Nowy system własności przemysłowej korzystny dla przedsiębiorców

Przejrzystość, proste i jednolite zasady w ubieganiu się o patenty na wynalazki, prawa ochronne na wzory przemysłowe oraz prawa z rejestracji na wzory przemysłowe to tylko niektóre z korzyści wynikające z nowego systemu własności przemysłowej. Nowelizacja wprowadza także zmiany dotyczące opłat okresowych, dostępności do pomocy prawnej oraz reprezentacji przez adwokatów i radców prawnych. Dodatkowo reguluje zasady odbywania aplikacji eksperckiej i wprowadza nadzór ministra nad Urzędem Patentowym.

Tematyka: system własności przemysłowej, nowelizacja, patenty, opłaty okresowe, pomoc prawna, aplikacja ekspercka, nadzór ministerialny, adwokaci, radcy prawni

Przejrzystość, proste i jednolite zasady w ubieganiu się o patenty na wynalazki, prawa ochronne na wzory
przemysłowe, czy prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, powiększone prawne zaplecze ekspertów
w sferze systemu własności przemysłowej, a także efektywna prace Urzędu Patentowego uskutecznione
poprzez ustanowienie nad nim nadzoru ministra ds. gospodarki, to jedne z postulatów obowiązującej od
nowego, 2020 r. nowelizacji z 16.10.2019r. zmieniającej ustawę - Prawo własności przemysłowej (Dz. U.
z 2019 r. poz. 2309).
• W następstwie zgłoszonych przez przedsiębiorców propozycji w tzw. Białej Księdze Innowacji, nowelizacja
doprecyzowuje zagadnienia opłat okresowych, jak i kwestie dostępności do pomocy prawnej, rozszerzając grono
reprezentantów strony przez Urzędem Patentowym również o adwokatów i radców prawnych.
• Reguluje zasady odbywania aplikacji eksperckiej i zagadnienia instytucjonalne, jak tryb wyłączenia członka
kolegium orzekającego do spraw spornych oraz wprowadza nadzór ministra właściwego do spraw gospodarki nad
działalnością Urzędu Patentowego.
Zwolnienie z opłat okresowych
Nowelizacja rozszerza możliwość zwolnienia z opłat okresowych (za pierwszy okres ochrony) na wzory przemysłowe
i znaki towarowe - art. 226 ust. 2-3 ustawy z 30.6.2000 r. - Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz.
776 ze zm.; dalej jako: PrWłPrzem) mając na względzie wspieranie, w głównej mierze, osób fizycznych
i przedsiębiorców rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej. W przypadku, gdy wnioskodawca
wykaże, że nie jest w stanie ponieść w pełnej wysokości opłaty od wniosku o wydanie decyzji w postępowaniu
spornym oraz od wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, Urząd Patentowy zwalnia go częściowo lub całkowicie od
tej opłaty. Przepis ten stosuje się już nie tylko do opłat okresowych za ochronę wynalazku, wzoru użytkowego, ale
także wzoru przemysłowego lub znaku towarowego.
Reprezentacja przez Urzędem przez adwokatów i radców prawnych
Zmieniony art. 236 PrWłPrzem stanowi, że, o ile pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed Urzędem
Patentowym w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony
wynalazków, produktów leczniczych oraz produktów ochrony roślin, wzorów użytkowych i topografii układów
scalonych może być rzecznik patentowy lub osoba świadcząca usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy
z 11.4.2001 r. o rzecznikach patentowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1861 ze zm.; dalej jako: RzeczPatentU), o tyle
w zakresie spraw związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony znaków
towarowych, wzorów przemysłowych i oznaczeń geograficznych, oprócz podmiotów wskazanych powyżej,
pełnomocnikiem może być również adwokat lub radca prawny. Zawody te prezentują obecnie wysoką wiedzę
techniczną i technologiczną w aspekcie innowacji, jednakże z racji jednoczesnego braku wystarczającego
przygotowania w zakresie postępowania w przedmiocie patentów, wzorów użytkowych i topografii układów scalonych
o wysokim stopniu skomplikowania, sfera ta pozostaje w gestii ściśle wyspecjalizowanych pełnomocników. Celem
wyzbycia z wątpliwości interpretacyjnych, ustawodawca uwypuklił to, że osoby niemające miejsca zamieszkania
lub siedziby na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (spoza Unii Europejskiej oraz państwa członkowskiego
Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej) w sprawach powyższych, mogą
działać tylko za pośrednictwem odpowiednio rzecznika patentowego, adwokata, radcy prawnego lub osoby
świadczącej usługi transgraniczne w rozumieniu RzeczPatentU. A zatem samodzielne występowanie przed
Urzędem Patentowym, bez profesjonalnego pełnomocnika jest wykluczone.
Aplikacja ekspercka
Nowelizacja przewiduje w art. 267 ust. 3 PrWłPrzem możliwość skrócenia aplikacji eksperckiej do sześciu
miesięcy (obniżenie progu z obecnie ukonstytuowanego – 1 roku i sześciu miesięcy). Aplikacja trwa 3 lata,
z zastrzeżeniem, że w przypadkach uzasadnionych posiadaniem przez aplikanta eksperckiego wiedzy i co najmniej
rocznego doświadczenia w sprawach z zakresu własności przemysłowej, na wniosek aplikanta eksperckiego,
aplikacja może być skrócona. Aplikacja nie może trwać jednak krócej niż 6 miesięcy. Jak podkreśla się
w uzasadnieniu do projektu rządowego ustawy (druk Nr 3664), z możliwości tej będzie można skorzystać,
w przypadku, gdy aplikację ekspercką będzie odbywał zatrudniony już w Urzędzie Patentowym pracownik służby,
który dobrze zna specyfikę pracy w Urzędzie, a musi się jedynie nauczyć orzekania jako ekspert.
Wyłączenie członka kolegium

