Naruszenie prawa do chronionej nazwy pochodzenia

Prawo do chronionej nazwy pochodzenia, jak "Champagne", obejmuje nie tylko towary, ale także usługi. Stanowisko TSUE przypomina, że ochrona ta rozszerza się na produkty powodujące bezpośrednie skojarzenie z chronioną nazwą. Sprawa dotyczyła używania oznaczenia CHAMPANILLO przez bary przekąskowe w Hiszpanii, co w ocenie TSUE mogło naruszać chronioną nazwę pochodzenia "Champagne". Trybunał podkreślił, że przywołanie tej nazwy może być stwierdzone na podstawie oceny związku między sporną nazwą a ChNP, uwzględniając postrzeganie przeciętnego konsumenta europejskiego.

Tematyka: prawo, nazwa pochodzenia, TSUE, CHAMPANILLO, Champagne, ochrona, produkty rolne, ChNP, rozporządzenie 1308/2013/UE, przywołanie, nieuczciwa konkurencja, wyrok TSUE

Prawo do chronionej nazwy pochodzenia, jak "Champagne", obejmuje nie tylko towary, ale także usługi. Stanowisko TSUE przypomina, że ochrona ta rozszerza się na produkty powodujące bezpośrednie skojarzenie z chronioną nazwą. Sprawa dotyczyła używania oznaczenia CHAMPANILLO przez bary przekąskowe w Hiszpanii, co w ocenie TSUE mogło naruszać chronioną nazwę pochodzenia "Champagne". Trybunał podkreślił, że przywołanie tej nazwy może być stwierdzone na podstawie oceny związku między sporną nazwą a ChNP, uwzględniając postrzeganie przeciętnego konsumenta europejskiego.

Prawo do chronionej nazwy pochodzenia (dalej: ChNP), takiej jak „Champagne”, obejmuje, zdaniem TSUE,
nie tylko towary, ale i usługi. Ponadto, ochrona ta jest rozszerzona na towary lub usługi, które nie są
identyczne lub podobne z produktem objętym ChNP, ale które powodują, że gdy europejski konsument
zetknie się ze sporną nazwą, to w jego umyśle powstanie bezpośrednio wyobrażenie towaru objętego ChNP.
Stan faktyczny
GB posiada bary przekąskowe w Hiszpanii i używa oznaczenia CHAMPANILLO w celu ich oznaczania i promowania
w portalach społecznościowych oraz w ulotkach reklamowych. Z oznaczeniem tym łączy on grafikę przedstawiającą
dwa uderzające w siebie kieliszki wypełnione napojem musującym. C. (podmiot odpowiedzialny za ochronę interesów
producentów szampana), uznając, że używanie oznaczenia CHAMPANILLO stanowi naruszenie chronionej nazwy
pochodzenia (dalej: ChNP) „Champagne”, wniósł powództwo do sądu w Barcelonie, domagając się nakazania GB
zaprzestania używania oznaczenia CHAMPANILLO, w tym również w portalach społecznościowych, wycofania
z rynku i Internetu wszelkich znaków oraz dokumentów reklamowych lub handlowych, na których widnieje to
oznaczenie, a także usunięcia nazwy domeny „champanillo.es”. GB podniósł, że używanie oznaczenia
CHAMPANILLO jako nazwy handlowej lokali przeznaczonych na działalność gastronomiczną nie powoduje żadnego
ryzyka wprowadzenia w błąd odnośnie do produktów objętych ChNP „Champagne” oraz że nie wykorzystuje reputacji
tej ChNP. Sąd oddalił powództwo C. ponieważ uznał, że wykorzystywanie przez GB oznaczenia CHAMPANILLO nie
przywoływało ChNP „Champagne”, gdyż oznaczenie to odnosiło się nie do napoju alkoholowego, ale lokali
gastronomicznych – w których nie wprowadza się do obrotu szampana – a zatem produktów odmiennych od tych
chronionych przez ChNP, skierowanych do innej grupy odbiorców, a tym samym nie naruszało tej nazwy. C.
zaskarżył ten wyrok.
Stanowisko TSUE
Trybunał przypomniał, że art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013
z 17.12.2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia
Rady (EWG) Nr 922/72, (EWG) Nr 234/79, (WE) Nr 1037/2001 i (WE) Nr 1234/2007 (Dz.Urz. UE L z 2013 r. Nr 347,
s. 671; dalej: rozporządzenie 1308/2013/UE), przewiduje, iż ChNP jest chroniona przed wszelkim niewłaściwym
stosowaniem (bezprawnym używaniem), naśladowaniem (imitacją) lub przywołaniem, nawet jeśli podano
prawdziwe pochodzenie produktu „lub usługi”. Zdaniem TSUE wynika z tego, że o ile na podstawie art. 92 i art.
93 ust. 1 lit. a rozporządzenia 1308/2013/UE jedynie produkty mogą korzystać z ChNP, o tyle zakres ochrony
przyznanej przez tę nazwę obejmuje każde użycie tej nazwy przez produkty lub usługi.
Zakres ochrony ChNP
W ocenie TSUE powyższa wykładnia wynikająca z treści art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE, znajduje
potwierdzenie w kontekście, w jaki wpisuje się ten przepis. Między innymi z motywu 97 rozporządzenia
1308/2013/UE wynika, że zamiarem unijnego prawodawcy było ustanowienie przez niego ochrony ChNP przed
każdym ich wykorzystaniem przez produkty i usługi, które nie wchodzą w zakres tego rozporządzenia.
Zdaniem TSUE powyższa wykładnia ta jest również spójna z celami rozporządzenia 1308/2013/UE. Trybunał
przypomniał, że rozporządzenie 1308/2013/UE stanowi instrument wspólnej polityki rolnej, skierowany zasadniczo na
zagwarantowanie konsumentom, iż produkty rolne opatrzone danym oznaczeniem geograficznym zarejestrowanym
na podstawie tego rozporządzenia posiadają, z racji swego pochodzenia z określonej strefy geograficznej,
szczególne właściwości, i w efekcie dają gwarancję:
• jakości związanej z miejscem swego pochodzenia geograficznego w celu umożliwienia producentom rolnym,
w zamian za rzeczywisty wysiłek jakościowy, uzyskania większych dochodów;
• zapobieżenia, aby osoby trzecie nie czerpały nienależnej korzyści z reputacji wynikającej z jakości tych
produktów (wyrok TSUE z 20.12.2017 r., C-393/16, Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne, 
).
Trybunał orzekł, że art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE należy interpretować w ten sposób, że
chroni on ChNP przed działaniami odnoszącymi się zarówno do towarów, jak i do usług.
„Przywołanie” w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE pojęcie „przywołania” obejmuje sytuację, w której oznaczenie używane
do wskazywania towaru zawiera część chronionego oznaczenia geograficznego lub ChNP, tak iż gdy konsument



