Źródło egzekucji kary pieniężnej od upadłego przedsiębiorcy
Kara pieniężna nałożona na upadłego przedsiębiorcę powinna być egzekwowana ze środków masy upadłości, podobnie jak inne wierzytelności publicznoprawne i prywatnoprawne wobec upadłego przedsiębiorcy - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Sprawa dotyczyła zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi, co wywołało spór dotyczący legitymacji Syndyka Masy Upadłości do wniesienia odwołania od decyzji nałożenia kary pieniężnej.
Tematyka: Źródło, egzekucja, kara pieniężna, upadły przedsiębiorca, Wojewódzki Sąd Administracyjny, Gdańsk, legitymacja, Syndyk Masy Upadłości, egzekwowanie, wierzytelności, masy upadłości
Kara pieniężna nałożona na upadłego przedsiębiorcę powinna być egzekwowana ze środków masy upadłości, podobnie jak inne wierzytelności publicznoprawne i prywatnoprawne wobec upadłego przedsiębiorcy - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Sprawa dotyczyła zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi, co wywołało spór dotyczący legitymacji Syndyka Masy Upadłości do wniesienia odwołania od decyzji nałożenia kary pieniężnej.
Kara pieniężna nałożona na upadłego przedsiębiorcę powinna być egzekwowana ze środków masy upadłości, podobnie jak inne wierzytelności publicznoprawne i prywatnoprawne wobec upadłego przedsiębiorcy - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 31.1.2020 r., III SA/Gd 808/19). Opis stanu faktycznego Decyzją z 17.5.2019 r., wydaną na podstawie art. 40 ust. 1, ust. 2 pkt 4, ust. 12 pkt 1 i ust. 13 ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2068 ze zm.; dalej jako DrogPublU), Prezydent Miasta nałożył na A z siedzibą w S. karę pieniężną w wysokości 25.560,00 zł za zajęcie bez zezwolenia zarządcy drogi pasa drogowego gminnej drogi publicznej ulicy T. w S. (działka ewidencyjna nr (...) karta mapy 15) w postaci wygrodzenia terenu bez zezwolenia zarządcy drogi w dniu 11.6.2018 r. Organ wyjaśnił, że pracownicy Zarządu Dróg i Zieleni w dniu 11.6.2018 r. stwierdzili fakt zajęcia pasa drogowego ww. gminnej drogi publicznej bez zezwolenia zarządcy drogi. Powyższe zajęcie pasa drogowego posiadało charakter zajęcia, o którym mowa w art. 40 ust. 12 pkt 1 DrogPublU. Od powyższej decyzji odwołanie wniósł Syndyk Masy Upadłości A w upadłości w S. Decyzją z 12.9.2019 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze umorzyło postępowanie odwoławcze. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 30.1.2020 r. sprawy ze skargi Syndyka Masy Upadłości w upadłości z siedzibą w S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z 12.9.2019 r. Nr (...) w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego uchylił zaskarżoną decyzję. Z uzasadnienia Sądu Przedmiotem kontroli Sądu była decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego, umarzająca postępowanie odwoławcze od decyzji Prezydenta Miasta w sprawie zajęcia pasa drogowego. Organ odwoławczy uznał, że decyzja mogła być skierowana do A z siedzibą w S. oraz że sprawa nie dotyczyła masy upadłości, wobec czego Syndyk Masy Upadłości A w upadłości z siedzibą w S., mimo że decyzja została przez niego odebrana, nie mógł wnieść od niej odwołania. Stanowiska tego podzielić nie można. Niesporne było, że w dniu 28.10.2016 r. ogłoszono upadłość A z siedzibą w S. Choć w zawiadomieniu z dnia 25.6.2018 r. o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi, dokonanym przez organ pierwszej instancji wskazano A w S., zawiadomienie to odebrał L. K., będący Syndykiem Masy Upadłości A w upadłości z siedzibą w S. W dniu 18.7.2018 r. Syndyk wystosował pismo z wnioskiem o umorzenie postępowania prowadzonego wobec A w upadłości z siedzibą w S. jako bezprzedmiotowego. Do akt administracyjnych dołączono pełnomocnictwo udzielone przez Syndyka adwokatowi P. S. oraz pełnomocnictwo substytucyjne udzielone adw. M. J. W odpowiedzi na powyższe pismo organ wystosował do Syndyka, reprezentowanego przez ww. pełnomocników, pismo z 30.11.2018 r., w którym wskazano, że nie sposób zgodzić się z argumentacją Syndyka, że postępowanie nie może toczyć się przeciwko A w upadłości ani przeciwko Syndykowi oraz że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku Syndyka o umorzenie postępowania administracyjnego. Kolejne pismo w sprawie, z 25.2.2019 r., organ wystosował formalnie do A w S., lecz doręczył je pełnomocnikom Syndyka masy upadłości. Decyzję z 17.5.2019 r., nakładającą karę pieniężną na A z siedzibą w S. organ pierwszej instancji doręczył pełnomocnikom Syndyka na adres do korespondencji w Warszawie. W treści tej decyzji nie wskazano w żaden sposób, kto dokonał fizycznie zajęcia pasa drogowego i nie przedstawiono