Prawo do nazwy zespołu muzycznego

Decyzja Sądu Najwyższego w sprawie prawa do nazwy zespołu muzycznego wskazuje, że decydujący jest osobisty wkład pracy twórczej do działalności artystycznej zespołu. Publikacja opisuje spór pomiędzy członkami zespołu dotyczący praw autorskich i nazwy zespołu, który zakończył się wyrokiem Sądu Najwyższego. Sprawa ta porusza istotne zagadnienie prawa autorskiego i ochrony dóbr osobistych w kontekście działalności zespołów muzycznych.

Tematyka: Sąd Najwyższy, zespół muzyczny, nazwa zespołu, prawa autorskie, dobra osobiste, decyzja sądu, ochrona praw autorskich, wyrok sądowy, współtwórca, działalność artystyczna

Decyzja Sądu Najwyższego w sprawie prawa do nazwy zespołu muzycznego wskazuje, że decydujący jest osobisty wkład pracy twórczej do działalności artystycznej zespołu. Publikacja opisuje spór pomiędzy członkami zespołu dotyczący praw autorskich i nazwy zespołu, który zakończył się wyrokiem Sądu Najwyższego. Sprawa ta porusza istotne zagadnienie prawa autorskiego i ochrony dóbr osobistych w kontekście działalności zespołów muzycznych.

O tym komu spośród członków zespołu przysługuje w razie sporu prawo do używania nazwy decydować
powinno to, kto wniósł większy osobisty wkład pracy twórczej do działalności artystycznej zespołu i brak jest
podstaw do traktowania nazwy zespołu jako służącej łącznie wszystkim członkom zespołu - orzekł Sąd
Najwyższy (postanowienie SN z 18.10.2019 r., I CSK 113/19, 
 nr 2254295).
Opis stanu faktycznego
S. W. w pozwie skierowanym przeciwko: J. S., W. K., P. S., T. Ł. oraz A. Z. wniósł o:
I. zasądzenie na podstawie art. 78 ust. 1 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawnych pokrewnych (t.j.: Dz.U.
z 2019 r. poz. 1231, dalej jako: PrAut) od każdego z pozwanych kwot po 50.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę;
II. zasądzenie na podstawie art. 79 ust. 1 PrAut solidarnie od pozwanych kwoty 250.000 zł wraz z odsetkami
ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem wydania korzyści bezprawnie uzyskanych przez
pozwanych na skutek działań w latach 2002 - 2007 polegających na naruszeniu autorskich praw majątkowych
powoda;
III. nakazanie pozwanym zaniechania naruszania autorskich praw osobistych i majątkowych powoda poprzez
zakazanie pozwanym posługiwania się nazwą (...),
IV. nakazanie każdemu z pozwanych złożenia we własnym mieniu oświadczenia następującej treści „Przepraszam
Pana S. W. za posługiwanie się nazwą (...) bez uzyskania jego zgody jako współtwórcy nazwy zespołu oraz
wykonywanych przez niego utworów słowno-muzycznych oraz opatrzenie tego oświadczenia własnym mieniem
i nazwiskiem i opublikowanie tego oświadczenia w gazecie ogólnopolskiej (...) na pierwszej stronie, w wydaniu
sobotnim na powierzchni redakcyjnej o powierzchni 10 na 10 centymetrów w terminie 1 miesiąca od dnia
uprawomocnienia się wyroku;
Jako podstawę faktyczną swoich żądań powód wskazał naruszenie jego autorskich praw osobistych i majątkowych
do nazwy zespołu (...), a także jego praw autorskich jako współautora muzyki do wykonywanych przez ten zespół
utworów.
Pozwani nie uznali powództwa i wnosili o jego nieuwzględnienie.
Wyrokiem z 7.7.2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił w całości wniesione powództwo. Przy czym wyrok
wydany w stosunku do pozwanego A. Z. był wyrokiem zaocznym.
Apelację od wyroku sądu okręgowego wnieśli pozwani P. S., W. K. oraz J. S. Własną apelację wniósł również
pozwany T. Ł.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny po rozpoznaniu w 27.2.2018 r. w Warszawie na rozprawie sprawy
z powództwa S. W. przeciwko J. S., W. K., P. S., T. Ł., o naruszenie praw autorskich i zapłatę na skutek apelacji
pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego z 7.7.2015 r. (XXV C 202/07).
I. Zmienił zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że:
a) powództwo w stosunku do J. S., W. K., P. S., i T. Ł. oddalił;
b) zasądził od S. W. na rzecz J. S., W. K. i P. S. kwoty po 9.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;
II. Zasądził od S. W. na rzecz J. S., W. K. i P. S. kwoty po 17.490 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za
postępowanie odwoławcze.
Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej S.W.
Z uzasadnienia Sądu
Skarżący wniósł o przyjęcie skargi do rozpoznania w oparciu o pierwszą, drugą i trzecią spośród wymienionych
przesłanek.





