Zasady dotyczące publicznego i jawnego otwarcia
Zaniechanie zasad obowiązujących przy otwarciu ofert stanowi naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych, niemożliwych do szanowania na późniejszym etapie postępowania. Stan faktyczny oraz stanowisko KIO wskazują na konieczność przestrzegania zasad jawności i równego traktowania wykonawców. Otwarcie ofert ma kluczowe znaczenie dla uczestników postępowania, a jego brak może prowadzić do unieważnienia postępowania. Elektronizacja zamówień nie zwalnia z obowiązku przestrzegania zasad publicznego i jawnego otwarcia ofert.
Tematyka: zasady otwarcia ofert, Prawo zamówień publicznych, Krajowa Izba Odwoławcza, jawność postępowania, równy traktowanie wykonawców
Zaniechanie zasad obowiązujących przy otwarciu ofert stanowi naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych, niemożliwych do szanowania na późniejszym etapie postępowania. Stan faktyczny oraz stanowisko KIO wskazują na konieczność przestrzegania zasad jawności i równego traktowania wykonawców. Otwarcie ofert ma kluczowe znaczenie dla uczestników postępowania, a jego brak może prowadzić do unieważnienia postępowania. Elektronizacja zamówień nie zwalnia z obowiązku przestrzegania zasad publicznego i jawnego otwarcia ofert.
Zaniechanie zasad obowiązujących przy otwarciu ofert stanowi naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych, niemożliwych do szanowania na późniejszym etapie postępowania (wyrok KIO z 12.4.2019 r., KIO 574/19). Stan faktyczny Skarga dotyczyła unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oraz unieważnienia postępowania w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej sp. z o.o., przy udziale wykonawców: M.T. nad B.P. sp. z o.o. oraz S.P. S.A., którzy to zgłosili przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego. Zamawiający dokonał czynność otwarcia ofert, w trakcie której zostały otwarte 4 oferty złożone w postępowaniu, na której obecni byli przedstawiciele wykonawców, w tym przedstawiciel odwołującego. Obecne osoby przy otwarciu oferty zostały poinformowane, że jednej z ofert nie można otworzyć. W tym samym dniu, zamawiający opublikował „Informację z otwarcia ofert”. Komisja poinformowała osoby obecne na otwarciu ofert o braku możliwości otwarcia oferty nr 2 (oferty S.P.). Niezwłocznie po otwarciu ofert komisja podjęła kolejną próbę otwarcia oferty nr 2, złożonej przez S.P. S.A. Próba ta powiodła się na innym komputerze z uwagi na zainstalowane tam dodatkowe oprogramowanie. Stanowisko KIO KIO wskazała, iż podjęcie kolejnej próby otwarcia oferty nr 2 przez komisję przetargową, która to zakończyła się sukcesem na innym komputerze, jednakże już bez udziału osób przybyłych na otwarcie ofert jest czynnością w sposób bezpośredni naruszającą w szczególności dyspozycję przepisu art. 8 ust. 1 oraz art. 86 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 29.1.2004 r.- Prawo zamówień publicznych, (dalej jako: ZamPublU). KIO słusznie przyjęła, że procedura otwarcia oferty nr 2 nie odbyła się w sposób jawny dla wszystkich uczestników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym nie podano nazwy (firmy) oraz adresu wykonawcy, ceny, warunków płatności oraz terminu wykonania zamówienia dla oferty nr 2. KIO uznała, że powyższe uchybienia zamawiającego naruszyły naczelną zasadę zamówień publicznych z art. 7 ust. 1, gdyż postępowanie nie zostało przeprowadzone w sposób zapewniający zachowanie zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości, co skutkowało naruszeniem art. 7 ust.. Zdaniem KIO, naruszenie wpisuje się w dyspozycję przepisu art. 93 ust. 7 ZamPublU, który nakazuje unieważnienie postępowania w sytuacji, gdy postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. KIO zwróciła uwagę, iż czynność otwarcia ofert jest czynnością jednorazową i niepowtarzalną, Tym samym brak podania do publicznej wiadomości - odczytania nazwy, adresu wykonawcy, informacji dotyczących ceny oferty i innych elementów wymienionych w art. 86 ust. 4 ZamPublU, powoduje, że postępowanie obarczone jest wadą niemożliwą do usunięcia, która to wada uniemożliwia zawarcie ważnej umowy w sprawie zamówienia publicznego (wyrok KIO z dnia 4.7.2016 r., KIO 1096/16). Obowiązkiem zamawiającego jest bowiem zachowywanie zasad