Wyrok Sądu Okręgowego

I C 1234/23

ODPIS

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział I Cywilny w składzie: Przewodniczący: SSO Anna Kowalska Protokolant: sekretarz sądowy Jan Nowak

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2023 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa Kredyt Bank S.A. z siedzibą w Krakowie przeciwko Maria Zielińska o zapłatę:

I. Zasądza od pozwanej Maria Zielińska na rzecz powoda Kredyt Bank S.A. z siedzibą w Krakowie kwotę 10 000 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty;

II. Zasądza od pozwanej Maria Zielińska na rzecz powoda Kredyt Bank S.A. z siedzibą w Krakowie kwotę 1 500 zł (tysiąc pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 1 200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadnienie

Pozwem z 5 marca 2023 r. powód Kredyt Bank S.A. z siedzibą w Krakowie wniósł o zasądzenie od pozwanej Maria Zielińska kwoty 10 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł również o zasądzenie od Pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w ramach swojej działalności na podstawie umowy Nr KB/1234/2021 z 15 lutego 2021 r. udzielił Tomaszowi Nowakowi pożyczki gotówkowej w kwocie 20 000 zł. Zabezpieczeniem przedmiotowej umowy były weksle in blanco wraz z deklaracją wekslową wystawione przez pożyczkobiorcę, a poręczone przez Pozwaną oraz Jana Kowalskiego, Annę Wiśniewską oraz Piotra Malinowskiego. Powód wskazał nadto, iż zadłużenie wynikające z pożyczki nie zostało spłacone przez pożyczkobiorcę, co spowodowało, że powód wypełnił weksel zgodnie z deklaracją wekslową. Oświadczeniami skierowanymi do Pozwanej z 1 kwietnia 2023 r. i 10 kwietnia 2023 r. powód dokonał potrącenia wzajemnych wymagalnych należności przysługujących mu z weksla z należnościami Pozwanej wobec Powoda, a wynikającymi z obowiązku zwrotu Pozwanej kwot wyegzekwowanych od niej w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny. Tytuł ten został bowiem pozbawiony wykonalności wyrokiem Sądu Rejonowego w Warszawie I Wydziału Cywilnego z 20 stycznia 2023 r., I C 5678/22, niepubl. Po dokonaniu potrąceń pozostała do zapłaty na rzecz Powoda kwota 10 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

Pozwana odpowiedzią na pozew z 15 kwietnia 2023 r. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazała, iż powód wystawił przeciwko niej Bankowy Tytuł Egzekucyjny, który został pozbawiony wykonalności przez Sąd Rejonowy w Warszawie. Pozwana podniosła, iż w lutym 2023 r. wezwała Powoda do zwrotu wszystkich kwot wyegzekwowanych przez komornika. W odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie otrzymała informację o wypełnieniu weksla. Zdaniem Pozwanej weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem, tj. po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego.

Powód zakwestionował powyższe twierdzenia Pozwanej, wskazując, iż stroną stosunku podstawowego jest wyłącznie Tomasz Nowak, i to w stosunku do niego roszczenie musiałoby się przedawnić, aby zarzut Pozwanej mógł zostać uwzględniony. Pozwana jako poręczyciel wekslowy, który nie jest stroną stosunku podstawowego, tj. umowy pożyczki, nie może powoływać się na przedawnienie roszczenia stosunku podstawowego wobec własnej osoby, w stosunku bowiem do niego roszczenie nie istnieje.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Umową z 15 lutego 2021 r. zawartą pomiędzy Kredyt Bank S.A. z siedzibą w Krakowie a Tomaszem Nowakiem Powodowy Bank udzielił pożyczkobiorcy pożyczki gotówkowej na cel konsumpcyjny w kwocie 20 000 zł na okres od 15 lutego 2021 r. do dnia 15 lutego 2024 r. Zgodnie z § 5 ust. 1 umowy prawnym zabezpieczeniem spłaty pożyczki było poręczenie według prawa wekslowego przez Marię Zielińską, Jana Kowalskiego oraz Annę Wiśniewską (umowa k. 10-15).

Wobec zaprzestania spłat rat pożyczki powód w dniu 20 stycznia 2022 r. wystawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny na kwotę 15 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi w kwocie 1 000 zł oraz z odsetkami w wysokości 2 × odsetek ustawowych (bankowy tytuł egzekucyjny k. 20).

W oparciu o powyższy tytuł powód wszczął przeciwko Pozwanej postępowanie egzekucyjne kwoty 15 000 zł wraz z odsetkami w wysokości 2 × odsetek ustawowych liczonych od należności głównej od dnia 20 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty (k. 21-25, postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności k. 26).