Przez istotne zagadnienie prawne, o którym mowa w art. 3989 § 1 pkt 1 KPC, należy rozumieć problem o charakterze
prawnym, powstały na tle konkretnego przepisu prawa, mający charakter rzeczywisty w tym znaczeniu, że jego
rozwiązanie stwarza realne i poważne trudności. Problem ten musi mieć charakter uniwersalny, co oznacza, że jego
rozwiązanie powinno służyć rozstrzyganiu innych, podobnych spraw. Chodzi przy tym o problem, którego wyjaśnienie
jest konieczne dla rozstrzygnięcia danej sprawy, a więc pozostający w związku z podstawami skargi oraz z wiążącym
Sąd Najwyższy, a ustalonym przez sąd drugiej instancji, stanem faktycznym sprawy (art. 398 13 § 2 KPC), i także
w związku z podstawą prawną zaskarżonego wyroku (por. postanowienia SN z 21.5.2013 r., IV CSK 53/13 oraz
z 3.2.2012 r. I UK 271/11). Konieczne jest przytoczenie argumentów prawnych, które prowadzą do rozbieżnych ocen.
Skarżący powinien nie tylko wskazać przepis prawa (materialnego lub procesowego), którego dotyczy zagadnienie,
ale także przedstawić pogłębioną argumentację prawną w celu wykazania, że zagadnienie jest istotne, a jego
rozstrzygnięcie ma znaczenie dla merytorycznego rozstrzygnięcia w jego sprawie (por. m.in. postanowienia SN:
z 23.8.2007 r.,I UK 134/07 oraz z 9.2.2011 r., III SK 41/10).
Natomiast oparcie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania na tym, że istnieje potrzeba wykładni
przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów
wymaga wykazania, że określony przepis prawa, mimo, iż budzi poważne wątpliwości, nie doczekał się wykładni albo
niejednolita wykładnia wywołuje wyraźnie wskazane przez skarżącego rozbieżności w orzecznictwie w odniesieniu do
identycznych lub podobnych stanów faktycznych, które należy przytoczyć (zob. postanowienia Sądu Najwyższego:
z 13.6.2008 r., (III CSK 104/08, II CSK 84/07).
Zdaniem skarżącego, zaistniała potrzeba wykładni przepisów prawnych wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów, wobec przyjmowania różnych koncepcji ustalania kręgu osób, którym przysługuje dobro osobiste w postaci
nazwy zespołu artystycznego (muzycznego) oraz istnieje potrzeba rozstrzygnięcia wątpliwości, czy wskazane dobro
osobiste może przysługiwać wyłącznie osobom będącym muzykami występującymi w danym zespole muzycznym,
czy też, z uwagi na charakter działalności takich zespołów muzycznych jak boys bandy, które są tworzone
i zakładane przez producentów muzycznych, niebędących jednocześnie wykonawcami piosenek, dobro to może
przysługiwać także tym osobom. Wskazał również na potrzebę wykładni art. 379 pkt 5 KPC w związku z art. 2 i art.
45 ust. 1 Konstytucji RP. Ponadto przedstawił pytania:
„Czy ochrona firmy przewidziana w art. 43 KC (i następne) przed czynami dokonywanymi po wejściu w życie ustawy
z 14.2.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw przysługuje również osobom, które
w sposób faktyczny wykonywały i zakończyły działalność wypełniającą kryteria do bycia przedsiębiorcą w rozumieniu
art. 431 KC, jednakże działalność ta została podjęta i zakończona przed wejściem w życie ustawy z 14.3. 2003 r.
o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, zaś przyjęta przez nich firma była powszechnie
znana i taką pozostała również po wejściu w życie tej ustawy?”, „Czy art. 5 KC może stanowić nawet pośrednio
podstawę do wyłączenia stosowania przez sąd art. 9 ust. 3 i 5 PrAut, tj. do wyłączenia konieczności uzyskania zgody
jednego ze współuprawnionych do utworu do wykonywania prawa autorskiego i rozporządzania nim?.
Analiza wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania, jego uzasadnienia, a także uzasadnień orzeczeń sądów obu
instancji, nie daje podstaw do uznania, że rzeczywiście zachodzi wskazana przez skarżącego przesłanka potrzeby
wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów,
a przedstawione przez skarżącego problemy prawne nie stanowią istotnego zagadnienia prawnego.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że o tym, komu spośród członków zespołu przysługuje w razie
sporu prawo do używania nazwy decydować powinno to, kto wniósł większy osobisty wkład pracy twórczej do
działalności artystycznej zespołu i brak jest podstaw do traktowania nazwy zespołu jako służącej łącznie wszystkim
członkom zespołu (wyrok SN z 16.3.1977 r., I CR 66/77, Przegląd Sądowy 1992, nr 1, s. 59).
Skarżący nie wykazał również przesłanki przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w postaci nieważności
postępowania. Zdaniem skarżącego, nieważność ta wiązała się z pozbawieniem go możności obrony swych praw
wobec nieuprzedzenia przez Sąd drugiej instancji o zamiarze oparcia rozstrzygnięcia o art. 5 KC.
Przewidziane w art. 379 pkt 5 KPC pozbawienie strony możności obrony jej praw polega na tym, że strona - na
skutek uchybień procesowych sądu lub strony przeciwnej - nie brała udziału w całym postępowaniu lub jego znacznej
części, jeżeli skutki tych wadliwości nie mogły być usunięte na następnych rozprawach przed wydaniem wyroku
w danej instancji. Ocena zaistnienia takiej sytuacji procesowej powinna zostać dokonana z uwzględnieniem
konkretnych okoliczności sprawy. Chodzi jednak tylko o wypadki rzeczywistego pozbawienia możności obrony,
którego skutkiem było niedziałanie strony w postępowaniu (zob. postanowienie SN z 26.4.2018 r., IV CSK 590/17).
Taka sytuacja nie wystąpiła w niniejszej sprawie. Okoliczności przytoczone przez skarżącego nie wskazują na
pozbawienie możności obrony jego praw.
Nie można zatem przyjąć, że przesłanki przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania zostały w sposób właściwy
wykazane.





