Wymiana chronionych plików bez zezwolenia podmiotu praw autorskich

TS orzekł, że pojęcie „publiczne udostępnianie” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 obejmuje zarządzanie w Internecie i udzielanie dostępu do platformy wymiany, która umożliwia wyszukiwanie i wymianę utworów chronionych w ramach sieci peer-to-peer. Sprawa dotyczyła żądania zablokowania dostępu do platformy The Pirate Bay przez dostawców Internetu w Holandii, aby zapobiec naruszeniom praw autorskich.

Tematyka: TS, publiczne udostępnianie, prawo autorskie, Internet, wymiana plików, The Pirate Bay, Holandia

TS orzekł, że pojęcie „publiczne udostępnianie” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 obejmuje zarządzanie w Internecie i udzielanie dostępu do platformy wymiany, która umożliwia wyszukiwanie i wymianę utworów chronionych w ramach sieci peer-to-peer. Sprawa dotyczyła żądania zablokowania dostępu do platformy The Pirate Bay przez dostawców Internetu w Holandii, aby zapobiec naruszeniom praw autorskich.

TS orzekł, że pojęcie „publiczne udostępnianie” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 należy
interpretować w ten sposób, że w okolicznościach, takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym,
obejmuje ono zarządzanie w Internecie i udzielanie dostępu do platformy wymiany, która poprzez indeksację
metadanych dotyczących utworów chronionych i udostępnianie wyszukiwarki umożliwia użytkownikom tej
platformy wyszukanie tych utworów oraz ich wymianę w ramach sieci równorzędnej (peer-to-peer).
Stichting Brein jest niderlandzką fundacją, której celem jest ochrona interesów podmiotów praw autorskich. Ziggo BV
oraz XS4ALL Internet BV są dostawcami dostępu do Internetu. Znaczna część ich abonentów używa platformy
wymiany online The Pirate Bay (dalej jako: platforma TPB) – indeksatora plików BitTorrent. BitTorrent jest
protokołem, za pomocą którego użytkownicy (pairs lub peers) mogą wymieniać pliki. Istotną cechą BitTorrent jest
fakt, że wymieniane pliki są dzielone na niewielkie części – wobec czego nie ma potrzeby umieszczania ich na
centralnym serwerze w celu przechowywania – co łagodzi obciążenie indywidualnych serwerów w toku wymiany. Aby
móc wymieniać pliki, użytkownicy powinni przede wszystkim pobrać specjalny program client-BitTorrent, który nie jest
dostarczany przez platformę wymiany online TPB. Ten program umożliwia tworzenie plików torrent. Użytkownicy
(seeders), którzy zamierzają udostępnić znajdujący się na ich komputerze plik innym użytkownikom (leechers),
powinni utworzyć plik torrent za pomocą ich client-BitTorrent. Pliki torrent odsyłają do centralnego serwera (tracker),
który identyfikuje użytkowników mogących wymienić dany plik torrent oraz związany z nim plik multimedialny. Pliki
torrent są ładowane z góry (upload) przez seeders na platformę wymiany online, taką jak TPB, która następnie
dokonuje ich indeksacji, aby mogły one zostać odnalezione przez użytkowników platformy wymiany online i aby
utwory, do których odsyłają te pliki torrent, mogły zostać pobrane z dołu (download) na komputery tych ostatnich
użytkowników w szeregu części, za pomocą ich client-BitTorrent. Proponowane na platformie TPB pliki torrent
odsyłają, w większości, do utworów chronionych prawem autorskim, a podmioty prawa autorskiego nie udzieliły
zezwolenia administratorom ani użytkownikom tej platformy na dokonanie tej wymiany.
