Nowe Prawo zamówień publicznych

11.9.2019 r. Sejm RP uchwalił nowe Prawo zamówień publicznych, które ma na celu wprowadzenie uproszczeń proceduralnych, zwiększenie konkurencyjności oraz zrównoważenie pozycji zamawiających i wykonawców. Ustawa jest wdrożeniem przepisów dyrektyw zamówieniowych 2014/24/UE oraz 2014/25/UE. Nowe Prawo zakłada m.in. określenie progów stosowania, zmiany w udzielaniu zamówień oraz wprowadzenie nowych zasad dotyczących składania ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej.

Tematyka: nowe Prawo zamówień publicznych, ustawa, zamówienia publiczne, przetargi, konkurencyjność, wykonawcy, zamawiający, postępowanie o udzielenie zamówienia, umowy, rozstrzyganie sporów, dyrektywy zamówieniowe

11.9.2019 r. Sejm RP uchwalił nowe Prawo zamówień publicznych. Ustawa została skierowana do Senatu
i jeśli nie zostaną zgłoszone poprawki, następnym krokiem będzie podpisanie jej przez Prezydenta.
Planowany termin wejścia ustawy w życie to początek 2021 r.
Resort przedsiębiorczości i technologii pracował nad nowelizacją kilka miesięcy, pierwsze projekty pojawiły się
wiosną 2019 r., kiedy ustawa została skierowana do konsultacji publicznych. Autorzy tego dokumentu wskazują, że
celem jej uchwalenia było m.in. wprowadzenie uproszczeń proceduralnych, zwiększenie konkurencyjności,
zrównoważenie pozycji zamawiających i wykonawców oraz wprowadzenie mechanizmu pozasądowego
rozwiązywania sporów dotyczących realizacji umów. Założenia te co do zasady znajdują odzwierciedlenie
w nowych przepisach, pamiętać jednak należy, że nowouchwalona ustawa PZP, podobnie jak ta obowiązująca
obecnie, stanowi wdrożenie przepisów dyrektyw zamówieniowych 2014/24/UE oraz 2014/25/UE, a zatem kluczowe
instytucje i zasady prowadzenia postępowania o zamówienie publiczne nie mogły być modyfikowane. Natomiast, czy
w rzeczywistości nowe Prawo pozwoli zrealizować zakładane cele będzie w dużej mierze zależało od praktyki, jaka
ukształtuje się na tle tych przepisów.
Poniżej przedstawiamy 30 najważniejszych zmian, które wprowadza nowe Prawo zamówień publicznych,
w brzmieniu uchwalonym przez Sejm:
1. Określono próg stosowania Prawa zamówień publicznych na kwotę 130 000 zł dla zamówień klasycznych
udzielanych przez zamawiających publicznych.
2. Wskazano obowiązek stosowania wybranych przepisów ZamPublU do zamówień o wartości powyżej 50 000 zł
do 130 000 zł, zwanych „zamówieniami bagatelnymi”.
3. Nastąpiły istotne zmiany w słowniku (art. 7 ZamPublU) m.in. zdefiniowano dokumenty zamówienia, podmiotowe
i przedmiotowe środki dowodowe, warunki zamówienia, na nowo zdefiniowano umowę podwykonawczą.
4. Ustalono zasady kształtowania polityki zakupowej państwa, która ma określać m.in. priorytetowe działania RP
w obszarze zamówień publicznych. W oparciu o politykę zakupową zamawiający będący centralnymi organami
administracji rządowej będą sporządzać strategię zarządzania dla poszczególnych kategorii zakupowych.
5. Zmodyfikowano zapisy dotyczące składania ofert, odnosząc się do kodeksowej formy elektronicznej
zastrzeganej pod rygorem nieważności, a dodatkowo – w postępowaniach o wartości mniejszej niż progi unijne –
dopuszczono także możliwość opatrzenia oferty podpisem zaufanym.
6. Wprowadzono konieczność dokonywania analizy potrzeb i wymagań przed wszczęciem postępowania.
Wprowadzono także dodatkową możliwość prowadzenia przed wszczęciem postępowania wstępnych konsultacji
rynkowych.
7. Przewidziano konieczność unieważnienia postępowania na podstawie art. 256 ZamPublU, w przypadku gdy
zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu istotnie zmienią charakter zamówienia w porównaniu z pierwotnie
określonym.
8. Zmieniono katalog przesłanek obligatoryjnych i fakultatywnych, których spełnienie będzie skutkowało
wykluczeniem wykonawcy z postępowania.
9. W odniesieniu do każdego z 4 warunków udziału w postępowaniu (zdolności do występowania w obrocie
gospodarczym; uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile wynika to
z odrębnych przepisów; sytuacji ekonomicznej lub finansowej; zdolności technicznej lub zawodowej) określono,
czego zamawiający może wymagać od wykonawcy.
10. Zastrzeżono, że w odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub
doświadczenia, wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia mogą polegać na zdolnościach
tych z wykonawców, którzy wykonają roboty budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są
wymagane.

