Zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego

Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadziła zmiany dotyczące zażalenia na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego. Pojawiły się wątpliwości interpretacyjne i problematyczne kwestie. Dłużnik wniósł zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego.

Tematyka: zażalenie, klauzula wykonalności, rozpoznanie skargi, referendarz sądowy, sąd II instancji, postanowienie sądu, art. 3942 KPC, uchwala SN, nowelizacja KPC

Ustawa z 4.7.2019 r. wprowadziła zmiany dotyczące zażalenia na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego. Pojawiły się wątpliwości interpretacyjne i problematyczne kwestie. Dłużnik wniósł zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego.

Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2019 r. poz. 1469; dalej: ZmKPC19) znowelizowała przepisy dotyczące instytucji zażalenia. Pomimo że
przepisy obowiązują od 9.11.2019 r., to nadal przysparzają wielu problemów interpretacyjnych. Pojawiła się
m.in. wątpliwość, czy dopuszczalne jest wniesienie zażalenia na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli
wykonalności, wydane w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego.
Stan faktyczny i prawny
Dłużnik wniósł zażalenie na postanowienie SR z 9.3.2022 r. w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności wyciągowi
ze spisu wierzytelności wraz z wnioskiem o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia, wydane w wyniku
rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego.
Powyższe postanowienie zostało wydane przez Sąd w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza
sądowego w trybie art. 7673a KPC w zw. z art. 209 ustawy z 15.5.2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2022
r. poz. 2309; dalej: Prrestr). Zgodnie z art. 7673a KPC sąd rozpoznaje skargę w składzie jednego sędziego jako sąd
IIinstancji. Stosownie do treści art. 209 Prrestr w sprawach nieuregulowanych ustawą do postępowania
restrukturyzacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy KPC, z wyjątkiem art. 1301a, art. 1302, art. 1391, art. 2051, art.
2052 i art. 2054 -20512 KPC oraz przepisów o zawieszeniu i wznowieniu postępowania. Na rzeczone postanowienie
został wywiedziony środek zaskarżenia w postaci zażalenia.
Postanowieniem z 18.7.2022 r. SR uznał zażalenie jako niedopuszczalne i je odrzucił. W uzasadnieniu Sąd wskazał,
że biorąc pod uwagę treść art. 7673a § 3 KPC, sąd rozpoznaje skargę na postanowienie referendarza sądowego
w składzie jednego sędziego, jako sąd II instancji. W związku z powyższym postanowienie o nadaniu klauzuli
wykonalności, wydane przez sąd II instancji, jest niezaskarżalne. Nie zostało bowiem wymienione w art. 3942 KPC,
ani nawet w przepisach o egzekucji.
W myśl art. 7673a § 3 KPC skargę na orzeczenie referendarza sądowego rozpoznaje sąd w składzie jednego
sędziego jako sąd II instancji. Stosownie do treści art. 209 Prrestr w postępowaniu restrukturyzacyjnym znajdują
zastosowanie przepisy regulujące instytucję zażalenia. Zgodnie z art. 3942 § 1 KPC zażalenie do innego składu sądu
II instancji przysługuje na postanowienie tego sądu o odrzuceniu apelacji. Stosownie do treści art. 394 2 § 11 KPC
zażalenie do innego składu sądu II instancji przysługuje także na postanowienia tego sądu, których przedmiotem jest:
odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie; oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
zwrot kosztów procesu, o ile nie wniesiono skargi kasacyjnej; zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu; skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę; zarządzenie
przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka; odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka
od przymusowego sprowadzenia - z wyjątkiem postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na
postanowienie sądu I instancji. W art. 3942 § 1 i 11 KPC wskazano enumeratywnie przypadki, w których
dopuszczalne jest wniesienie zażalenia do innego składu sądu II instancji. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym
w judykaturze art. 3942 § 1 i 11 KPC określa zamknięty katalog sytuacji, w których przysługuje możliwość złożenia
zażalenia do innego równorzędnego składu sądu II instancji – zażalenie przysługuje tylko w przypadkach
wskazanych wprost w ustawie (postanowienie SN z 24.6.2022 r., III CZ 224/22, 
). Biorąc pod uwagę treść
powyższego przepisu, należy stwierdzić, że postanowienie sądu w przedmiocie rozpoznania skargi na orzeczenie
referendarza sądowego, wydane w składzie jednoosobowym przez sąd II instancji, jest niezaskarżalne, gdyż nie
zostało wymienione w art. 3942 § 1 KPC.
Stanowisko SN
Z powyższej analizy wynika, że postanowienie w przedmiocie rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza jest
niezaskarżalne, ale pozostaje kwestia dopuszczalności wniesienia zażalenia na postanowienie o jego odrzuceniu. SN
w uchwale z 23.6.2022 r., III CZP 50/22, 
, wskazał, że na postanowienie sądu upadłościowego jako sądu II
instancji o odrzuceniu zażalenia na postanowienie sędziego-komisarza nie przysługuje zażalenie - art. 3942 KPC
w zw. z art. 229 ustawy z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1520; dalej: PrUpad). Zgodnie
z art. 229 PrUpad w sprawach nieuregulowanych ustawą do postępowania upadłościowego stosuje się odpowiednio
przepisy KPC z wyjątkiem art. 1301a, art. 1302, art. 1391, art. 2051, art. 2052 i art. 2054 -20512 KPC oraz przepisów
o zawieszeniu i wznowieniu postępowania oraz postępowaniu w sprawach gospodarczych, chyba że ustawa stanowi



