Zmiany w nowej ustawie PZP

Ustawa z 27.11.2020 r. wprowadziła szereg zmian w nowej ustawie Prawo zamówień publicznych z 2019 r. Przepisy nowelizacyjne wejdą w życie 1.1.2021 r., eliminując m.in. ograniczenia dotyczące okresu trwania umów o zamówienia publiczne oraz precyzując obowiązki związane z raportowaniem zamówień i kontrolą zamawiających.

Tematyka: zmiany, ustawa, PZP, zamówienia publiczne, raporty, kontrola, nowelizacja, umowy, waloryzacja, wykonawcy

Ustawą z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo
zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2275), podpisaną przez Prezydenta
RP 7.12.2020 r., wprowadzono szereg zmian w nowej ustawie z 11.9.2019 r. – Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. z 2019 r. poz. 2019; dalej jako: PZP).
• Przepisy nowelizujące uzyskają moc obowiązującą od 1.1.2021 r., który zbiega się jednocześnie z czasem
wejścia w życie PZP.
• Wraz z nowym rokiem zostaną wyłączone ograniczenia przewidujące maksymalnie 4 – letni okres trwania
umów o zamówienia publiczne, poza eksplikacją legislacyjną pozostaną zamówienia bagatelne i procedury
formalne je obejmujące, a także stosowana będzie waloryzacja wynagrodzenia w oparciu o konkretny termin
początkowy (konieczna zaś w przypadku upływu znacznego czasu między wyborem wykonawcy a zawarciem
danej umowy o zamówienie publiczne).
• Nowelizacja uszczegóławia obowiązek sporządzania raportów z realizacji zamówień, dokonywania
ogłoszeń o wykonaniu umowy oraz procedurę kontrolną przeprowadzaną przez Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych (dalej jako: UZP). Naświetla również dodatkowe wymogi względem członków Krajowej Izby
Odwoławczej (dalej jako: KIO).
Zamówienia bagatelne oraz umowy o zamówienia publiczne na okres 4 lat wyłączone z regulacji ustawowej
Nowelizacja, poprzez uchylenie art. 2 ust. 2 oraz art. 268 PZP wycofuje z obrotu kategorię zamówień bagatelnych,
wzbudzającej dotąd wiele wątpliwości z uwagi na uciążliwe procedury formalne i konieczność dochowania wysokiego
stopnia profesjonalizmu w procesie zakupu przez zamawiających. Zamówienia o wartości mniejszej niż 130 000 zł,
lecz nie mniejszych niż 50 000 zł (bez podatku od towarów i usług oraz dotyczące jednorazowego zakupu) podlegały
obowiązkowi sporządzenia rocznego sprawozdania czy ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych,
udostępnianym na stronach portalu internetowego Urzędu wraz ze szczegółowymi informacjami o zamawiającym,
przedmiocie zamówienia, jak i okolicznościach zamówienia, m.in. poprzez wykazanie terminów do składania ofert
przed wykonawców. Mając na względzie te trapiące regulacje, od 1.1.2021 r., tak małe zamówienia nie będą
wchodzić w zakres przedmiotowy PZP.
Umowy w sprawie zamówienia publicznego, w dotychczasowym porządku prawnym, są zawierane na czas
ograniczony, nie dłuższy niż 4 lata. Wejście w życie nowelizacji ukonstytuowało zniesienie tej reglamentacji –
w brzmieniu zaproponowanego art. 434 ust. 1 PZP umowy będę mieć charakter umów na czas oznaczony, bez
wskazania górnej granicy jej obowiązywania. Wziąwszy w szczególności pod uwagę wieloletnie związywanie się
umowami na roboty budowlane, nowa regulacja ma praktyczne wykorzystanie.
Waloryzacja wynagrodzenia
W odniesieniu do umów, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, zawarte na okres dłuższy niż 12
miesięcy, legislator sprecyzował początkowy termin zmiany wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku
zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia. W brzmieniu nowego art. 439 ust. 3 PZP -
jeżeli umowa została zawarta po upływie 180 dni od dnia upływu terminu składania ofert, początkowym terminem
ustalenia zmiany wynagrodzenia jest dzień otwarcia ofert, chyba że zamawiający określi termin wcześniejszy.
Oznacza to jednoczesną rezygnację ze wskazania w przepisie, że ustalenie zmiany oblicza się poprzez różnicę
między średnią ceną materiałów lub kosztów, obowiązującą w dniu otwarcia ofert, a ceną nabycia materiałów lub
rzeczywiście poniesionych kosztów przez wykonawcę. Sposób dokonywania waloryzacji wynagrodzenia dookreśla
bowiem ust. 2 omawianego artykułu.
Raporty z realizacji zamówień i ogłoszenia o wykonaniu umowy
Zgodnie ze zmienionym art. 446 w ust. 1 pkt 3 PZP, rozparcelowano obowiązek sporządzania raportu z realizacji
zamówienia, zawierającego ocenę tej realizacji w zależności od długości wystąpienia opóźnienia w realizacji umowy
oraz wartości zamówienia. Obecny, jednolity zapis warunkujący raportowanie od opóźnienia co najmniej 30-
dniowego w realizacji jakiejkolwiek z umów, stracił na aktualności. Odtąd, zamawiający będzie zobligowany
sporządzać raport, jeżeli opóźnienia wynoszą co najmniej 90 dni, a zamówienie jest równe wartości lub przekracza
wyrażoną w złotych równowartość kwoty dla robót budowlanych – 20 000 000 euro, a dla dostaw lub usług – 10 000
000 euro, bądź wykonawca spóźnia się realizacją umowy przynajmniej 30 dni, jeśli zamówienie opiewa na wartość
mniejszą niż wyrażoną w złotych równowartość kwoty dla robót budowlanych – 20 000 000 euro, a dla dostaw lub
usług – 10 000 000 euro.

