Prowadzenie akt przez syndyka – nowa rzeczywistość prawna

Tematyka: Prowadzenie akt, syndyk, PrUpad, akta w postępowaniu upadłościowym, zgłoszenia wierzytelności, postępowanie upadłościowe

Pomimo faktu, iż od wejścia w życie znowelizowanej ustawy z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.
z 2020 r. poz. 1228; dalej: PrUpad) minął już ponad rok to nadal budzi ona niemałe emocje, zaś poszczególne
jej zapisy są ustawicznie żywo komentowane. Nie inaczej jest w odniesieniu do wprowadzonego na mocy art.
49124 PrUpad obowiązku prowadzenia akt przez syndyka, którego kompetencje na kanwie nowych przepisów
uległy rozszerzeniu. Syndyk bowiem obecnie prócz swoich uprzednich uprawnień i obowiązków jest
odpowiedzialny także za prowadzenie akt do zgłoszeń wierzytelności, akt w postępowaniu upadłościowym
wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a także akt w postępowaniu o zawarcie
układu na zgromadzeniu wierzycieli przez konsumenta. Fakt, iż niekiedy ilość pracy przerasta możliwości
organizacyjne jednoosobowych kancelarii, jak również stosunkowo niedługi okres od wprowadzenia zmian
przesądzają o konieczności dokonania przedmiotowej analizy.
Zasady prowadzenia akt według ustawy Prawo Upadłościowe
Jak stanowi art. 49124 ust. 1 PrUpad po ogłoszeniu upadłości syndyk zakłada i prowadzi akta, w tym akta do zgłoszeń
wierzytelności. Przepis ten zatem konstytuuje nowy zakres obowiązków syndyka, który rozpoczyna prowadzenie akt
w momencie wydania postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej
działalności gospodarczej. Jednakże ustawodawca nie ograniczył prowadzenia akt jedynie do tradycyjnej formy
papierowej, natomiast na mocy art. 491 24 ust. 2 PrUpad rozszerzył zakres form dokumentacji o tę w postaci
elektronicznej. Powyższa zmiana zasługuje na szczególną aprobatę, z uwagi na znaczne uproszczenie pracy
syndyków, jak również innych uczestników postępowań upadłościowych, którzy stosowanie do art. 491 24 ust. 3
PrUpad mają ustawowo zagwarantowany dostęp do nich, w zależności od formy prowadzenia akt, w biurze syndyka
albo poprzez środki komunikacji elektronicznej. Odnosząc się do kwestii dysponowania aktami, ustawodawca
równocześnie wskazuje, iż wyznaczony na początku postępowania syndyk nie pozostaje permanentnym
depozytariuszem akt. Okoliczności takie jak zmiana lub odwołanie syndyka implikują bowiem konieczność
przekazania posiadanej dokumentacji nowo powołanemu następcy. Równocześnie wraz z prawomocnym
zakończeniem postępowania upadłościowego, akta, jak stanowi art. 491 24 ust. 4 PrUpad (…) są przekazywane do
sądu upadłościowego, który wydał postanowienie kończące postępowanie, i dołączane do akt sądowych.
Akta zgłoszeń wierzytelności
Stosownie do dyspozycji art. 228a ust. 6 PrUpad wybiórcze uregulowania odnoszące się do prowadzenia akt
unormowane w przywołanej ustawie zostały uzupełnione o zapisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
w sprawie sposobu i trybu prowadzenia oraz udostępniania uczestnikom postępowania upadłościowego oraz służbie
nadzoru Ministra Sprawiedliwości akt do zgłoszeń wierzytelności z 18.3.2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 504; dalej:
UdostAktUpR). Już jego pierwszy przepis poszerza zapisy ustawy, statuując otrzymanie pierwszego zgłoszenia
wierzytelności, jako zdarzenie zobowiązujące do założenia akt. Na ich początkowych stronach powinien znaleźć się
spis wszystkich wierzytelności zawierający szczegółowe informacje określone w § 2 ust. 2 UdostAktUpR.
Ponadto, w kwestii dostępu do dokumentacji, stosownie do § 7 ust. 1 UdostAktUpR służba nadzoru Ministerstwa
Sprawiedliwości, jak również uczestnicy postępowania posiadają legitymację do przeglądania, jak również
otrzymania odpisu akt do zgłoszeń wierzytelności. Każdorazowe zaś dokonanie rzeczonych czynności
odnotowywane jest przez syndyka
w wykazie udostępnień akt, natomiast sama czynność udostępnienia jest dokonywana pod nadzorem syndyka albo
osoby przez niego upoważnionej, z wyłączeniem dokonywania czynności nadzorczych przez służby nadzoru Ministra
Sprawiedliwości.

