Nowy zakres zobowiązań objętych układem z mocy prawa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego

Ustawa z 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 55 ze zm.) rozszerza zakres zobowiązań objętych układem z mocy prawa w ramach postępowań restrukturyzacyjnych o zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Wydłużenie vacatio legis ustawy wpłynie na zmiany w postępowaniach restrukturyzacyjnych, eliminując konieczność zawierania oddzielnych porozumień z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

Tematyka: ustawa, Krajowy Rejestr Zadłużonych, restrukturyzacja, składki, ubezpieczenia społeczne, postępowanie restrukturyzacyjne, zmiany, układ z mocy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wierzytelności

Ustawa z 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 55 ze zm., dalej: KRZU),
która w związku z wydłużeniem vacatio legis wejdzie w życie 1.12.2021 r., rozszerzy zakres zobowiązań
objętych układem z mocy prawa w ramach postępowań restrukturyzacyjnych o zobowiązania z tytułu składek
na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik.
Rezygnacja z podziału zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na dwie kategorie, tj. na
zobowiązania w części finansowanej przez dłużnika i na zobowiązania w części finansowanej przez
ubezpieczonego doprowadzi do ujednolicenia procedury restrukturyzacji zobowiązań wobec Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, eliminując konieczność zawierania oddzielnych porozumień co do odroczenia
terminu płatności i rozłożenia na raty poza ramami postępowania restrukturyzacyjnego. Sama zmiana ułatwi
także proces przygotowywania spisu wierzytelności przez nadzorców sądowych, zarządców i nadzorców
układu oraz odciąży aparat administracyjny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Wydłużenie vacatio legis ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych i jego skutki
Na mocy art. 1 pkt 8 ustawy z 28.5.2021 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych
innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1080, dalej: ZmKRZU21) przesunięto termin wejścia w życie KRZU z 1.7.2021
r. na 1.12.2021 r.
Powyższa zmiana oznacza, że z opóźnieniem wejdą w życie również wprowadzone ww. ustawą zmiany przepisów
ustawy z 15.5.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 978 ze zm., dalej: PrRestr), traktujących
o zakresie wierzytelności wyłączonych z układu oraz wyznaczających krąg zobowiązań, których restrukturyzacja
może polegać wyłącznie na rozłożeniu na raty lub na odroczeniu terminu płatności.
Zakres zmian
Art. 24 pkt 21 KRZU przewiduje, że uchylony zostanie pkt 4 art. 151 ust. 1 PrRestr, zgodnie z którym układ nie
obejmuje wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego,
których płatnikiem jest dłużnik. Z kolei na podstawie art. 24 pkt 22 KRZU, art. 160 ust. 1 PrRestr nadane zostanie
następujące brzmienie: „Restrukturyzacja zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, z tytułu składek
na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych, z tytułu
składek na własne ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne dłużnika oraz innych zobowiązań dłużnika
wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w szczególności odsetek za zwłokę od wyżej wymienionych składek,
kosztów egzekucyjnych, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty, może obejmować wyłącznie rozłożenie na raty lub
odroczenie terminu płatności”.
Cel nowelizacji
Modyfikacja ww. regulacji ma na celu dostosowanie brzmienia zmienianych przepisów do treści art. 28 i 29 ustawy
z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 137 poz. 887 ze zm.), zmienionej na
mocy ustawy z 9.4.2015 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 689),
które przewidują możliwość odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne
oraz rozłożenia ich na raty zarówno odnośnie do części finansowanej przez płatnika, jak i odnośnie do części
finansowanej przez ubezpieczonego.
Konsekwencje dla postępowań restrukturyzacyjnych
Skutkiem powyższych zmian będzie rozszerzenie zakresu wierzytelności objętych układem z mocy prawa
o wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których
płatnikiem jest dłużnik, co sprawi, że do zobowiązań układowych należeć będą wszystkie zobowiązania z tytułu
składek na ubezpieczenia społeczne powstałe przed otwarciem postępowania – niezależnie od tego, czy są
finansowane przez dłużnika czy przez ubezpieczonego.
Oznacza to także, że składane przez dłużników propozycje układowe dotyczyć będą niepodzielenie wszystkich jego
zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, które powstały przed otwarciem postępowania
restrukturyzacyjnego, a nie tylko tych, które były finansowane przez pracodawcę i których był on płatnikiem. Kształt
obecnie obowiązujących regulacji w praktyce zmusza dłużników do zawierania poza ramami postępowania

restrukturyzacyjnego oddzielnych porozumień z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, których przedmiotem jest
rozłożenie na raty oraz odroczenie terminu płatności zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne
w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik.
Przedmiotowa zmiana przyczyni się do ujednolicenia i uproszczenia procedury restrukturyzacji zobowiązań wobec
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Z całą pewnością wyeliminowanie z kręgu wierzytelności wyłączonych z układu wierzytelności z tytułu składek na
ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik, usprawni
proces przygotowywania spisu wierzytelności w toku postępowania restrukturyzacyjnego. W praktyce dla wielu
dłużników istotne trudności rodzi podzielenie zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na te które są
finansowane przez ubezpieczonych i na te, które są finansowane przez nich samych. Problemy z ustaleniem wartości
tych zobowiązań często wpływają na opóźnienie w przekazaniu tych informacji nadzorcom sądowym, zarządcom
oraz nadzorcom układu odpowiedzialnym za przygotowanie spisu wierzytelności. Wydaje się, że rzeczona zmiana
najkorzystniej wpłynie na przebieg przyspieszonego postępowania układowego, w ramach którego spis
wierzytelności podlega złożeniu do akt w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia postępowania. Co prawda,
dochowanie tego terminu w praktyce bardzo często okazuje się niemożliwe, ale wejście w życie omawianej
nowelizacji może doprowadzić do skrócenia okresu opóźnienia w przekazaniu sędziom-komisarzom spisów
wierzytelności.
Na przedmiotowej zmianie skorzystać powinien też sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego aparat
urzędniczy zostanie zwolniony z konieczności badania czy dokonany przez dłużników podział zobowiązań z tytułu
składek na ubezpieczenia społeczne na zobowiązania w części finansowanej przez pracodawcę i na zobowiązania
w części finansowanej przez ubezpieczonych został przeprowadzony w sposób prawidłowy i czy gwarantuje
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych odpowiednio wysoką siłę głosu w ramach głosowania nad propozycjami
układowymi.
Co więcej, z uwagi na ujednolicenie procedury restrukturyzacji zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia
społeczne i wyeliminowanie konieczności zawierania odrębnych porozumień co do spłaty zobowiązań z tytułu
składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonych, również pracownicy Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych nie będą zaangażowani w proces rozpoznawania wniosków dłużników i negocjowania
warunków porozumień w tym przedmiocie, co niewątpliwie wpłynie na odciążenie aparatu administracyjnego tej
instytucji.

Nowelizacja przewiduje ujednolicenie procedury restrukturyzacji zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, co ułatwi proces przygotowywania spisu wierzytelności. Skutkiem zmian będzie rozszerzenie zakresu wierzytelności objętych układem z mocy prawa, co wpłynie na dłużników, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz pracowników tej instytucji.