Artykuł 448 PZP doprecyzowuje, że ogłoszenie o wykonaniu umowy w terminie 30 dni od jej sfinalizowania, musi
zostać przez zamawiającego zamieszczone Biuletynie Zamówień Publicznych, na zasadach określonych w dziale III
rozdziale 2 PZP.
Kontrola udzielania zamówień
Nie tylko organy będą współpracować ze sobą w zakresie wzajemnej wymiany informacji będących przedmiotem
przeprowadzonych kontroli zamówień. Zgodnie z rozszerzonym obowiązkiem na gruncie nowelizacji i z art. 597 ust. 4
PZP, niezwłocznie po wszczęciu kontroli, także zmawiający ma powinność zawiadomić organ o tym, że wcześniejsza
kontrola danego zamówienia miała już miejsce oraz zobligowany jest udostępnić jej wyniki.
Organem kontroli jest m.in. instytucja audytowa oraz instytucja zarządzająca w rozumieniu przepisów dotyczących
realizacji programów w zakresie polityki spójności oraz programów realizowanych z wykorzystaniem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz funduszy wspierających sektory
morski lub rybacki (art. 596 w ust. 2 pkt 4 PZP).
Nowelizacja precyzuje również, w brzmieniu art. 603 ust. 1 i 2 PZP, że Prezes UZP prowadzi kontrolę działań lub
zaniechań zamawiającego, a zatem, przepisy ustawy, które wyznaczają zakres i podstawę wszczynanej przed niego
procedury, mają nie tylko zbadać zgodność z prawem postępowania o udzielenie zamówienia oraz zawierania czy
dokonywania zmiany umowy, ale także znajdują odpowiednie zastosowanie do kontroli postępowania o zawarcie
umowy ramowej, dynamicznego systemu zakupów, systemu kwalifikowania wykonawców lub konkursu oraz do
kontroli zawarcia lub zmiany umowy ramowej.
Kontrola doraźna zaś będzie mogła zostać wszczęta przez Prezesa z Urzędu w razie przypuszczenia, że doszło do
naruszenia przepisów PZP, które mogło mieć wpływ nie tylko na wynik postępowania o udzielenie zamówienia lub
w konkursu, ale także na zawarcie lub zmianę umowy lub umowy ramowej sprzecznej z literą prawa. Analogicznie,
jak w uprzednim stanie prawnym, Prezes jest związany zarzutami wskazanymi we wniosku wszczynającego kontrolę,
bądź fakultatywnie, w razie ujawnienia, że doszło do innego naruszenia przepisów ustawy niewskazanego w piśmie
wnioskodawcy, Prezes Urzędu może rozszerzyć jej zakres z urzędu (art. 607 ust. 1 i 2 PZP).
Na Prezesie Urzędu będzie również ciążyć obowiązek zawiadomienia o odmowie wszczęcia kontroli doraźnej
w przypadku, gdy dojdzie do jej zainicjowania przed zawarciem umowy (art. 613 ust. 4 PZP).
Obostrzenia względem członków KIO
Poprzez zmianę art. 476 ust. 2 pkt 1 PZP, zaostrzono wymogi względem członków KIO, którzy od nowego roku
bezwzględnie nie będą mogli podejmować dodatkowych zajęć zarobkowych, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku
dydaktycznym, badawczym lub badawczo-dydaktycznym, w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru
czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach. W świetle aktualnego stanu prawnego, pozyskiwanie
alternatywnych źródeł dochodu jest możliwe, jednak wyłącznie za zgodą Prezesa KIO – możliwość ta została obecnie
wyłączona nowelizacją.
Dodana została również przesłanka umożliwiająca odwołanie członka Izby przez ministra właściwego do spraw
gospodarki wówczas, gdy jej on trwałe niezdolny do pełnienia swoich obowiązków na podstawie oceny stwierdzonej
przez orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych bądź też odmawia bez uzasadnionej przyczyny poddania się
ocenie zdolności do pełnienia tych obowiązków, mimo zalecenia Prezesa Izby (art.art. 478 w ust. 2 pkt 13 PZP).

Nowelizacja PZP znosi kategorię zamówień bagatelnych, wprowadza nowe zasady dotyczące okresu trwania umów o zamówienia publiczne oraz sprecyzowane wymogi dotyczące waloryzacji wynagrodzenia. Dodatkowo, wprowadza zmiany w obowiązkach związanych z raportowaniem zamówień i ogłaszaniem wykonania umów, a także precyzuje procedury kontroli udzielania zamówień.