11. Wyraźnie uregulowano zakaz powoływania się na zdolności lub sytuację podmiotów udostępniających zasoby,
jeżeli na etapie składania wniosków lub ofert wykonawca nie polegał w danym zakresie na zdolnościach lub
sytuacji podmiotów udostępniających potencjał.
12. Zrezygnowano z dwóch dotychczasowych trybów udzielania zamówień: zapytania o cenę i licytacji
elektronicznej.
13. W przetargu ograniczonym i negocjacjach z ogłoszeniem przewidziano instytucję odrzucenia wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, jednocześnie określając zamknięty katalog przesłanek, których
wystąpienie będzie skutkowało odrzuceniem wniosku.
14. Zmieniono katalog przesłanek skutkujących odrzuceniem oferty.
15. Uregulowano kwestię wyboru oferty najkorzystniejszej po upływie terminu związania ofertą.
16. Wprowadzono możliwość unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia przed upływem terminu
składania wniosków lub ofert, jeżeli wystąpiły okoliczności powodujące, że dalsze prowadzenie postępowania
jest nieuzasadnione.
17. Odrębnie dla postępowań poniżej progów unijnych uregulowano kwestie dotyczące m.in. ogłoszeń, zawartości
SIWZ i wyjaśnia jej treści, udzielania zamówienia publicznego w poszczególnych trybach oraz wyboru
najkorzystniejszej oferty.
18. Istotnie rozbudowano przepisy regulujące zasady przeprowadzania konkursów, przewidując dwa ich typy –
nieograniczony i ograniczony.
19. Określono minimum postanowień, które powinny znaleźć się w umowie, w tym obligatoryjne będzie określenie
łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, której mogą dochodzić strony.
20. Wprowadzono katalog klauzul abuzywnych w art. 433 ZamPublU.
21. W przypadku umów, których przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, zawieranych na okres dłuższy niż 12
miesięcy nakazano obligatoryjne wprowadzenie postanowień dotyczących zasad wprowadzenia waloryzacji
wynagrodzenia w przypadku zmian ceny materiałów lub kosztów, a także zasadę przeliczania według tych
samych zasad wynagrodzenia, jeżeli umowa została zawarta po upływie 180 dni od dnia upływu terminu
składania ofert.
22. Wprowadzono możliwość udzielania zaliczek we wszystkich zamówieniach oraz obowiązek płatności
wynagrodzenia w częściach lub udzielania zaliczek w umowach zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy.
23. Przywrócono zasadę rozpoznawania odwołań przez składy trzyosobowe, ale tylko w postępowaniach o wartości
unijnej; w sprawach mniej zawiłych Prezes będzie mógł wyznaczyć skład jednoosobowy.
24. Otwarto drogę do składania odwołań w pełnym zakresie w postępowaniach o wartości niższej od progów
unijnych.
25. Ustanowiono, jako właściwy do postępowań skargowych, jeden sąd - Sąd Okręgowy w Warszawie.
26. Wydłużono termin na wniesienie skargi do 14 dni.
27. Przyznano prawo do wniesienia skargi kasacyjnej również stronie postępowania odwoławczego.
28. Po raz pierwszy w historii zamówień publicznych, uregulowano w sposób szczególny zasady rozwiązywania
sporów na tle realizacji umów, w tym wprowadzono dobrowolną (a w niektórych przypadkach – obligatoryjną)
mediację lub inny polubowny sposób rozwiązania sporu.
29. Wyraźnie zaznaczono, iż do polubownego rozwiązania sporu na tle umowy w sprawie zamówienia publicznego,
kompetencję posiada Sąd Polubowny przy Prokuratorii Generalnej RP, ale nie jako wyłączny organ. Strony
uprawnione są także do skorzystania z usługi mediatora lub innej osoby prowadzącej polubowne rozwiązywanie
sporów.
30. Zakres swobody negocjacji ugody został ograniczony do ram wynikających z przepisów dotyczących
dopuszczalności zmiany umowy, a także – poprzez odesłanie do art. 54a FinPublU – z oceny skutków ugody
w zestawieniu z prawdopodobnym wynikiem postępowania sądowego albo arbitrażowego.

Nowe Prawo zamówień publicznych wprowadza wiele istotnych zmian, takich jak unormowanie zasad udzielania zamówień, wyboru oferty, regulacje dotyczące umów oraz rozwiązywania sporów. Kluczowe jest również wprowadzenie mechanizmu pozasądowego rozwiązywania sporów na tle realizacji umów, co może znacząco wpłynąć na praktykę stosowania nowych przepisów.