Wyrokiem z 20 stycznia 2023 r. wydanym w sprawie I C 5678/22 Sąd Rejonowy w Warszawie I Wydział Cywilny pozbawił wykonalności Bankowy Tytuł Egzekucyjny z 20 stycznia 2022 r. wystawiony przez Kredyt Bank w Krakowie, któremu nadana została klauzula wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy z 25 stycznia 2022 r., w całości (wyrok k. 30).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy w Warszawie wskazał m.in., iż wobec treści art. 77 § 1 KC w zw. z art. 840 § 1 KPC pozbawił wykonalności Bankowy Tytuł Egzekucyjny z 20 stycznia 2022 r., uznając, iż doszło do przedawnienia świadczenia objętego postępowaniem egzekucyjnym (uzasadnienie k. 31-32).

W zaistniałej sytuacji powód w dniu 25 stycznia 2023 r. wypełnił weksel zgodnie z deklaracją wekslową na kwotę aktualnego zadłużenia, tj. 12 000 zł (weksel wraz z deklaracją wekslową k. 35, 36).

Pismem z 1 marca 2023 r. powód poinformował poręczycieli, w tym Pozwaną, iż weksel in blanco złożony przez Tomasza Nowaka jako zabezpieczenie pożyczki na mocy umowy Nr KB/1234/2021 z 15 lutego 2021 r. i poręczony przez Pozwaną został wypełniony przez Bank na kwotę 12 000 zł z datą płatności na dzień 1 marca 2023 r. Przedmiotowym pismem wezwano wszystkich poręczycieli do zapłaty powyższej kwoty (pismo k. 40).

W dniu 1 kwietnia 2023 r. powód skierował do Pozwanej pismo, którym na podstawie art. 498 i n. KC potrącił wymagalną wierzytelność przysługującą Bankowi wobec Pozwanej w kwocie 12 000 zł wynikającą z poręczenia weksla płatnego z 1 marca 2023 r. z wierzytelnością przysługującą Pozwanej wobec Kredyt Bank S.A. w Krakowie o zapłatę kwoty 5 000 zł, na którą składała się: kwota 4 000 zł wyegzekwowana i przekazana Kredyt Bank S.A. w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Warszawie, kwota 500 zł stanowiąca odsetki ustawowe od wpłat składających się na kwotę 4 000 zł, obliczone od dat wpływu tych kwot na rachunek Banku do dnia 1 kwietnia 2023 r. oraz kwota 500 zł stanowiąca wyegzekwowane od Pozwanej wynagrodzenie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Warszawie. W przedmiotowym oświadczeniu o potrąceniu powód wskazał, iż powyższe potrącenie ma moc od dnia 1 kwietnia 2023 r. (oświadczenie o potrąceniu k. 45).

Następnie pismem z 10 kwietnia 2023 r. powód wskazał, iż potrąca wymagalną wierzytelność przysługującą Kredyt Bank S.A. w Krakowie w kwocie 2 000 zł z przysługującą Pozwanej wierzytelnością wobec Kredyt Bank S.A. w Krakowie w kwocie 2 000 zł. Powyższe potrącenie, jak wskazał powód, w oświadczeniu ma moc od dnia 10 kwietnia 2023 r. (oświadczenie o potrąceniu k. 50).

Pozwana pismem z 12 kwietnia 2023 r. skierowanym do Powoda zaprzeczyła, aby po jej stronie istniało jakiekolwiek świadczenie, które zobowiązana byłaby spełnić. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia (pismo k. 55-56).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania oraz zeznań Pozwanej słuchanej na rozprawie w dniu 15 maja 2023 r. (k. 60-65) oraz k. 66-67, 68, 69-70, 71- 72, 73-74 z akt sprawy I C 5678/22 Sądu Rejonowego w Warszawie.

W ocenie Sądu powództwo podlega oddaleniu.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest, że Tomasz Nowak zawarł z powodowym bankiem umowę pożyczki, a także iż umowa powyższa była zabezpieczona wekslem in blanco, który powód mógł w świetle postanowień deklaracji wekslowej wypełnić na sumę odpowiadającą kwocie wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami, prowizją i innymi należnościami. Bezsporne jest również, iż umowa powyższa została poręczona przez pozwaną Marię Zielińską.

W toku postępowania powód wskazywał, iż dochodzi od Pozwanej zwrotu udzielonej kwoty pożyczki z uwagi na udzielenie przez nią awalu. Wskazać należy, iż poręczenie cywilne i poręczenie wekslowe są dwoma odmiennymi instytucjami.