Stichting Brein żądał nakazania Ziggo i XS4ALL Internet zablokowania nazw domen i adresów IP platformy TPB, aby
uniknąć używania usług świadczonych przez tych dostawców dostępu do Internetu dla celów związanych
z naruszaniem prawa autorskiego i praw pokrewnych przysługujących podmiotom prawa autorskiego, których
interesy chroni Stichting Brein.
Poprzez pytanie prejudycjalne sąd odsyłający dążył do ustalenia, czy pojęcie „publiczne udostępnianie” w rozumieniu
art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach, takich jak rozpatrywane
w postępowaniu głównym, obejmuje ono zarządzanie w Internecie i udzielanie dostępu do platformy wymiany, która
poprzez indeksację metadanych dotyczących utworów chronionych i udostępnianie wyszukiwarki umożliwia
użytkownikom tej platformy wyszukanie tych utworów oraz ich wymianę w ramach sieci równorzędnej (peer-to-peer)?
Z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 wynika, że państwa członkowskie powinny zapewnić autorom wyłączne prawo do
zezwalania na jakiekolwiek publiczne udostępnianie ich utworów, drogą przewodową lub bezprzewodową, włączając
podawanie do publicznej wiadomości ich utworów w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp
w wybranym przez siebie miejscu i czasie, lub też do zabraniania takiego udostępniania. W myśl tego przepisu
autorom przysługuje prawo o charakterze prewencyjnym, pozwalające im na podjęcie kroków wobec potencjalnych
użytkowników ich utworów rozważających publiczne ich udostępnienie, tak aby zakazać im tych działań (wyrok
Stichting Brein, C-527/15, pkt 25). Trybunał wskazał, że ze względu na to, iż w art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 nie
sprecyzowano pojęcia „publiczne udostępnianie”, należy ustalić jego znaczenie i zakres w świetle celów, do jakich
zmierza ta dyrektywa, oraz kontekstu, w jakim został umieszczony ten przepis. Z motywów 9 i 10 dyrektywy 2001/29
wynika, że jej celem jest zapewnienie autorom wysokiego poziomu ochrony, umożliwiającego im otrzymanie
stosownego wynagrodzenia za korzystanie z ich utworów, polegające w szczególności na ich publicznym
udostępnianiu. W związku z tym pojęcie „publiczne udostępnianie” należy rozumieć szeroko, zgodnie z motywem 23
tej dyrektywy (wyrok Stichting Brein, pkt 27). Trybunał podkreślił też, że pojęcie „publiczne udostępnianie”
w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 wymaga przeprowadzenia oceny w każdym konkretnym przypadku.
Z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 wynika, że pojęcie „publiczne udostępnianie” zakłada spełnienie dwóch
kumulatywnych warunków, mianowicie musi mieć miejsce „czynność udostępniania” utworu, który musi zostać
udostępniony „publiczności” (wyrok Stichting Brein, pkt 29). Aby ustalić, czy dany użytkownik dokonuje czynności
publicznego udostępnienia w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29, TS wskazał, że należy uwzględnić szereg
uzupełniających się czynników, niemających samodzielnego charakteru i od siebie współzależnych. Ze względu na
to, że w konkretnych sytuacjach te czynniki mogą występować w różnym stopniu nasilenia, należy je uwzględniać
zarówno indywidualnie, jak i biorąc pod uwagę ich wzajemną interakcję. Wśród tych czynników TS podkreślił przede
wszystkim nieodzowną rolę użytkownika i zamierzony charakter jego działania. Czynność udostępniania ma miejsce



