Unia celna: Nowy plan działania na rzecz dalszego wspierania organów celnych UE

28.9.2020 r. Komisja Europejska uruchomiła nowy plan działania na rzecz unii celnej, mający na celu wzmocnienie unii celnej jako podstawy jednolitego rynku europejskiego. Plan zakłada zintegrowane zarządzanie ryzykiem celnym, nowe rozwiązania związane z handlem elektronicznym i promowaniem przestrzegania przepisów oraz postulat jednomyślnego działania organów celnych. W obliczu pandemii koronawirusa, rola organów celnych jest kluczowa, dlatego konieczne są gruntowne zmiany w unijnej unii celnej.

Tematyka: unia celna, Komisja Europejska, zarządzanie ryzykiem celnym, handel elektroniczny, przestrzeganie przepisów, jednomyślność organów celnych, analiza danych, współpraca międzynarodowa

28.9.2020 r. Komisja Europejska uruchomiła nowy plan działania na rzecz unii celnej, zawarty w Komunikacie
Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego -
Wprowadzenie Unii celnej na kolejny poziom - plan działania, COM(2020) 581.
• Celem ogłoszonego przez Komisję Europejską planu jest wzmocnienie unii celnej, która stanowi podstawę
jednolitego rynku europejskiego.
• Plan zakłada m.in. zintegrowane zarządzanie ryzykiem celnym, co ma zwiększyć skuteczność kontroli
przeprowadzanych przez państwa członkowskie UE.
• W skład planu wchodzą też nowe rozwiązania związane z zarządzaniem handlem elektronicznym i promowaniem
przestrzegania przepisów, a także postulat jednomyślnego działania organów celnych. Funkcjonująca już od ponad
50 lat unia celna wymaga reform, nad którymi pracuje aktualnie Komisja Europejska. Omawiany dokument zawiera
nowe rozwiązania w tym zakresie, jakie w najbliższych latach zostaną wprowadzone w Unii Europejskiej, tak aby
organy celne państw członkowskich UE, które odpowiadają za przeprowadzanie szerokiego i wciąż rosnącego
zakresu kontroli, mogły efektywniej pracować. Tym bardziej obecnie, w obliczu pandemii koronawirusa, ich rola jest
nie do przecenienia. Unijne organy celne i ich funkcjonariusze biorą udział m.in. w działaniach, takich jak ułatwianie
przywozu sprzętu ochronnego, przy jednoczesnym eliminowaniu na zewnętrznych granicach UE podrobionych
produktów, jak choćby podróbki maseczek ochronnych czy sfałszowane leki.
W ostatnich latach dało się jednak zauważyć, że organy celne niektórych państw członkowskich mają trudności
z pełnieniem swoich różnych ról. Wpływ na to miały m.in. wspomniana pandemia, skutki wyjścia Zjednoczonego
Królestwa z jednolitego rynku i z unii celnej UE, a także coraz większa cyfryzacja i wzrost handlu elektronicznego.
Stąd potrzeba gruntownych zmian w przepisach dotyczących unijnej unii celnej.
Poniżej przedstawiono cztery główne obszary zmian.
Zarządzanie ryzykiem
Aktualnie unijne organy celne zarządzają ryzykiem w oparciu o ogólnounijne ramy wspólnego zarządzania ryzykiem
obejmujące wspólne kryteria i normy ryzyka, środki wymiany informacji o ryzyku oraz elektroniczną analizę ryzyka.
Zdarza się jednak, że zasady zarządzania ryzykiem nie są jednakowo stosowane we wszystkich państwach
członkowskich. Ponadto bywa także, że systemy oceny ryzyka poszczególnych państw członkowskich Unii mogą nie
obejmować istotnych informacji, ponieważ nie są gromadzone ani wymieniane między państwami członkowskimi albo
ponieważ państwa członkowskie nie dysponują ogólnounijnymi danymi porównawczymi, które umożliwiłyby im
interpretację własnych danych krajowych.
Wobec powyższego, Komisja Europejska postanowiła, że należy stworzyć przepisy dotyczące analizy danych na
szczeblu Unii, tak aby „lepiej i szerzej wykorzystać dane ze wszystkich źródeł, w tym w ramach międzynarodowej
współpracy celnej, oraz aby ułatwić powstawanie współzależności w zarządzaniu ryzykiem, kontrolach celnych
i działaniach mających na celu zwalczanie oszustw, niezbędna jest analiza danych na szczeblu UE”.
Zarządzanie handlem elektronicznym
W obszarze handlu elektronicznego Komisja planuje zaostrzenie obowiązków dostawców usług płatniczych
i internetowych platform sprzedaży, tak aby łatwiej było zwalczać oszustwa celne i podatkowe w handlu
elektronicznym. Organy podatkowe i celne wciąż mają bowiem poważne trudności z zapewnieniem zgodności
towarów zakupionych przez internet z przepisami podatkowymi i celnymi.
Plan działania obejmuje także dostosowanie prawa celnego i systemów informatycznych do nowych przepisów
w zakresie VAT. Chodzi o pakiet dotyczący VAT w handlu elektronicznym przyjęty 5.12.2017 r., który ma zostać
wdrożony od 1.7. 2021 r. Pakiet ten przewiduje zwalczanie oszustw związanych z VAT i zapewnienie równych
warunków działania przedsiębiorstwom w UE przy jednoczesnym ułatwieniu handlu transgranicznego.
Promowanie przestrzegania przepisów
Komisja Europejska proponuje nową inicjatywę pod nazwą „punkt kompleksowej obsługi”. Ma ona ułatwi
przedsiębiorstwom działającym zgodnie z prawem dopełnienie formalności granicznych w jednym portalu. Umożliwi
ona organom celnym wspólne przetwarzanie, przekazywanie i wymianę informacji oraz lepszą ocenę ryzyka.

Jednomyślność w działaniu organów celnych
Komisja chce zapewnić bliższą współpracę między organami celnymi i innymi organami krajowymi, tak aby UE mogła
działać jednomyślnie w kwestiach celnych na szczeblu międzynarodowym. W tym celu Unia wspierać będzie
szkolenie niezbędnych zasobów ludzkich oraz zakup nowoczesnego i niezawodnego sprzętu do kontroli celnej.
Omawiany plan działania zawiera także plany powołania nowej grupa analityczny złożonej z przedstawicieli państw
członkowskich i przedsiębiorców, która pomóc ma w przygotowaniu się na przyszłe kryzysy i wyzwania, takie jak
nieoczekiwany rozwój sytuacji na świecie i przyszłe modele biznesowe.

Komisja Europejska proponuje przepisy dotyczące analizy danych na szczeblu Unii w celu lepszego wykorzystania informacji ze wszystkich źródeł. Dodatkowo planuje zaostrzenie obowiązków dostawców usług płatniczych i platform sprzedaży internetowej, promowanie przestrzegania przepisów oraz bliższą współpracę między organami celnymi. Nowe rozwiązania mają przyczynić się do efektywniejszej pracy organów celnych w UE.