zetknie się z nazwą danego wyrobu, w jego umyśle powstanie wyobrażenie towaru objętego tym
oznaczeniem geograficznym lub tą nazwą (wyrok TSUE z 7.6.2018 r., C-44/17, Scotch Whisky Association,
).
Trybunał uściślił, że dla wykazania istnienia przywołania kluczowe jest ustalenie przez konsumenta związku
między wyrazem używanym do wskazania danego produktu a chronionym oznaczeniem geograficznym. Związek ten
powinien być wystarczająco bezpośredni i jednoznaczny (wyrok Scotch Whisky Association). W konsekwencji
TSUE uznał, że przywołanie w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE może zostać
stwierdzone jedynie w drodze całościowej oceny dokonywanej przez sąd odsyłający, obejmującej wszystkie
istotne okoliczności sprawy.
Trybunał uściślił, że przy dokonywaniu oceny istnienia takiego przywołania należy odnieść się do sposobu
postrzegania przeciętnego konsumenta europejskiego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie
uważnego i rozsądnego (wyrok Scotch Whisky Association, pkt 47). Z orzecznictwa TSUE wynika, że pojęcie
„przeciętny europejski konsument” należy interpretować w taki sposób, aby zapewnić skuteczną i jednolitą
ochronę zarejestrowanych nazw przed każdym ich przywołaniem na całym terytorium Unii (wyrok TSUE z 2.5.2019
r., C-614/17, Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego, 
).
W rozpatrywanej sprawie TSUE stwierdził, że do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny – z uwzględnieniem
wszystkich istotnych elementów charakteryzujących używanie rozpatrywanej ChNP i kontekstu, w jaki wpisuje się to
używanie – czy nazwa CHAMPANILLO może stworzyć w odczuciu przeciętnego konsumenta europejskiego,
właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego, wystarczająco bezpośredni i jednoznaczny
związek z szampanem. Następnie ten sąd będzie mógł zbadać, czy w niniejszej sprawie istnieje przywołanie tej
ChNP w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE. Trybunał podkreślił, że w ramach tej oceny
sąd odsyłający będzie musiał wziąć pod uwagę szereg czynników, do których zalicza się, w szczególności, silne
podobieństwo zarówno wizualne, jak i fonetyczne między sporną nazwą a nazwą chronioną, a także
wykorzystywanie spornej nazwy do wskazywania usług restauracyjnych oraz w ramach reklamy.
Trybunał orzekł, że art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE należy interpretować w ten sposób, że
„przywołanie”, o którym mowa w tym przepisie, po pierwsze, nie wymaga jako wstępnej przesłanki, żeby
produkt objęty ChNP i towar lub usługa objęte spornym oznaczeniem były identyczne lub podobne, a po
drugie, zostaje ono wykazane, jeżeli używanie nazwy stwarza w odczuciu przeciętnego konsumenta
europejskiego, właściwie poinformowanego i dostatecznie uważnego i rozsądnego, wystarczająco
bezpośredni i jednoznaczny związek między tą nazwą a ChNP. Istnienie takiego związku może wynikać
z kilku elementów, w szczególności z częściowego włączenia chronionej nazwy, pokrewieństwa
fonetycznego i wizualnego między tymi dwiema nazwami i wynikającego z niego podobieństwa, oraz – nawet
w braku tych elementów – z bliskości konceptualnej między ChNP a daną nazwą lub też z podobieństwa
między produktami oznaczonymi tą samą ChNP a produktami lub usługami objętymi tą samą nazwą.
W ramach tej oceny do sądu odsyłającego należy uwzględnienie wszystkich istotnych okoliczności
związanych z używaniem danej nazwy.
Nieuczciwa konkurencja
Zdaniem Trybunału art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE należy interpretować w ten sposób, że
„przywołanie”, o którym mowa w tym przepisie, nie jest uzależnione od stwierdzenia istnienia czynu
nieuczciwej konkurencji. Trybunał uznał, że ten przepis ustanawia szczególną i swoistą ochronę, która ma
zastosowanie niezależnie od przepisów prawa krajowego dotyczących nieuczciwej konkurencji.