wtedy, gdy użytkownik podejmuje działania – z pełną świadomością ich konsekwencji – mające na celu udzielenie
klientom dostępu do chronionego utworu, w szczególności w sytuacji, gdy wobec braku takich działań klienci nie
mogliby korzystać z nadawanego utworu lub to korzystanie byłoby znacznie utrudnione (wyrok Stichting Brein, pkt
31).
Następnie TS wyjaśnił, że pojęcie „publiczność” dotyczy nieokreślonej liczby potencjalnych odbiorców i dodatkowo
zakłada dość szeroki krąg osób. Zgodnie z orzecznictwem TS, uznanie, iż doszło do „publicznego udostępniania”,
wymaga, aby utwór chroniony został udostępniony w oparciu o szczególną technologię, inną niż dotychczas
używane, lub – w przypadku niespełnienia powyższej przesłanki – wśród „nowej publiczności”, czyli publiczności,
której podmiot praw autorskich dotychczas nie brał pod uwagę, zezwalając na pierwotne publiczne udostępnienie
utworu (wyrok Stichting Brein, pkt 33). Trybunał podkreślił, że nie bez znaczenia jest też zarobkowy charakter
publicznego udostępniania w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29.
Odnosząc się do kwestii, czy udzielenie dostępu do platformy wymiany online, takiej jak rozpatrywana
w postępowaniu głównym, oraz zarządzanie nią stanowi „czynność udostępniania” w rozumieniu art. 3 ust. 1
dyrektywy 2001/29, TS stwierdził, że z motywu 23 dyrektywy 2001/29 wynika, iż autorskie prawo do publicznego
udostępniania, o którym mowa w art. 3 ust. 1, obejmuje każdą publiczną transmisję lub retransmisję utworów
odbiorcom nieznajdującym się w miejscu, z którego przekazywanie pochodzi, drogą przewodową lub
bezprzewodową. Ponadto z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 wynika, że aby uznać, że ma miejsce „czynność
udostępniania”, wystarczy w szczególności, aby utwór został udostępniony publiczności w sposób dający jej
członkom dostęp do niego – w wybranych przez nich miejscu i czasie – niezależnie od tego, czy skorzystają oni z tej
możliwości (wyrok Stichting Brein, pkt 36).
Z orzecznictwa TS wynika, że fakt udostępniania w witrynie internetowej linków, na które można kliknąć,
prowadzących – bez żadnych ograniczeń w zakresie dostępu – do opublikowanych w innej witrynie utworów
chronionych daje użytkownikom tej pierwszej witryny internetowej bezpośredni dostęp do tych utworów (wyroki:
Svensson i in., C-466/12, pkt 18; GS Media, C-160/15, pkt 43; postanowienie BestWater International, C-348/13, pkt
15). Trybunał uznał, że podobna sytuacja ma miejsce w przypadku sprzedaży odtwarzacza multimedialnego, na
którym preinstalowano – dostępne w Internecie – wtyczki zawierające hiperłącza prowadzące do ogólnodostępnych
serwisów internetowych zawierających utwory chronione prawem autorskim, umieszczone tam bez zezwolenia
podmiotów tych praw (wyrok Stichting Brein, pkt 38, 53). W ocenie TS, co do zasady, wszelkie działanie, poprzez
które użytkownik świadomie udziela swoim klientom dostępu do utworów chronionych, może stanowić „czynność
udostępniania” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29.
Rzecznik generalny wskazał, że jest bezsporne, iż utwory chronione prawem autorskim są podawane do wiadomości
użytkowników poprzez platformę TPB w taki sposób, aby mogli mieć dostęp do tych utworów w wybranym przez nich
miejscu i chwili (pkt 45 opinii). Utwory podane w ten sposób do wiadomości użytkowników platformy TPB nie zostały
umieszczone online na tej platformie przez jej administratorów, lecz przez użytkowników. Jednak rzecznik generalny
wskazał, że gdyby administratorzy nie udzielali dostępu do tej platformy i nie zarządzali nią, te utwory nie mogłyby
być wymieniane przez użytkowników lub, przynajmniej, ich wymiana w Internecie byłaby trudniejsza (pkt 50 opinii).
Trybunał stwierdził, że poprzez udostępnianie platformy TPB i zarządzanie nią, jej administratorzy udzielają
użytkownikom dostępu do danych utworów. Można zatem uznać, iż administratorzy spełniają niezbędną rolę przy
udostępnianiu rozpatrywanych utworów. Ponadto, administratorów platformy TPB nie można uznać za realizujących
„zwykłe dostarczanie” urządzeń przeznaczonych do umożliwienia udostępniania lub do udostępniania w rozumieniu
motywu 27 dyrektywy 2001/29. Na platformie TPB dokonuje się indeksacji plików torrent, w związku z czym utwory,
do których odsyłają te pliki, mogą być łatwo wyszukane i pobrane przez użytkowników platformy. Na tej platformie
zaproponowano – obok wyszukiwarki – indeks klasyfikujący utwory do różnych kategorii w oparciu o charakter
utworów, ich rodzaj lub popularność, w których to kategoriach wskazano podane do wiadomości utwory,
a administratorzy tej platformy sprawdzają, czy dany utwór umieszczono w odpowiedniej kategorii. Co więcej,
administratorzy usuwają przestarzałe lub błędne pliki torrent, a także w sposób aktywny filtrują określone treści.
W świetle tych rozważań TS uznał, że udzielanie dostępu do platformy wymiany online, takiej jak rozpatrywana
w postępowaniu głównym, oraz zarządzanie nią należy uznać za czynność udostępniania w rozumieniu art. 3 ust. 1
dyrektywy 2001/29.
Aby dana czynność była objęta zakresem pojęcia „publicznego udostępnienia” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy
2001/29, konieczne jest również, aby utwory objęte ochroną rzeczywiście zostały udostępnione publicznie (wyrok
Stichting Brein, pkt 43).
Trybunał wyjaśnił, że termin „publiczność” zawiera w sobie pewien minimalny próg, co wyklucza z zakresu tego
pojęcia zbyt małe lub nieznaczne grupy osób. Istotne jest nie tylko, aby wiedzieć ile osób ma dostęp do tego samego
utworu równocześnie, ale też ile spośród nich ma dostęp do tego utworu kolejno po sobie.
W rozpatrywanej sprawie znaczna część abonentów Ziggo i XS4ALL Internet pobrała pliki multimedialne poprzez
platformę TPB. Ta platforma jest używana przez znaczną liczbę osób, a administratorzy TPB wymienili na niej
kilkadziesiąt milionów peers. W tym względzie rozpatrywane udostępnianie dotyczy przynajmniej wszystkich