W orzeczeniu Sądu odwoławczego wskazano, że powodowi nie przysługuje w tej sprawie roszczenie o zapłatę
zadośćuczynienia z tytułu naruszenia jego osobistych praw autorskich wywodzone z art. 78 PrAut. Oddaleniu
podlegało również roszczenie majątkowe powoda w przedmiocie wydania uzyskanych korzyści oparte na art. 79 ust.
1 pkt 4 PrAut. W okolicznościach faktycznych tej sprawy, żądanie powoda wydania mu jako współuprawnionemu
w świetle prawa autorskiego korzyści uzyskanych przez członków zespołu w związku z działalnością tego zespołu,
nie zasługuje na ochronę. Jest bowiem sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (zasadami słuszności)
i w świetle art. 5 KC. stanowi nadużycie przysługującego powodowi prawa podmiotowego. Wynika to z faktu, że tym,
komu spośród członków zespołu przysługuje w razie sporu prawo do używania nazwy decydować powinno to, kto
wniósł większy osobisty wkład pracy twórczej do działalności artystycznej zespołu.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2019 r., I CSK 113/19, 
 nr 2254295







Wyroki sądowe potwierdzają, że decydujący jest osobisty wkład pracy twórczej do działalności artystycznej zespołu przy ustalaniu prawa do nazwy. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej, podtrzymując decyzję wcześniejszych instancji. Publikacja analizuje pytania dotyczące ochrony dóbr osobistych w kontekście nazwy zespołu oraz wykładni przepisów prawa autorskiego.