inaczej. Analogiczny przepis do art. 229 PrUpad znajduje się w przepisach prawa restrukturyzacyjnego, tj. art. 209
Prrestr. Na podstawie powołanych powyżej przepisów należy stwierdzić, że zażalenie na postanowienie o odrzuceniu
zażalenia wydane w omawianym stanie faktycznym nie przysługuje – nie zostało wymienione w art. 3942 KPC. Nowy
projekt nowelizacji KPC, który trafił do Sejmu, wprowadza zmianę w tym zakresie. W art. 3942 zostanie dodany § 12,
zgodnie z którym, jeżeli zażalenie, o którym mowa w art. 3942 § 1 i § 11 KPC, jest spóźnione, nieopłacone lub
z innych przyczyn niedopuszczalne, albo strona nie usunęła jego braków w wyznaczonym terminie, sąd odrzuca
zażalenie w składzie jednego sędziego. Na postanowienie przysługuje zażalenie do innego składu sądu II instancji.
Wprowadzenie kolejnej nowelizacji KPC może doprowadzić do zmiany stanowiska, które zostało wyrażone
w uchwale z 23.6.2022 r., III CZP 50/22, 
.
Reasumując, art. 3942 § 1 i 11 KPC zawiera enumeratywne przypadki, w których przysługuje zażalenie do innego
składu sądu II instancji. Zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności nie zostało wymienione
w komentowanym powyżej przepisie, w związku z czym jest niezaskarżalne. Zażalenie na postanowienie
o odrzuceniu zażalenia również jest niezaskarżalne – nie zostało wskazane w art. 3942 § 1 i 11 KPC. Przepis zawiera
zamknięty katalog przypadków, w których ustawodawca dopuszcza możliwość wniesienia zażalenia do innego składu
sądu II instancji. Co ważne w przyszłości planowana jest kolejna nowelizacja przepisów KPC, w związku z którą
judykatura zapewne zmieni swoje stanowisko w zakresie wnoszenia zażaleń poziomych.
Postanowienie SR dla m.st. Warszawy w Warszawie z 18.7.2022 r., XIX GRp 2/20







Analiza prawna wskazuje, że postanowienie sądu w sprawie rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza jest niezaskarżalne. SN stwierdził, że zażalenie na postanowienie o odrzuceniu zażalenia również nie przysługuje. Planowana nowelizacja przepisów KPC może zmienić obecne stanowisko.