Stosownie do treści art. 30 PrWeksl zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awal) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Zgodnie zaś z art. 31 PrWeksl poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył. Przy czym jego zobowiązanie jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny, z wyjątkiem wady formalnej. W doktrynie wskazuje się, że poręczenie wekslowe jest przyjęciem odpowiedzialności przez poręczającego wobec każdego posiadacza weksla za zobowiązania wekslowe. Może ono zabezpieczać wykonanie zobowiązania niezależnie od źródła jego powstania. Awal zabezpiecza jednak tylko zobowiązanie wekslowe. Cechuje się on abstrakcyjnością i bezwarunkowością. Akcesoryjność poręczenia wekslowego wykazuje cechy odmienne w stosunku do innych zabezpieczeń, w tym również poręczenia cywilnego. Poręczenie wekslowe polega na przyjęciu odpowiedzialności wekslowej za dług osoby podpisanej na wekslu. Przez poręczenie wekslowe poręczyciel przyjmuje odpowiedzialność względem każdego posiadacza weksla niezależnie od źródła powstania zobowiązania. Powyższe skutkuje tym, iż zobowiązanie poręczyciela powstaje niezależnie od źródła jego powstania. Zobowiązanie awalisty powstaje bowiem niezależnie od istnienia zobowiązanie dłużnika głównego w sensie materialnym, wystarczy, że zobowiązanie to zostało prawidłowo wyrażone na dokumencie wekslowym w sensie formalnym. Z tego też względu akcesoryjność poręczenia wekslowego określana jest jako akcesoryjność formalna. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego jest zobowiązaniem samodzielnym (tak wyr. SN z 15 marca 2018 r„ V CSK 123/17, Legalis).

Natomiast zgodnie z treścią art. 876 § 1 KC przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Stosunek poręczenia powstaje na podstawie umowy pomiędzy wierzycielem z innego stosunku zobowiązaniowego. Jak wskazuje się w literaturze, można poręczyć tylko za zobowiązanie ważne. Zobowiązanie poręczyciela cywilnego w odróżnieniu od poręczenia wekslowego jest zależne od istnienia, ważności i zakresu zobowiązania głównego, poręczenie w trybie art. 876 § 1 KC obowiązuje jedynie w relacji wierzyciel- poręczyciel i staje się wymagalne w sytuacji, w której dłużnik nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania. Zobowiązanie poręczyciela wygasa, gdy wygaśnie zobowiązanie główne niezależnie od przyczyny, która legła u takiego stanu rzeczy. Wskazać należy, iż orzecznictwo dopuszcza możliwość przyjęcia, iż poręczenie wekslowe jest jednocześnie poręczeniem cywilnym, jednakże takowe możliwe jest tylko w sytuacji, gdy poręczenie wekslowe zawiera wszystkie elementy poręczenia cywilnego. Zgodnie z wyr. SN z 10 maja 2019 r., II CSK 123/18, Legalis; z 20 czerwca 2017 r., IV CSK 552/16, Legalis, w deklaracji wekslowej strony obejmują swoją wolą warunki wypełnienia weksla, ale jednocześnie jej treść może zawierać wszystkie cechy niezbędne dla ważnego poręczenia cywilnego. Nadto wskazuje się, iż nie bez znaczenia oceny dokonanego poręczenia jest oświadczenie, jakie złożył poręczyciel.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, a także analizując oświadczenie złożone przez Pozwaną, brak jest podstaw do przyjęcia, iż poręczenie dokonane w deklaracji wekslowej jest poręczeniem cywilnym w rozumieniu art. 876 § 1 KC. W ocenie Sądu z treści deklaracji wekslowej wynika z sposób jednoznaczny, iż pozwana Maria Zielińska dokonała poręczenia za wystawcę weksla in blanco.

Takie stanowisko jest, zdaniem Sądu, uzasadnione również z uwagi na fakt, iż w świetle art. 878 § 1 KC poręczenie cywilne jest dokonywane za dług przyszły do wysokości górnej granicy, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie. Tym samym podnoszony przez Pozwaną zarzut przedawnienia nie mógł się ostać, albowiem jak słusznie wskazuje powód, pomiędzy Pozwaną a Powodem nie istnieje zobowiązanie, aby mogłaby ona podnieść zarzut przedawnienia.

Z tych też względów Sąd orzekł jak w pkt I wyroku.

Treść pkt II uzasadnia art. 98 KPC w zw. z § 2 ust. 1 rozp. Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2015 r. Nr 1804, poz. 1804).

Na oryginale właściwe podpisy.

Za zgodność. Sekretarz sądu Anna Wiśniewska