prowadzenia postępowania na wszystkich etapach postępowania, przy dokonywaniu wszystkich wymaganych przepisami ustawy czynności. KIO podkreślił, że zachowanie zasady jawności pozwala na urzeczywistnienie zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Otwarcie ofert ma charakter jawny nie tylko w stosunku do wykonawców, ale erga omnes. W otwarciu ofert uczestniczyć mogą dowolne osoby i podmioty (przedstawiciele mediów, konkurujących wykonawców nie będących uczestnikami danego postępowania, wszystkie osoby zainteresowane). Czynność otwarcia ofert ma doniosłe znaczenie dla uczestników postępowania - pozwala bowiem wykonawcom na ustalenie kręgu podmiotów, z którymi konkurować będą o udzielenie zamówienia, a także potencjalnych szans na uzyskanie zamówienia. Wybór oferty najkorzystniejszej nastąpić musi zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych. Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy PZP zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy. Otwarcie ofert nie stanowi czynności prawnej, a czynność faktyczną. Ma ono charakter jednokrotny i ze swej natury nie może być ponawiane w danym postępowaniu” (wyrok z 12.10.2009 r., KIO/UZP 1344/09). KIO powołała także wyrok SO z 2.2.2010 r., V Ca 2601/09, w którym potwierdzono powyższą zasadę, Bowiem już po zakończeniu czynności otwarcia ofert i opuszczeniu sali przez wykonawców, omyłka ta nie mogła być naprawiona w żaden sposób, również w ten sposób jak uczynił to zamawiający. Poinformowanie innych wykonawców za pomocą faxu o złożeniu oferty przez skarżącego nie może być uznane za czynność jawną i dokonaną erga omnes. KIO przypominała też, że w znowelizowanej ustawie Prawo zamówień publicznych zasady nie zostały wyłączone w związku z elektronizacją zamówień, co oznacza, że nadal aktualne są procedury publicznego i jawnego otwarcia ofert wraz z podaniem wymaganych ustawą informacji. Zaniechanie tych czynności stanowi naruszenie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, niemożliwych do sanowania na późniejszym etapie postępowania. Okoliczność, iż oferty złożone w postaci elektronicznej, z zasady niemożliwe są do korygowania po ich złożeniu, albowiem w systemie informatycznym pozostawałby „jakiś ślad”, nie może powodować uznania, że oferty składane w formie papierowej mogły być traktowane inaczej. Bowiem za każdym razem zamawiający miał i ma obowiązek ich prawidłowego zabezpieczenia, czy to przez umieszczenie ich w szafie pancernej, czy w programie komputerowym na odpowiedniej platformie internetowej, a co za tym idzie do ich równego traktowania względem wszystkich wykonawców uczestniczących w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Komentarz Krajowa Izba Odwoławcza wypowiedziała się na temat zasad dotyczących publicznego i jawnego otwarcia. Pomimo wprowadzenia elektronizacji zamówień publicznych nadal obowiązują zasady publicznego i jawnego otwarcia oferty wraz z podaniem informacji wymaganych przez ustawą Prawo zamówień publicznych.KIO wskazała w omawianym orzeczeniu, iż czynność otwarcia ofert jest czynnością jednorazową i niepowtarzalną. W przedstawionym stanie faktycznym doszło do otwarcia jednej z ofert poza sesją jawną w takiej sytuacji zamawiający miał obowiązek unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W stanie faktycznym sprawy zamawiający miał problem z otwarciem jednej z ofert z uwagi na brak prawidłowego działania platformy przez, którą zamawiający korzystał do obsługi zamówienia publicznego. Jednak powyższy problem nie może oznaczać naruszenia zasad udzielania zamówień publicznych oraz ustawowych obowiązków zamawiającego dotyczących otwarcia ofert.jak słusznie orzekła KIO w omawianym orzeczeniu zaniechanie tych czynności stanowi naruszenie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, niemożliwych do sanowania na późniejszym etapie postępowania. wyrok KIO z 12.4.2019 r., KIO 574/19
Krajowa Izba Odwoławcza jednoznacznie wskazała, że zaniechanie zasad publicznego i jawnego otwarcia ofert narusza przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych i może skutkować unieważnieniem postępowania. Konieczne jest przestrzeganie zasad jawności i równego traktowania wykonawców na wszystkich etapach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.