Komentarz
W uzasadnieniu niniejszego wyroku TSUE dokonał wykładni językowej, systemowej i celowościowej art. 103 ust. 2 lit.
b rozporządzenia 1308/2013/UE, uznając, że chroni on ChNP przed działaniami odnoszącymi się nie tylko do
towarów, ale i do usług.
Również analizując pojęcie „przywołanie” w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE TSUE
dokonał szerokiej wykładni, odwołując się przy tym do dotychczasowego orzecznictwa. Trybunał konsekwentnie
prezentuje pogląd, że w tym zakresie rozstrzygającym kryterium jest to, czy, gdy konsument zetknie się ze sporną
nazwą, to w jego umyśle powstanie bezpośrednio wyobrażenie towaru objętego ChNP. Trybunał podkreślił również
rolę sądu krajowego, który powinien dokonać całościowej oceny wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w tym,
powinien uwzględnić, czy w kwestionowanej nazwie została zawarta część ChNP, fonetyczne lub wizualne
podobieństwo tej nazwy z tym ChNP lub też „bliskość konceptualną” między nimi. Ponadto, w uzasadnieniu
niniejszego wyroku TSUE wskazał, że przy dokonywaniu oceny istnienia takiego przywołania należy odnieść się do
sposobu postrzegania przeciętnego konsumenta europejskiego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie
uważnego i rozsądnego.
Z niniejszego wyroku wynika również, że pojęcie „przywołanie” w rozumieniu rozporządzenia 1308/2013/WE nie
wymaga, aby produkt objęty ChNP i produkt lub usługa objęte sporną nazwą były identyczne lub podobne.



Wyrok TSUE z 9.9.2021 r., w spr. Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne C-783/19, 








Wyrok TSUE z 9.9.2021 r. (spr. C-783/19) potwierdza, że art. 103 ust. 2 lit. b rozporządzenia 1308/2013/UE chroni ChNP przed działaniami odnoszącymi się zarówno do towarów, jak i usług. Trybunał podkreślił, że pojęcie "przywołanie" nie wymaga identyczności czy podobieństwa produktów, ale istnienia bezpośredniego związku z chronioną nazwą. Decyzja ta ma zastosowanie niezależnie od prawa krajowego dotyczącego nieuczciwej konkurencji.