Równocześnie, odnosząc się do odpowiedniego zabezpieczenia akt, ustawodawca przewidział, iż muszą być one
przechowywane, jak stanowi art. 8 ust. 1 UdostAktUpR, w pomieszczeniu biurowym, z ograniczonym dostępem
wyłącznie do syndyka oraz osób przez niego upoważnionych. Co do zasady, zabronione jest wynoszenie
dokumentacji poza biuro. Jedynie w dwóch sytuacjach – na wezwanie sądu albo służby nadzoru Ministra
Sprawiedliwości jest to prawnie dopuszczone. W takim przypadku obligatoryjnie zakłada się akta zastępcze, które
prowadzone są aż do zwrotu akt sprawy.
Akta postępowania upadłościowego prowadzonego w trybie uproszczonym
W tzw. upadłości konsumenckiej, o ile toczy się ona w trybie uproszczonym, prowadzenie akt postępowania
upadłościowego na podst. art. 49124 ust. 6 PrUpad znajduje się w gestii syndyka. Jeżeli tryb uproszczony nie ma

zastosowania, czyli wydano postanowienie, o którym mowa w art. 4915 ust. 2 PrUpad, syndyk prowadzi dalej akta
postępowania, ale wyłącznie w zakresie akt do zgłoszeń wierzytelności. Zwracając zatem szczególną uwagę na
uproszczoną upadłość konsumencką, zdarzeniem warunkującym konieczność założenia akt w tego rodzaju
postępowaniach jest otrzymanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości, o czym stanowi § 2 ust. 1 Rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu i trybu prowadzenia oraz udostępniania uczestnikom postępowania oraz
służbie nadzoru Ministra Sprawiedliwości akt w postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych
nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz.U. z 2020 r. poz. 506). Akta te powinny zawierać oryginały pism lub
dokumentów otrzymanych przez syndyka, odpisy pism wysłanych przez syndyka z potwierdzeniem ich odbioru przez
adresata oraz dokumenty wytworzone przez syndyka w toku postępowania. W pozostałym zakresie unormowań
dotyczących zgłoszeń wierzytelności, udostępniania oraz przechowywania akt przepisy uprzednio omawianego
rozporządzenia są tożsame.
Podsumowanie
Jak pokazuje powyższe, na syndyków masy upadłości nałożone zostały dodatkowe powinności, co w efekcie
przełożyło się na konieczność przeznaczania znacznej ilości czasu, aby akta były prowadzone w sposób prawidłowy.
Pomimo faktu, iż decyzją ustawodawcy sądy upadłościowe zostały w sposób znaczny odciążone to jednak nie
sposób rozważyć również głosów sprzeciwu. Biorąc bowiem pod uwagę brak proporcjonalnego wzrostu
wynagrodzenia syndyków do rozszerzonego zakresu obowiązków, rzeczoną nowelizację, w tym aspekcie, należy
ocenić negatywnie. Pomimo zatem słusznej idei, konieczne staje się podjęcie dodatkowych działań legislacyjnych
z myślą o zagwarantowaniu również i tej grupie należnego wsparcia, biorąc w szczególności pod uwagę fakt
doniosłości w skutkach dokonywanych przez nich czynności.

Jak pokazuje powyższe, na syndyków masy upadłości nałożone zostały dodatkowe powinności, co w efekcie przełożyło się na konieczność przeznaczania znacznej ilości czasu, aby akta były prowadzone w sposób prawidłowy. Pomimo faktu, iż decyzją ustawodawcy sądy upadłościowe zostały w sposób znaczny odciążone to jednak nie sposób rozważyć również głosów sprzeciwu. Biorąc bowiem pod uwagę brak proporcjonalnego wzrostu wynagrodzenia syndyków do rozszerzonego zakresu obowiązków, rzeczoną nowelizację, w tym aspekcie, należy ocenić negatywnie. Pomimo zatem słusznej idei, konieczne staje się podjęcie dodatkowych działań legislacyjnych z myślą o zagwarantowaniu również i tej grupie należnego wsparcia, biorąc w szczególności pod uwagę fakt doniosłości w skutkach dokonywanych przez nich czynności.