żadnych okoliczności tego zdarzenia. Stwierdzono w niej jedynie, że w dniu 11.6.2018 r. doszło do zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi. Przywołano natomiast treść pisma skierowanego przez organ pierwszej instancji do Syndyka, w którym m.in. wskazano, że nie sposób zgodzić się z jego argumentacją w zakresie braku legitymacji do bycia stroną. Zauważyć wobec powyższego należy, że organ odwoławczy - nie dysponując jednoznacznymi ustaleniami i stanowiskiem organu pierwszej instancji, zawartymi w wydanej decyzji, z jakich powodów i kogo organ ten uznał za podmiot, który dokonał zajęcia pasa drogowego oraz mimo stanowiska organu pierwszej instancji, zajmowanego w toku postępowania i doręczania korespondencji Syndykowi (pełnomocnikom) - stwierdził, że Syndyk nie jest uprawniony do wniesienia odwołania. Organ odwoławczy stwierdził przy tym, że nałożenie kary na A w S. jest dopuszczalne, bowiem nie można wykluczyć, że kara może zostać nałożona na A w przypadku, gdyby zajęcia dokonały osoby działające na rzecz tego podmiotu. Odwołując się do treści art. 144 ust. 1 ustawy z 28.2.2003 r.- Prawo upadłościowe (t.j. Dz. U. 2019, poz. 498; dalej jako: PrUpad) organ ten wskazał, że sprawa nie dotyczy masy upadłości, bowiem pojęcie to dotyczy tylko aktywów upadłego. Przepis art. 144 ust. 1 PrUpad stanowi, że po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Zauważyć wobec tego należy, że "Sąd Najwyższy, podzielając stanowiska wyrażone w doktrynie, wielokrotnie stwierdził, że postępowanie dotyczy masy upadłości lub przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości, jeżeli jego wynik mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego, bez różnicy, czy chodzi w nich o pozycje czynne lub bierne masy upadłości, jak też bez różnicy, czy sprawa jest sprawą o świadczenie, ukształtowanie lub ustalenie, jeżeli tylko wynik postępowania mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego (wyrok SN z 14.2.2003 r., IV CKN 1750/00, PB 2003/7–8, s. 25). Wskazać też należy, że kara pieniężna nałożona na upadłego przedsiębiorcę powinna być egzekwowana ze środków masy upadłości, podobnie jak inne wierzytelności publicznoprawne i prywatnoprawne wobec upadłego przedsiębiorcy. W tych okolicznościach uznać należy, że błędne (niepełne) oznaczenie strony przez organ pierwszej instancji w wydanej decyzji nie może skutkować pozbawieniem Syndyka możliwości wniesienia od niej odwołania. Wobec powyższego Sąd, stwierdzając naruszenie przepisów postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, uchylił zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy zobowiązany będzie do rozpatrzenia wniesionego odwołania. Komentarz Zgodnie z art. 144 PrUpad, po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Wymienione postępowania syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. Jest to związane z celem postępowania upadłościowego, którym jest, jak wiadomo, doprowadzenie do zaspokojenia wierzycieli upadłego z sum pieniężnych uzyskanych ze zlikwidowanego majątku upadłego. Gdyby upadły z dniem ogłoszenia upadłości nie został pozbawiony możliwości korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i zarządu oraz rozporządzania tym mieniem, jak też - możliwości udziału w postępowaniach dotyczących masy upadłości, mógłby przez swoje czynności faktyczne, materialnoprawne lub procesowe udaremnić zaspokojenie się jego wierzycieli z mienia wchodzącego w skład masy upadłości. W piśmiennictwie dominuje pogląd przyjmujący, że postępowanie dotyczy masy upadłości lub przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości, jeżeli jego wynik mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego. Zalicza się tu zarówno postępowania, w których upadłemu przypada rola powoda, jak i postępowania, w których upadłemu przypada rola pozwanego, bez różnicy, czy chodzi w nich o pozycje czynne lub bierne masy upadłości, jak też bez różnicy, czy sprawa jest sprawą o świadczenie, ukształtowanie lub ustalenie, jeżeli tylko wynik postępowania mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 10.2.2006 r., III CZP 2/06). Słusznie więc Sąd wskazał, że kara pieniężna nałożona na upadłego przedsiębiorcę powinna być egzekwowana ze środków masy upadłości, podobnie jak inne wierzytelności publicznoprawne i prywatnoprawne wobec upadłego przedsiębiorcy. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 31.1.2020 r., III SA/Gd 808/19, nr 2280396
Kara pieniężna nałożona na upadłego przedsiębiorcę powinna być egzekwowana ze środków masy upadłości - takie jest podsumowanie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla sposobu egzekwowania wierzytelności wobec upadłych przedsiębiorców.