w rozpatrywanej sprawie i wskazał, że
stosownie do art. 49 § 1 PostAdmU jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek
niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie
siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Zgodnie natomiast
z art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, Sąd odrzuca skargę, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie jej braków
formalnych. Natomiast co do niewskazania wartości przedmiotu sporu, art. 215 § 1 PostAdmU nakłada na podmiot
wszczynający postępowanie sądowe w danej instancji obowiązek podania wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od
tej wartości zależy wysokość opłaty. Obowiązek taki spoczywa m.in. na stronie wnoszącej skargę do sądu
administracyjnego (art. 230 PostAdmU i art. 231 PostAdmU). Jak wskazuje się w piśmiennictwie, niedochowanie
wymogu podania w skardze wartości przedmiotu zaskarżenia stanowi brak formalny, do którego
uzupełnienia wzywa stronę przewodniczący (art. 49 § 1 PostAdmU). Nieuzupełnienie w wyznaczonym terminie
takiego braku obliguje sąd do odrzucenia wniesionej skargi (por. Małgorzata Niezgudka-Medek, Komentarz do art.
215 PostAdmU, w: Dauter B., Gruszczyński B., Kabat A., Niezgódka-Medek M., PostAdmU. Komentarz., Lex, 2011)
(wyrok NSA z 15.6.2022 r., I FZ 107/22,
). Art. 215 § 1 PostAdmU wprowadza dodatkowy wymóg formalny dla
pism wszczynających postępowanie sądowe w danej instancji (tj. skargi, skargi kasacyjnej lub skargi o wznowienie

postępowania), w postaci obowiązku wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia, celem ustalenia wysokości
należnej opłaty. Tak jest w przypadku, gdy wpis sądowy ustalany jest jako procent wartości przedmiotu zaskarżenia
(wpis stosunkowy). Przepis ten nie znajduje więc zastosowania w przypadkach, gdy pismo podlega opłacie stałej
(stały wpis sądowy).
Stanowisko NSA
Kolejno NSA zauważył, że w niniejszej sprawie WSA w Olsztynie ograniczył ustalenia faktyczne i rozważania prawne
do stwierdzenia, że Skarżąca Spółka nie uzupełniła w ustawowym terminie braku formalnego skargi w postaci
nieprzedłożenia odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, z którego wynikałoby uprawnienie do wniesienia skargi.
Kwestia ta wymaga jednak - zdaniem NSA - szczegółowego wyjaśnienia, albowiem Skarżąca Spółka dołączyła do
zażalenia kopie potwierdzeń nadania z 16.1. 2024 r. w uprawnionej placówce pocztowej operatora wyznaczonego
w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1640), przesyłek pocztowych
poleconych na adres WSA w Olsztynie, co - w razie potwierdzenia dotarcia spornej przesyłki do adresata byłoby
równoznaczne z uzupełnieniem braku formalnego skargi w wymaganym terminie (art. 83 § 3 PostAdmU). W tym
kontekście NSA zauważył, że co prawda w aktach niniejszej sprawy znajduje się notatka służbowa pracownika WSA
w Olsztynie z 23.1.2023 r. (k. 39 akt sądowych WSA w Olsztynie) z której wynika, że w okresie od 12.1.2024 r. do
23.1.2024 r. do WSA w Olsztynie nie wpłynęła korespondencja związana ze skierowanym do Skarżącej Spółki
wezwaniem. Jednak biorąc pod uwagę ustalone i powyżej wskazane okoliczności sprawy, obowiązkiem WSA
w Olsztynie, przy ponownym rozpoznaniu sprawy, będzie przeprowadzenie uproszczonego postępowania
wyjaśniającego, w granicach przywołanych przez Skarżącą Spółkę okoliczności i dowodów, świadczących
nie tylko o zachowaniu terminu do uzupełnienia braku formalnego skargi, lecz przede wszystkim
o skutecznym nadaniu w trybie określonym w art. 83 § 3 PostAdmU pisma stanowiącego odpowiedź na
wezwanie WSA w Olsztynie.
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 185 § 1 PostAdmU w zw. z art. 197 § 1 i 2 PostAdmU, NSA uchylił
zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania WSA w Olsztynie.

Komentarz
Na tle stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie NSA wypowiedział się na temat dwóch braków
formalnych skargi, do których uzupełnienia wzywa stronę przewodniczący, a których nieuzupełnienie
w wyznaczonym terminie obliguje sąd do odrzucenia wniesionej skargi, tj.:
• niepodanie przedmiotu zaskarżenia;
• niewykazanie umocowania do działania przed sądem administracyjnym (poprzez złożenie pełnomocnictwa wraz
z dokumentem z którego wynika umocowanie osób, które to udzieliły pełnomocnictwa w dacie jego udzielenia).
Powyżej wskazanych wymogów formalnych nie dopełniła Skarżąca Spółka składając skargę na decyzję
administracyjną Organu. Przedmiotowa okoliczność nie budzi wątpliwości w niniejszej sprawie. Sporne jest natomiast
to, czy Skarżąca Spółka uczyniła zadość wezwaniu i uzupełniła ww. braki w wyznaczonym terminie. Tej okoliczności
nie sposób aktualnie ustalić, z uwagi na brak w aktach sądowych sprawy korespondencji - odpowiedzi Skarżącej
Spółki na ww. wezwanie. W takiej sytuacji, jeżeli istnieją wątpliwości co do prawidłowości doręczenia, to
uwzględniając okoliczności sprawy, należy kierować się potrzebą doprowadzenia do merytorycznego jej
zbadania (postanowienie NSA z 5.10.2022 r., III FZ 497/22,
). Dlatego też NSA zdecydował o uchyleniu
postanowienia WSA w Olsztynie i przekazaniu temu Sądowi sprawy do ponownego rozpoznania. NSA wskazał na
konieczność wyjaśnienia kwestii prawidłowości i terminowości nadania odpowiedzi Skarżącej Spółki na wezwanie
WSA w Olsztynie. Co będzie miało decydujące znaczenie dla stwierdzenia nadania przedmiotowej przesyłki
z zachowaniem ustawowego 7 dniowego terminu bądź nie. Z kolei o uzupełnieniu braków formalnych skargi
przesądzi zawartość ww. przesyłki i treść znajdujących się w niej dokumentów.

Postanowienie NSA z 14.5.2024 r., I FZ 57/24,

NSA uchylił postanowienie WSA w Olsztynie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, wskazując na konieczność wyjaśnienia kwestii prawidłowości i terminowości nadania odpowiedzi Skarżącej Spółki na wezwanie. Decyzja ta ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej braków formalnych skargi.