użytkowników tej platformy. Użytkownicy ci mogą – w każdej chwili i jednocześnie – uzyskać dostęp do utworów
chronionych wymienianych na tej platformie. A zatem udostępnianie to dotyczy nieokreślonej liczby potencjalnych
odbiorców i obejmuje znaczny krąg osób. W konsekwencji TS stwierdził, że w następstwie udostępniania takiego jak
rozpatrywane w postępowaniu głównym utwory chronione są faktycznie udostępniane „publicznie” w rozumieniu art.
3 ust. 1 dyrektywy 2001/29.
Odnosząc się do kwestii, czy te utwory zostały udostępnione „nowej” publiczności TS stwierdził, że jest nią
publiczność, której podmioty praw autorskich nie uwzględniały, zezwalając na pierwotne udostępnianie utworu (wyrok
Svensson i in., C-466/12, pkt 24, 31; postanowienie BestWater International, C-348/13, pkt 14). W rozpatrywanej
sprawie administratorzy platformy TPB zostali powiadomieni o tym, że na tej platformie – którą udostępniają
użytkownikom i którą zarządzają – udziela się dostępu do utworów opublikowanych bez zezwolenia podmiotów praw
autorskich. Administratorzy w blogach i na forum dostępnych na tej platformie wskazali wyraźnie swój cel polegający
na udostępnianiu utworów chronionych użytkownikom, a także zachęcali tych użytkowników do wykonania kopii tych
utworów. Zdaniem TS administratorzy platformy TPB nie mogli nie wiedzieć, że na tej platformie udziela się dostępu
do utworów opublikowanych bez zezwolenia podmiotów praw autorskich, mając na względzie, iż bardzo duża część
plików torrent zawartych na platformie TPB odsyła do utworów opublikowanych bez zezwolenia podmiotów praw
autorskich. W tych okolicznościach TS uznał, że ma miejsce udostępnianie „nowej publiczności”.
Ponadto TS wskazał, że udzielanie dostępu do platformy TPB oraz zarządzanie nią jest realizowane w celu
osiągnięcia zysku, ponieważ generuje ona znaczne dochody reklamowe.
Wobec powyższego TS stwierdził, że udzielanie dostępu do platformy wymiany online takiej jak rozpatrywana
w postępowaniu głównym oraz zarządzanie nią stanowi „publiczne udostępnianie” w rozumieniu art. 3 ust. 1
dyrektywy 2001/29.
Reasumując, TS orzekł, że pojęcie „publiczne udostępnianie” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29
należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach, takich jak rozpatrywane w postępowaniu
głównym, obejmuje ono zarządzanie w Internecie i udzielanie dostępu do platformy wymiany, która poprzez
indeksację metadanych dotyczących utworów chronionych i udostępnianie wyszukiwarki umożliwia
użytkownikom tej platformy wyszukanie tych utworów oraz ich wymianę w ramach sieci równorzędnej (peer-
to-peer).
Autorka jest doktorem nauk prawnych, ekspertem ds. prawa gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie
Wyrok TS z 14.6.2017 r., Stichting Brnie, C-610/15







Trybunał uznał, że udostępnianie platformy wymiany online oraz zarządzanie nią stanowi „publiczne udostępnianie” utworów chronionych, co wymaga zezwolenia właścicieli praw autorskich. Decyzja ta ma istotne znaczenie dla ochrony praw autorskich w Internecie.