W myśl dodanego art. 279 ust. 3–6 PrWłPrzem istnieje możliwość wyłączenia przewodniczącego lub członka
kolegium orzekającego do spraw spornych. Warunkiem koniecznym jest zgłoszenie przez stronę wyłączenia na
piśmie lub ustnie do protokołu, jednocześnie uprawdopodobniając jego przyczyny. O wyłączeniu członka kolegium
orzekać będzie przewodniczący, a o wyłączeniu przewodniczącego kolegium lub całego kolegium orzekającego –
inne kolegium orzekające. Wprowadzono także zasadę, że ponowny wniosek oparty na tych samych okolicznościach
będzie podlegał odrzuceniu przez kolegium rozpatrującego sprawę bez składania wyjaśnień przez członka kolegium,
którego wniosek dotyczy.
Nadzór nad działalnością Urzędu Patentowego
Urząd Patentowy podlega Radzie Ministrów. W myśl dodanego art. 260 ust. 11 PrWłPrzem, nadzór nad działalnością
Urzędu Patentowego sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki, który uprawnionym będzie do zatwierdzania
sprawozdania z działalności Urzędu Patentowego (nowy instrument na gruncie ustawy), dokonywania oceny jego
działalności, czy żądania od Urzędu Patentowego informacji lub udostępnienia dokumentów związanych z realizacją
zadań. Minister względem Urzędu dysponować będzie również środkami o charakterze niewładczym, może
wystosowywać względem niego zalecenia lub opinie według własnego uznania. Ponadto nowelizacja wprowadza
kadencyjność Prezesa Urzędu Patentowego, na okres 5 lat, z możliwością reelekcji na nie więcej niż dwie kadencje.

Nowy system własności przemysłowej, obowiązujący od 2020 roku, przynosi wiele korzyści przedsiębiorcom, takich jak możliwość zwolnienia z opłat okresowych, rozszerzenie reprezentacji o adwokatów i radców prawnych oraz skrócenie aplikacji eksperckiej. Dodatkowo wprowadza nadzór ministra nad Urzędem Patentowym, zapewniając transparentność i efektywność działania.